Wikipedia

Mga Viking

the vikings
(Idinirekta mula sa Bikinggo)

Ang mga Viking ay isang lahing naglalayag na orihinal na mula sa Eskandinabiya (kasalukuyang Dinamarka, Norwega, and Suwesiya),[3][4][5][6] na mula noong huling ika-8 hanggang ika-11 mga dantaon, sinalakay, pinirata, nangalakal at nanirahan sa mga bahagi ng Europa.[7][8][9] Naglakbay-dagat din sila hanggang Mediteraneo, Hilagang Aprika, Gitnang Silangan, Groenlandiya, at Vinland (kasalukuyang Newfoundland sa Canada, Hilagang Amerika). Sa kanilang mga bansa na pinagmulan, at ilang mga bansang kanilang sinalakay at tinirhan, tinatawag ang panahon na ito bilang ang Panahong Viking, at karaniwang kabilang ang mga naninirahan sa mga tahanang-bayan ng mga taga-Eskandanabiya sa pangkalahatan. May malalim na epekto ang mga Viking sa maagang kasaysayang medyebal ng Eskandanabiya, Maliliit na Pulong Britaniko, Pransya, Estonya, at Kievan Rus'.[10]

Paglalarawan ng mga Viking naglalayag sa isang drakkar noong c. 1100[1]
Paglalarawan ng Panahong Viking mula sa batong larawang Tjängvide sa Gotland.[2]

Dahil sa mga dalubhasang mandaragat at nabigador sa kanilang mga katangian sa drakkar, naitatag ng mga Viking ang mga panirahan at pamahalaang Nordiko sa Maliliit na Pulong Britaniko, Kapuluang Faroe, Islandiya, Groenlandiya, Normandiya, at ang baybayaing Baltiko, gayon din sa may Dnieper at mga rutang kalakalan ng Volga sa ibayong kasalukuyang Rusya, Belarus,[11] at Ukranya,[12] kung saan kilala din sila sa tawag na mga Barangiyano. Sumulpot ang mga Normando, mga Nordiko-Gaeliko, mga Rus', mga taga-Faroe, at mga Islandes mula sa mga kolonyang Nordiko. Sa isang punto, pumaroon ang isang pangkat ng mga Viking na Rus sa pinakamalayong timog, na, pagkatapos na maging tanod para sa emperador Bisantino, inatake ang lungsod Bisantino na Constantinopla.[13] Naglakbay din ang mga Viking sa Iran[14]at Arabya.[15] Sila ang unang Europeo na nakaabot sa Hilagang Amerika, na sandaling nanirahan sa Newfoundland (Vinland). Habang pinakalat ang kalinangang Nordiko sa mga lupaing banyaga, sabay nilang inuwi ang mga alipin, konkubina, at banyagang impluwensiyang kultural sa Eskandinabiya, na inimpluwensiyahan ang henetika[16] at makasaysayang pag-unlad ng parehong lugar. Noong Panahong Viking, dahan-dahan pinasama ang mga tinubuang-bayang Nordiko mula sa maliliit na mga kaharian hanggang sa tatlong mas malaking kaharian: Dinamarka, Norwego, at Suwesiya.

Sinalita ng mga Viking ang Lumang Nordiko at nagsulat sa mga runa. Sa karamihan ng panahon nila, sinunod nila ang Lumang Relihiyong Nordiko, subalit naging Kristiyano sa kalaunan. Nagkaroon ang mga Viking ng sarili nilang mga batas, sining at arkitektura. Karamihan din sa mga Viking ay magsasaka, mangingisda, manggagawa, at mangangalakal. Malaki ang pagkakaiba ng popular na mga palagay sa mga Viking mula sa komplikado, maunlad na kabihasnan ng mga Normando na lumitaw mula sa arkeolohiya at sangguniang pangkasaysayan. Isang niromantikong larawan ng mga Viking bilang malupit na matataas na tao ay nagsimulang lumitaw noong ika-18 dantaon; umunlad ito at naging laganap noong ika-19 na dantaon na muling pagbuhay sa Viking.[17][18] Ang pinaghihinalaang mga pananaw sa mga Viking bilang marahas, paganong pirata o bilang matapang na nakikipagsapalaran ay dahil sa hindi tugmang magkakaibang uri ng makabagong kathang Viking na nahubog noong maagang ika-20 dantaon. Tipikal na nakabatay ang kasalukuyang tanyag na representasyon ng mga Viking sa mga gasgas na pangkalinangang gamit at estereyotipo, na kinumkomplikado ang makabagong pagpapahalaga sa pamanang Viking. Ang mga representasyon na mga ito ay bihirang tumpak—halimbawa, walang patunay na nagsuot sila ng salakot na may sungay, isang elementong kasuotan na unang lumitaw noong ika-19 na siglo.

