Wikipedia

Ang Pitong Huling Salita

Ang Pitong Huling Salita ni Jesus sa krus (tinatawag ding Siete Palabras) ay ang pitong mga pananalitang ayon sa Biblia na iniuugnay kay Jesus sa panahon ng kanyang pagkakapako sa krus . Ayon sa kaugalian, ang maikling pananalita ay tinawag na "mga salita". Sila ay natipon mula sa apat na Mga Kanonikong Ebangelyo .[1][2] Tatlo sa mga salitang lumitaw lamang sa Ebanghelyo ni Lucas at tatlo lamang sa Ebanghelyo ni Juan . Ang iba pang pananalita ay lumilitaw kapwa sa Ebanghelyo ni Mateo at ng Ebanghelyo ni Marcos .[3] Sa mga aklat nina Mateo at Marcos, si Jesus ay sumisigaw sa Diyos. Sa Lucas, pinatawad niya ang kanyang mga mamamatay, binibigyan ng katiyakan ang nagwawalang magnanakaw, at pinupuri ang kanyang espiritu sa Ama. Sa Juan, nakikipag-usap siya sa kanyang ina, nagsasabing siya ay nauuhaw, at ipinahayag ang katapusan ng kanyang buhay sa lupa.

Ang krusipiksiyon, imahen mula sa Krus ni James Tissot, c. 1890

Ang pangwakas na articulated na salita ng isang tao na sinabi bago ang kamatayan o bilang mga pamamaraang kamatayan sa pangkalahatan ay kinuha upang magkaroon ng partikular na kahalagahan. Ang pitong kasabihan na ito, na " huling mga salita ", ay maaaring magbigay ng isang paraan upang maunawaan kung ano ang huli mahalaga sa taong ito na namamatay sa krus.[4] Ang sparsity ng mga kasabihan na naitala sa mga kuwentong biblikal ay nagpapahiwatig na si Jesus ay nanatiling medyo tahimik para sa mga oras na siya ay nakabitin doon.[5]

Mula noong ika-16 na siglo, ang mga ito ay malawak na ginagamit sa mga sermon sa Biyernes Santo, at ang buong mga libro ay nakasulat sa teolohikal na pagtatasa sa kanila.[3][6][7][8] Ang Pitong Huling Salita mula sa Krus ay isang mahalagang bahagi ng liturhiya sa Anglikano, Katoliko, Protestante, at iba pang mga tradisyong Kristiyano.[9][10]

Ang pitong pananalitang tradisyon ay isang halimbawa ng Kristiyanong diskarte sa pagtatayo ng pagkakaisa ng Ebanghelyo kung saan ang materyal mula sa iba't ibang mga Ebanghelyo ay pinagsama, na gumagawa ng isang account na higit sa bawat Ebanghelyo.[3][11] Ilang kompositor ang nagtakda ng Pitong Huling Salita sa musika .

Pitong kasabihan baguhin

Ang pitong kasabihan ay bahagi ng isang Kristiyanong pagmumuni-muni na kadalasang ginagamit sa panahon ng Kuwaresma, Banal na Linggo at Biyernes Santo . Ang tradisyunal na pagkakasunud-sunod ng mga kasabihan ay:[12]

  1. Lucas 23:34: Ama, patawarin mo sila, sapagkat hindi nila alam ang kanilang ginagawa.
  2. Lucas 23:43: Katotohanang sinasabi ko sa iyo, ngayon ay makakasama kita sa paraiso.
  3. Juan 19: 26-27: Babae, tingnan mo ang iyong anak. Anak, narito ang iyong ina
  4. Mateo 27:46 at Marcos 15:34 Diyos ko, Diyos ko, bakit mo ako pinabayaan?
  5. Juan 19:28: ako'y nauuhaw.
  6. Juan 19:30: Natapos na. (Mula sa Griyego na "Tetelestai" na isinalin din na "Ito ay nagawa", o "Ito ay kumpleto". )
  7. Lucas 23:46: Ama, sa iyong mga kamay ay ipinagkakatiwala ko ang aking espiritu.