Mga sanggunian

baguhin
  1. ↑ Ilustrasyon mula from a Life ni Albino ng Angers na ginawa sa Abadiya ng San Albino. Sinalarawan ang isang atakeng Viking sa Guérande]]. Tingnan ang Magdalena Carrasco, "Some Illustrations of the Life of St. Aubin (Albinus) of Angers (Paris, Bibliothèque nationale, Ms. n.a.l. 1390) and Related Works", PhD dissertation, Yale University, 1980, p. 42 sum. ProQuest 8024792 (sa Ingles)
  2. ↑ Ang artikulong Tjängvidestenen Naka-arkibo 2020-01-27 sa Wayback Machine. sa Nordisk familjebok (1919).
  3. ↑ Margaryan, Ashot (Setyembre 2020). "Population genomics of the Viking world". Nature (sa wikang Ingles). 585 (7825): 390–396. Bibcode:2020Natur.585..390M. doi:10.1038/s41586-020-2688-8. hdl:10852/83989. PMID 32939067. S2CID 221769227. Inarkibo mula sa orihinal noong 26 Marso 2021. Nakuha noong 21 Enero 2021.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. ↑ Mawer, Allen (1913). The Vikings (sa wikang Ingles). Cambridge University Press. p. 1. ISBN 095173394X. The term 'Viking'... came to be used more especially of those warriors who left their homes in Scandinavia and made raids on the chief European countries. This is the narrow, and technically the only correct use of the term 'Viking,' but in such expressions as 'Viking civilisation,' 'the Viking age,' 'the Viking movement,' 'Viking influence,' the word has come to have a wider significance and is used as a concise and convenient term for describing the whole of the civilisation, activity and influence of the Scandinavian peoples, at a particular period in their history, and to apply the term 'Viking' in its narrower sense to these movements would be as misleading as to write an account of the age of Elizabeth and label it 'The Buccaneers.'{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Holman, Catherine (2003). Historical Dictionary of the Vikings (sa wikang Ingles). Scarecrow Press. p. 1. ISBN 0810865890. Viking is not merely another way of referring to a medieval Scandinavian. Technically, the word has a more specific meaning, and it was used (only infrequently by contemporaries of the Vikings) to refer to those Scandinavians, usually men, who attacked their contemporaries...{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Simpson, Jacqueline (1980). The Viking World (sa wikang Ingles). Batsford. p. 9. ISBN 0713407778. Inarkibo mula sa orihinal noong 14 Abril 2023. Nakuha noong 15 Setyembre 2019. Strictly speaking, therefore, the term Viking should only be applied to men actually engaged in these violent pursuits, and not to every contemporary Scandinavian...{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Davies, Norman (1999). The Isles: A History (sa wikang Ingles). Oxford University Press. ISBN 9780198030737. The Viking appellation... refers to an activity, not to an ethnic group{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. ↑ Campbell, Alistair (1973). "Viking". Encyclopaedia Britannica (sa wikang Ingles). Bol. 23. Encyclopaedia Britannica. p. 11. ISBN 0852291736. Inarkibo mula sa orihinal noong 14 Abril 2023. Nakuha noong 8 Hunyo 2020. The term "Viking" is applied today to Scandinavians who left their homes intent on raiding or conquest, and their descendants, during a period extending roughly from 800 to 1050 CE.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Mawer, Allen (1922). "The Vikings". Sa Bury, J. B. (pat.). The Cambridge Medieval History (sa wikang Ingles). Bol. 3. Cambridge University Press. p. 309. Inarkibo mula sa orihinal noong 2023-04-14. Nakuha noong 8 Hunyo 2020. The term Viking... is now commonly applied to those Norsemen, Danes and Swedes who harried Europe from the eighth to the eleventh centuries...{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) "Viking". The Concise Oxford Dictionary of Archaeology (sa wikang Ingles) (ika-2 (na) edisyon). Oxford University Press. 2009. ISBN 9780191727139. Inarkibo mula sa orihinal noong 2020-05-23. Nakuha noong 3 Enero 2020. Viking... Scandinavian words used to describe the seafaring raiders from Norway, Sweden, and Denmark who ravaged the coasts of Europe from about 800 ad onwards.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Crowcroft, Robert; Cannon, John, mga pat. (2015). "Viking". The Oxford Companion to British History (sa wikang Ingles) (ika-2 (na) edisyon). Oxford University Press. ISBN 9780191757150. Inarkibo mula sa orihinal noong 2020-05-23. Nakuha noong 3 Enero 2020. Viking is an Old Norse term, of disputed derivation, which only came into common usage in the 19th cent. to describe peoples of Scandinavian origin who, as raiders, settlers, and traders, had major and long-lasting effects on northern Europe and the Atlantic seaboards between the late 8th and 11th cents.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  6. ↑ Oxford Dictionaries (2011). Concise Oxford English Dictionary (sa wikang Ingles). OUP Oxford. p. 1612. ISBN 978-0199601103. Inarkibo mula sa orihinal noong 2023-04-14. Nakuha noong 15 Setyembre 2019. Vikings: Any of the Scandinavian seafaring pirates and traders who raided and settled in many parts of NW Europe in the 8th–11th centuries...