Ayon sa kaugalian, ang mga pitong kasabihang ito ay tinatawag na mga salita ng 1. Pagpapatawad, 2. Kaligtasan, 3. Relasyon, 4. Pagtalikod, 5. Pagkabalisa, 6. Tagumpay at 7. Muling pagsasama-sama.[13]

Tulad ng makikita mula sa listahan sa itaas, hindi lahat ng pitong kasabihan ay matatagpuan sa alinmang isang account ng pagpapako sa krus ni Jesus. Ang pag-order ay pagsasama ng mga teksto mula sa bawat isa sa apat na canonical gospels . Sa mga ebanghelyo nina Mateo at Marcos, si Jesus ay nakasiping sa Aramaiko, sumigaw sa ikaapat na parirala. . Sa Ebanghelyo ni Lucas, ang una, ikalawa, at ikapitong pananalita ay nangyari. Ang ikatlo, ikalima at ikaanim na kasabihan ay makikita lamang sa Ebanghelyo ni Juan . Sa ibang salita:

  • Sa Mateo at Marcos  :
    • Diyos ko, Diyos ko, bakit mo ako pinabayaan?
  • Sa Lucas :
  • Sa Juan :
    • Babae, narito ang iyong anak: narito ang iyong ina (nakadirekta kay Maria, ang ina ni Jesus, bilang isang sanggunian sa sarili, o bilang isang sanggunian sa minamahal na disipulo at isang tagubilin sa disipulo mismo)
    • Nauuhaw ako (bago pa ang isang wetted sponge, na binanggit ng lahat ng mga Canonical Gospels, ay inaalok)
    • Tapos na (huling salita)

1. Ama, patawarin mo sila, sapagkat hindi nila alam kung ano ang ginagawa nila baguhin

Lucas 23:34

Pagkatapos ay sinabi ni Jesus, "Ama, patawarin mo sila, sapagkat hindi nila alam kung ano ang kanilang ginagawa."

Ang unang sinasabi ni Jesus sa krus ay ayon sa kaugalian ay tinatawag na "Ang Salita ng Pagpapatawad".[13] Ito ay theologically interpreted bilang panalangin ni Jesus para sa kapatawaran para sa Romano sundalo na crucious sa kanya at lahat ng iba pa na kasangkot sa kanyang pagpapako sa krus.[14][15][16][17]

Ang ilang mga unang manuskrito ay hindi kasama ang pangungusap na ito sa Lucas 23:34.[18]

2. Ngayon ay makakasama ka sa akin sa paraiso baguhin

Lucas 23:43

At sinabi niya sa kanya, "Katotohanang, sinasabi ko sa iyo, ngayon ay makakasama ka sa akin sa paraiso".

Ang salitang ito ay ayon sa kaugalian na tinatawag na "Ang Salita ng Kaligtasan".[13] Ayon sa Ebanghelyo ni Lucas, si Jesus ay ipinako sa krus sa pagitan ng dalawang magnanakaw (tradisyonal na pinangalanang Dismas at Gestas), isa sa mga ito ang sumusuporta sa kawalang-kasalanan ni Hesus at hinihiling sa kanya na alalahanin siya kapag siya ay dumating sa kanyang kaharian. Sumagot si Hesus, "Tunay na sinasabi ko sa iyo ..." ( ἀμήν λέγω σοί , amēn legō soi ), kasunod ang tanging anyo ng salitang "Paraiso" sa mga Ebanghelyo (παραδείσω , paradeisō, mula sa Wikang Persyano pairidaeza "paraisong hardin").

Ang isang tila baga simpleng pagbabago sa bantas sa pananalitang ito ay naging paksa ng mga pagkakaiba ng doktrina sa mga Kristiyanong grupo, na ibinigay sa kakulangan ng bantas sa orihinal na mga tekstong Griyego.[19] Ang mga Katoliko at karamihan sa mga Protestanteng Kristiyano ay karaniwang gumagamit ng isang bersyon na nagbabasa ng "ngayon ay makakasama mo ako sa Paraiso".[19] Ipinapalagay ng pagbabasa na ito ang direktang paglalayag sa Langit at walang implikasyon ng purgatoryo .[19] Sa kabilang banda, ang ilang mga Protestante na naniniwala sa pagtulog ng kaluluwa ay gumamit ng pagbabasa na nagpapahiwatig ng "sinasabi ko sa iyo ngayon", anupat binubuksan ang posibilidad na ang pahayag ay ginawa ngayon, ngunit ang pagdating sa Langit ay maaaring mamaya.[19]

3. Narito ang iyong anak: narito ang iyong ina baguhin

 
Ang krusipiksiyon ay itinuring bilang Stabat Mater kasama ang Birheng Maria, Porto Alegre, Brasil, ika-19 siglo.

Juan 19:26-27

Nakita ni Jesus ang kanyang sariling ina, at ang alagad na nakatayo malapit sa kanyang minamahal, sinabi niya sa kanyang ina, "Babae, tingnan mo ang iyong anak". Pagkatapos ay sinabi niya sa disipulo, "Narito ang iyong ina". At mula sa oras na iyon, kinuha niya ang kanyang ina sa kanyang pamilya.

Ang pahayag na ito ay ayon sa kaugalian na tinatawag na "Ang Salita ng Relasyon" at dito ipinagkatiwala ni Jesus si Maria, ang kanyang ina, sa pangangalaga ng "alagad na iniibig ni Jesus".[13]

Ministri ng Methodist na Adam Hamilton's 2009 interpretation: "Tumingin si Jesus mula sa krus upang makita ang kanyang ina na nakatayo sa malapit. Bilang alam natin, isa lamang sa labindalawang apostol ang nasa paanan ng krus: "ang alagad na minamahal ni Jesus," kadalasang tinukoy bilang Juan. Hubad at sa kakila-kilabot sakit, naisip niya hindi sa kanyang sarili ngunit nag-aalala para sa kagalingan ng kanyang ina pagkatapos ng kanyang kamatayan. Ipinakikita nito ang sangkatauhan ni Jesus at ang lalim ng pag-ibig niya para sa kanyang ina at ang disipulo sa kung saan ang pag-aalaga niya ipinagkatiwala sa kanya. " [4]

4. Diyos ko, Diyos ko, bakit mo ako pinabayaan? baguhin

Mateo 27:46

Mga ikasiyam na oras, si Jesus ay sumigaw ng malakas na tinig, sinasabing "Eli Eli lama sabachthani?" na kung saan ay, "Diyos ko, Diyos ko, bakit mo ako pinabayaan?"

Marcos 15:34

At nangyari nang ikasiyam na oras, si Jesus ay sumigaw ng malakas na tinig, "Eloi Eloi lama sabachthani?" na kung saan ay isinalin, "Diyos ko, aking Diyos, bakit mo ako pinabayaan?"

Ito lamang ang sinasabi na lumilitaw sa higit sa isang Ebanghelyo,[13] at isang sipi mula sa Awit 22:1 . Ang sinasabi na ito ay kinuha ng ilan bilang pag-abanduna sa Anak ng Ama. Ang ibang mga teologo ay naiintindihan ang sigaw bilang ng isa na tunay na tao at nakadama ng talikuran. Patayin sa pamamagitan ng kanyang mga kaaway, na napakalayo ng kanyang mga kaibigan, maaaring naramdaman din siya ng Diyos.[20]

Sinasabi ng iba na ito bilang unang mga salita ng Awit 22 at iminumungkahi na binabanggit ni Jesus ang mga salitang ito, marahil kahit na ang buong awit, "upang ipakita niya ang kanyang sarili na ang pagiging tunay na Kanino ang mga salita ay tumutukoy, upang ang mga Hudyo ng mga eskriba at mga tao ay maaaring suriin at tingnan ang dahilan kung bakit hindi siya bumaba mula sa krus, lalo, dahil ipinakilala ito ng tunay na awit na hinirang na siya ay dapat magdusa ng mga bagay na ito. " [21]

Itinuturo ng teolohiyang si Frank Stagg ang tinatawag niyang "misteryo ng pagkakatawang-tao ni Jesus:" ... siya na namatay sa Golgota (Kalbaryo) ay isa sa Ama, na ang Diyos ay kay Cristo, at sa parehong oras ay sumigaw siya sa ang Ama ".[22]

Sa Aramaic, ang parirala ay / ay isinasalin, "אלי אלי למה שבקתני".