{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Random House Unabridged Dictionary (2019). "Vikings". Dictionary.com (sa wikang Ingles). Random House. Inarkibo mula sa orihinal noong 2019-12-12. Nakuha noong 12 Disyembre 2019. Viking... Any of the Scandinavian pirates who plundered the coasts of Europe from the 8th to 10th centuries{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) COBUILD Advanced English Dictionary. "Viking". Collins Online Dictionary (sa wikang Ingles). HarperCollins. Inarkibo mula sa orihinal noong 2019-10-07. Nakuha noong 12 Disyembre 2019. The Vikings were people who sailed from Scandinavia and attacked villages in most parts of north-western Europe from the 8th to the 11th centuries{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Collins English Dictionary. "Viking". Collins Online Dictionary (sa wikang Ingles). HarperCollins. Inarkibo mula sa orihinal noong 2019-10-07. Nakuha noong 12 Disyembre 2019. Viking... [A]ny of the Danes, Norwegians, and Swedes who raided by sea most of N and W Europe from the 8th to the 11th centuries, later often settling, as in parts of Britain.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Webster's New World Dictionary, 4th Edition (2010). "Viking". Collins Online Dictionary (sa wikang Ingles). Houghton Mifflin Harcourt. Inarkibo mula sa orihinal noong 7 Oktubre 2019. Nakuha noong 12 Disyembre 2019. Viking... [A]ny of the Scandinavian sea rovers and pirates who ravaged the coasts of Europe from the 8th to the 10th cent.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) Cambridge Advanced Learner's Dictionary & Thesaurus. "Viking". Cambridge Dictionary (sa wikang Ingles). Cambridge University Press. Inarkibo mula sa orihinal noong 2019-05-06. Nakuha noong 12 Disyembre 2019. Viking... [A] person belonging to a race of Scandinavian people who travelled by sea and attacked parts of northern and southern Europe between the 8th and 11th centuries, often staying to live.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  7. ↑ "Viking". Encyclopædia Britannica, Inc. (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 5 Mayo 2019. Nakuha noong 30 Setyembre 2018. Viking, also called Norseman or Northman, member of the Scandinavian seafaring warriors who raided and colonized wide areas of Europe from the 9th to the 11th century and whose disruptive influence profoundly affected European history. These pagan Danish, Norwegian, and Swedish warriors were... {{cite web}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  8. ↑ Linton, Michael I. A.; Nokkentved, Christian. "Denmark: The Viking Era". Encyclopædia Britannica, Inc. (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 30 Setyembre 2018. Nakuha noong 30 Setyembre 2018. Viking society, which had developed by the 9th century, included the peoples that lived in what are now Denmark, Norway, Sweden, and, from the 10th century, Iceland{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  9. ↑ Roesdahl, pp. 9–22. (sa Ingles)
  10. ↑ Brink 2008 (sa Ingles)
  11. ↑ Archaeologists find evidence of Vikings' presence in Belarus Naka-arkibo 2018-07-15 sa Wayback Machine.. Lepel Regional Executive Committee. (sa Ingles)
  12. ↑ Ancient Ukraine: Did Swedish Vikings really found Kyiv Rus? Naka-arkibo 2018-07-15 sa Wayback Machine. Business Ukraine. (sa Ingles)
  13. ↑ Klein, Christopher (19 Oktubre 2018). "Globetrotting Vikings: The Quest for Constantinople". HISTORY (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 21 Oktubre 2022. Nakuha noong 20 Oktubre 2022.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  14. ↑ Logan, Donald F. (1992). The Vikings in History (sa wikang Ingles). Routledge. ISBN 0-415-08396-6.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  15. ↑ Batey, Colleen E.; Graham-Campbell, James (1994). Cultural Atlas of the Viking World (sa wikang Ingles). New York: Facts on File. p. 184. ISBN 9780816030040.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  16. ↑ Margaryan, Ashot; Lawson, Daniel J.; Sikora, Martin; Racimo, Fernando; Rasmussen, Simon; Moltke, Ida; Cassidy, Lara M.; Jørsboe, Emil; Ingason, Andrés; Pedersen, Mikkel W.; Korneliussen, Thorfinn (Setyembre 2020). "Population genomics of the Viking world". Nature (sa wikang Ingles). 585 (7825): 390–396. Bibcode:2020Natur.585..390M. doi:10.1038/s41586-020-2688-8. hdl:10852/83989. ISSN 1476-4687. PMID 32939067. S2CID 221769227. Inarkibo mula sa orihinal noong 26 Marso 2021. Nakuha noong 21 Enero 2021.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  17. ↑ Wawn 2000 (sa Ingles)
  18. ↑ Johnni Langer, "The origins of the imaginary viking", Viking Heritage Magazine, Gotland University/Centre for Baltic Studies. Visby (Sweden), n. 4, 2002. (sa Ingles)
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mga_Viking&oldid=2081119"