Habang " ang mga kuko sa mga pulso ay naglalagay ng presyon sa malaking median nerve, at ang malubhang napinsala nerbiyos ay nagiging sanhi ng masakit na sakit", ang Kordero ng Diyos ay nakakaranas ng pag-abandona sa kaluluwa ng Diyos, isang napakasakit na sakit na "ang diwa ng walang hanggang paghatol sa Impiyerno " .[kailangan ng sanggunian]

5. Nauuhaw ako baguhin

Juan 19:28

Sinabi niya, "Nauuhaw ako".

Ang pahayag na ito ay ayon sa kaugalian na tinatawag na "Ang Salita ng pagkabalisa" at inihambing at contrast sa pakikipagtagpo ni Jesus sa Babaeng Samaritana sa Balon sa Juan 4:4-26 .[13]

Tulad ng sa iba pang mga account, ang Ebanghelyo ni Juan sabi ni Jesus ay inalok ng inumin ng maasim na alak, pagdaragdag na ang taong ito ay inilagay ang isang espongha na inilubog sa alak sa isang hyssop branch at ginawang ito sa mga labi ni Jesus. Ang mga sanga ng Isopo ay nakilala nang malaki sa Lumang Tipan at sa Aklat ng mga Hebreo.[23]

Ang pahayag ni Jesus ay binibigyang-kahulugan ni Juan bilang katuparan ng propesiya na ibinigay sa Awit 69:21 (cf. Awit 22:15 ), kaya ang panipi mula sa Ebanghelyo ni Juan ay kinabibilangan ng komento "upang matupad ang mga banal na kasulatan".

6. Naganap na baguhin

Juan 19:30

Sinabi ni Jesus, "Naganap na".

Ang salaysay na ito ay ayon sa tradisyon na tinatawag na "Ang Salita ng Pagtatagumpay" at isolohiko kahulugan bilang pagpapahayag ng katapusan ng buhay ni Jesus sa lupa, sa pag-asam para sa Pagkabuhay na Mag-uli.[13]

Isinulat ni Adam Hamilton: "Ang mga huling salita na ito ay nakikita bilang isang sigaw ng tagumpay, hindi ng pag-alis. Natapos na ngayon ni Jesus kung ano ang ginawa niya. Ang isang plano ay natupad; naging posible ang isang kaligtasan; isang pag-ibig na ipinakita. Kinuha niya ang aming lugar. Ipinakita niya ang pagkakasira ng sangkatauhan at pagmamahal ng Diyos. Inialay niya ang kanyang sarili sa Diyos bilang isang sakripisyo para sa sangkatauhan. Habang namatay siya, natapos na ito. Sa mga salitang ito, ang pinakamatalinong tao na kailanman lumakad sa mukha ng mundong ito, ang Diyos sa laman, ay huminga nang huli. " [4] : p. 112

Ang taludtod ay isinalin din bilang "natapos na." [24]

7. Ama, sa iyong mga kamay pinupuri ko ang aking espiritu baguhin

Lucas 23:46

At nagsasalita ng malakas na tinig, sinabi ni Jesus, "Ama, sa iyong mga kamay ay pinupuri ko ang aking espiritu".

Mula sa Awit 31:5, ang sinasabi na ito, na isang anunsyo at hindi isang kahilingan, ay karaniwang tinatawag na "Ang Salita ng muling pagsasama" at isolohikal na binigyang-kahulugan bilang pagpapahayag ni Jesus sa pagsali sa Diyos Ama sa Langit.[13]

Sinulat ni Hamilton na "Kapag ang kadiliman ay tila nananaig sa buhay, kailangan pa ng pananampalataya kahit na makipag-usap sa Diyos, kahit na ito ay magreklamo sa kanya. Ang mga huling salita ni Jesus mula sa krus ay nagpapakita ng kanyang lubos na pagtitiwala sa Diyos: 'Ama, sa iyong mga kamay inihahabilin ko ang aking espiritu'. Ito ay tinatawag na isang modelo ng panalangin para sa lahat kapag natatakot, may sakit, o nakaharap sa sariling kamatayan. Sinasabi nito na may bisa: "

Inihahahabilin ko ang aking sarili sa iyo, O Diyos. Sa aking pamumuhay at sa aking pagkamatay, sa mabubuting panahon at masama, anuman ako at mayroon ako, inilagay ko sa iyong mga kamay, O Diyos, para sa iyong pag-iingat.[4]:p.112

Ang mga interpretasyong teolohikal baguhin

Ang huling mga salita ni Jesus ay ang paksa ng isang malawak na hanay ng mga Kristiyano aral at sermons, at isang bilang ng mga may-akda ay may nakasulat na mga libro na partikular na nakatuon sa mga huling kasabihan ni Kristo.[25][26][27]

Ang pari at may-akda na si Timothy Radcliffe ay nagsasaad na sa Biblia, pito ang bilang ng pagiging perpekto, at tinitingnan niya ang pitong huling salita bilang pagtatapos ng Diyos ng lupon ng paglikha at nagsasagawa ng pagtatasa ng istraktura ng pitong huling salita upang makakuha ng karagdagang pananaw.[28]

Iba pang mga interpretasyon at pagsasalin baguhin

 
Michelangelo : Pagpapako sa Krus ni Kristo, 1540

Ang salitang "Diyos ko, aking Diyos, bakit mo ako pinabayaan" ay karaniwang ibinigay sa transliterated Aramaic na may pagsasalin (na orihinal na Griyego ) pagkatapos nito. Ang pariralang ito ay ang pambungad na linya ng Psalm 22, isang awit tungkol sa pag-uusig, ang awa at kaligtasan ng Diyos. Karaniwan para sa mga tao sa panahong ito upang mag-reference ng mga kanta sa pamamagitan ng pag-quote sa kanilang mga unang linya. Sa mga talata agad na sumunod sa sinasabi na ito, sa parehong mga Ebanghelyo, ang mga tagapanood na nakarinig ng panaw ni Jesus ay nauunawaan niya na humihingi ng tulong mula kay Elias (Eliyyâ). Ang bahagyang pagkakaiba sa pagitan ng dalawang account sa ebanghelyo ay marahil dahil sa diyalekto. Ang bersiyon ni Mateo ay anyong ay mas naiimpluwensyahan ng Wikang Hebreo, samantalang Mark ay marahil mas kolokyal.

Ang parirala ay maaaring alinman sa:

  • אלי אלי למה עזבתני [ēlî ēlî lamâ azavtanî]; o
  • אלי אלי למא שבקתני [ēlî ēlî lamâ šabaqtanî]; o
  • אלהי אלהי למא שבקתני [ēlâhî ēlâhî lamâ šabaqtanî]

Ang salitang Aramaic na šabaqtanî ay batay sa pandiwa šabaq, 'upang payagan, pahintulutan, patawarin, at talikuran', na may perpektong pangwakas na pagtatapos -t (2nd person singular: 'you'), at ang bagay na suffix -anî ( 1st person singular: 'me').[29]

NILALAMAN ni Robert Robertson na ang "tinatawag na Ebanghelyo ni Pedro 1.5 ay nagpapanatili ng ganitong pananalita sa isang dokumentong ( Katotohanan ): 'Aking kapangyarihan, ang aking kapangyarihan, pinabayaan mo ako! ' [30]

Ang kasaysayan ng mga kasabihan baguhin

Isinasaalang- alang ni James Dunn ang pitong pananalita na mahina ang naitatag sa tradisyon at nakikita ito bilang bahagi ng mga elaborasyon sa magkakaibang mga pag-uulit ng huling mga oras ni Jesus.[31] Gayunman, tinutukoy ni Dunn ang pagiging tunay ng Mark / Mateo na sinasabi sa pamamagitan ng pagtatanghal kay Jesus na nakikita ang kanyang sarili na 'pinabayaan' ito ay isang kahihiyan sa unang Iglesya, at sa gayon ay hindi maiimbento.[31] Sinabi ni Geza Vermes na ang unang kasabihan mula sa (Mateo at Marcos) ay isang panipi mula sa Awit 22, at samakatuwid ay paminsan-minsang makikita bilang isang teolohikal at pampanitikan aparato na ginagamit ng mga manunulat.[32] Ayon sa Vermes, ang mga pagtatangka na bigyang-kahulugan ang pagpapahayag bilang isang inaasahang sanggunian sa banal na kasulatan ay nagbibigay ng di-tuwirang katibayan ng pagiging tunay nito.[33] Sa kabilang dako naman, sinabi ni Leslie Houlden na sadyang isinama ni Lucas ang sinabi ni Mateo / Marko mula sa kanyang Ebanghelyo dahil hindi ito angkop sa modelo ni Jesus na itinanghal niya.[3][7]

Tingnan din baguhin

  • Mga setting ng musika ng Pitong Huling Salita ni Kristo
  • Ang mga Estasyon ng Krus
  • Aramaic ni Jesus
  • Pagpapako sa krus ni Jesus
  • Buhay ni Jesus sa Bagong Tipan
  • Tatlong Oras na 'Agony

Mga Tala baguhin

  1. ↑ Geoffrey W. Bromiley, International Standard Bible Encyclopedia, Eerdmans Press 1995,
  2. ↑ Joseph F. Kelly, An Introduction to the New Testament for Catholics Liturgical Press, 2006 ISBN 978-0-8146-5216-9 p. 153
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Jesus: the complete guide by Leslie Houlden 2006 ISBN 0-8264-8011-X p. 627
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 Hamilton, Adam. 24 Hours That Changed the World. Abingdon Press, 2009. ISBN 978-0-687-46555-2
  5. ↑ Wilson, Ralph F. "Ang Pitong Huling Salita ni Kristo mula sa Krus". < Http://www.jesuswalk.com/7-last-words/ >
  6. ↑ Jesus of Nazareth by W. Mccrocklin 2006 ISBN 1-59781-863-1 p. 134
  7. ↑ 7.0 7.1 Jesus in history, thought, and culture: an encyclopedia, Volume 1 by James Leslie Houlden 2003 ISBN 1-57607-856-6 p. 645
  8. ↑ The Seven Last Words From The Cross by Fleming Rutledge 2004 ISBN 0-8028-2786-1 p. 8–10
  9. ↑ Richard Young (Feb 25, 2005). Echoes from Calvary: meditations on Franz Joseph Haydn's The seven last words of Christ, Volume 1. Rowman & Littlefield. ISBN 9780742543843. Nakuha noong 1 April 2012. Interestingly, the Methodist Book of Worship adopted by the General Conference of 1964 presented two services for Good Friday: a Three Hours' Service for the afternoon and a Good Friday evening service that includes the "Adoration at the Cross" (the Gospel, Deprecations, and Adoration of the Cross) but omits a communion service, which would be the Methodist equivalent of the Mass of the Presanctified.
  10. ↑ The Encyclopædia Americana: a library of universal knowledge, Volume 13. Encyclopedia Americana. Nakuha noong 1 April 2012. The 'Three Hours' Devotion, borrowed from Roman usage, with meditation on the 'seven last words' from the Cross, and held from 12 till 3, when our Lord hung on the Cross, is a service of Good Friday that meets with increasing acceptance among the Anglicans.
  11. ↑ Ehrman, Bart D.. Jesus, Interrupted, HarperCollins, 2009. ISBN 0-06-117393-2
  12. ↑ Jan Majernik, The Synoptics, Emmaus Road Press: 2005 ISBN 1-931018-31-6, p. 190
  13. ↑ 13.0 13.1 13.2 13.3 13.4 13.5 13.6 13.7 The International Standard Bible Encyclopedia by Geoffrey W. Bromiley 1988 ISBN 0-8028-3785-9 p. 426
  14. ↑ Vernon K. Robbins in Literary studies in Luke-Acts by Richard P. Thompson (editor) 1998 ISBN 0-86554-563-4 pp. 200–201
  15. ↑ Mercer dictionary of the Bible by Watson E. Mills, Roger Aubrey Bullard 1998 ISBN 0-86554-373-9 p. 648
  16. ↑ Reading Luke-Acts: dynamics of Biblical narrative by William S. Kurz 1993 ISBN 0-664-25441-1 p. 201
  17. ↑ Luke's presentation of Jesus: a Christology by de:Robert F. O'Toole 2004 ISBN 88-7653-625-6 p. 215
  18. ↑ Steven L. Cox, Kendell H. Easley, 2007 Harmony of the Gospels ISBN 0-8054-9444-8 p. 234
  19. ↑ 19.0 19.1 19.2 19.3 The Blackwell Companion to Catholicism by James Buckley, Frederick Christian Bauerschmidt and Trent Pomplun, 2010 ISBN 1-4443-3732-7 p. 48
  20. ↑ Conner, WT Ang Krus sa Bagong Tipan . Nashville: Broadman Press, 1954. ASIN: B0007EIIPI p.34
  21. ↑ "Pulpit Commentary". Tingnan ang Marcos 15:34, http://biblehub.com/commentaries/pulpit/mark/15.htm
  22. ↑ Stagg, Frank. New Testament Theology. Broadman Press, 1962. ISBN 0-8054-1613-7
  23. ↑ Isopo. cf. Exodo 12:22: ay ginamit upang iwisik ang dugo ng kordero ng Paskuwa sa itaas ng mga pintuan ng mga tirahan ng mga Israelita nang patayin ang panganay ng mga Ehipsiyo; Levitico 14: Ang isopo na nakabalot sa sinulid ay ginamit upang iwiwisik ang dugo at tubig sa mga ketongin; Levitico 14: Ang isopo na nakabalot sa sinulid ay ginamit din sa mahalay na kapistahan upang sila ay malinis muli; Awit 51:7: Si David, sa kanyang panalangin ng pagkumpisal, ay sumigaw sa Diyos, "Linisin mo ako ng isopo, at ako ay magiging malinis."; at Hebreo 9:19-20: pagkatapos ibinigay ni Moises sa mga tao ang Sampung Utos, "kinuha niya ang dugo ng mga guya at mga kambing, na may tubig at pula na lana at isopo, at binasbasan ang balumbon at ang buong bayan, na sinasabi, 'Ito ang dugo ng tipan na inalay ng Diyos para sa inyo. Hamilton, Adam (2009). 24 Hours That Changed the World. Nashville: Abingdon Press. ISBN 978-0-687-46555-2 {{cite book}}: Unknown parameter |lastauthoramp= ignored (|name-list-style= suggested) (tulong)CS1 maint: postscript (link)
  24. ↑ "John 19:30". Douay-Rheims Bible. Jesus therefore, when he had taken the vinegar, said: It is consummated. And bowing his head, he gave up the ghost. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (tulong)
  25. ↑ David Anderson-Berry, Ang Pitong Kasabihan ni Kristo sa Krus, Glasgow: Pickering & Inglis Publishers, 1871
  26. ↑ Arthur Pink, The Seven Sayings of the Saviour on the Cross, Baker Books 2005, ISBN 0-8010-6573-9
  27. ↑ Simon Peter Long, Ang sugat na Salita: Isang maikling pagmumuni-muni sa pitong kasabihan ni Cristo sa krus, Mga Baker Books 1966
  28. ↑ Timothy Radcliffe, 2005 Seven Last Words, ISBN 0-86012-397-9 p. 11
  29. ↑ Dictionary of biblical tradition in English literature by David L. Jeffrey 1993 ISBN 0-8028-3634-8 p. 233
  30. ↑ Robertson's Word Pictures of the New Testament (Broadman-Holman, 1973), vol. 1. ISBN 0-8054-1307-3.
  31. ↑ 31.0 31.1 James GD Dunn, Remembered ni Jesus, Eerdmans, 2003, pp. 779-781.
  32. ↑ Geza Vermes, The Passion, Penguin 2005, p. 75.
  33. ↑ Vermes, Géza. Ang tunay na ebanghelyo ni Jesus. London, Penguin Books. 2004.

Mga sanggunian baguhin

  • Ang Reader's Encyclopedia, Second Edition 1965, publisher Thomas Y. Crowell Co., New York, edisyon 1948, 1955. Library of Congress Catalog Card No. 65-12510, pp.   917-918

Mga panlabas na kawing baguhin

Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ang_Pitong_Huling_Salita&oldid=2056311"