Dipolog
Ang Dipolog, opisyal na Lungsod ng Dipolog (pagbigkas: di•pó•log; Sebwano: Dakbayan sa Dipolog) ay isang lungsod at siya ring kabisera ng lalawigan ng Zamboanga del Norte, Pilipinas. Ayon sa senso ng 2020, ito ay may populasyon na 138,141 sa may 33,154 na kabahayan.
Dipolog Lungsod ng Dipolog | ||
|---|---|---|
.jpg) | ||
| ||
 Mapa ng Zamboanga del Norte na nagpapakita ng lokasyon ng Dipolog. | ||
 | ||
.svg)  Dipolog Lokasyon sa Pilipinas | ||
| Mga koordinado: 8°35′14″N 123°20′27″E / 8.5872222°N 123.3408333°E | ||
| Bansa |  Pilipinas | |
| Rehiyon | Tangway ng Zamboanga (Rehiyong IX) | |
| Lalawigan | Zamboanga del Norte | |
| Mga barangay | 21 (alamin) | |
| Pagkatatag | 1 Hulyo 1913 | |
| Ganap na Lungsod | 1 Enero 1970 | |
| Pamahalaan | ||
| • Punong Lungsod | Darel Dexter T. Uy | |
| • Pangalawang Punong Lungsod | Horacio B. Velasco | |
| • Manghalalal | 67,808 botante (2022) | |
| Lawak | ||
| • Kabuuan | 241.13 km2 (93.10 milya kuwadrado) | |
| Populasyon (Senso ng 2020) | ||
| • Kabuuan | 138,141 | |
| • Kapal | 570/km2 (1,500/milya kuwadrado) | |
| • Kabahayan | 33,154 | |
| Ekonomiya | ||
| • Kaurian ng kita | ika-3 klase ng kita ng lungsod | |
| • Antas ng kahirapan | 21.07% (2021)[2] | |
| • Kita | ₱1,234,148,952.42444,896,712.04491,652,566.66550,658,887.39646,122,539.20785,251,877.95992,821,974.001,043,361,465.00989,983,000.001,088,701,814.501,547,524,824.93 (2020) | |
| • Aset | ₱4,919,406,000.001,887,141,869.892,051,557,890.552,283,956,257.442,407,453,745.862,778,748,010.773,464,141,048.004,265,276,515.004,503,939,000.005,005,718,543.025,337,248,480.93 (2020) | |
| • Pananagutan | ₱1,850,887,000.0078,763,061,803.00860,229,655.15934,866,092.331,044,507,033.581,172,739,137.301,262,815,808.001,636,795,724.001,559,632,000.001,837,883,321.401,950,141,375.05 (2020) | |
| • Paggasta | ₱876,190,000.00367,478,756.31402,922,344.10395,015,712.59435,058,166.36542,504,005.09629,641,721.00650,414,212.00851,446,000.00917,671,000.00987,776,000.00 (2020) | |
| Sona ng oras | UTC+8 (PST) | |
| Kodigong Pangsulat | 7100 | |
| PSGC | 097202000 | |
| Kodigong pantawag | 65 | |
| Uri ng klima | Tropikal na klima | |
| Mga wika | Wikang Subanon Sebwano Wikang Chavacano wikang Tagalog | |
| Websayt | dipologcity.gov.ph | |
Kasaysayan
baguhinPinasinayaan ang Dipolog bilang isang ganap na bayan ng gobernador ng Lalawigang Moro John Pershing noong Hulyo 1, 1913, matapos maipatayô ang gusaling magsisilbing munisipyo ng naturang bayan. Itinalaga rin ni Pershing ang kauna-unahang alkalde ng bayan na si Pascual Martinez.
Sa kasagsagan ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, inilipat ng tubong-Dipolog na Gobernador ng Zamboanga na si Matias Ranillo ang kabisera ng lalawigan ng Zamboanga mula Lungsod ng Zamboanga papuntang Dipolog.[3] Nang masakop na ng puwersang Hapones ang kabayanan ng Dipolog, inilikas palayô ng kabayanan ang pamahalaang lalawigan patungo sa barrio ng Polanco.[4] Noong Agosto 22, 1951, hinawalay sa Dipolog ang nasabi at ilan pang barrio upang maging hiwalay na mga bayan ng Polanco at Piñan.[5]
Noong Enero 1, 1970, sa bisa ng Batas Republika 5520 naging lungsod ang bayan ng Dipolog.[6]
Pamahalaan
baguhinAng sistema ng pamahalaan ng Dipolog ay gaya ng iba pang pamahalaang lokal sa Pilipinas alinsunod sa Kodigo ng Pamahalaang Lokal. Bilang isang nakapaloob na lungsod ang mga ordinansang ipinapasá ng pamahalaang lungsod ay isinusumite sa Sangguniang Panlalawigan ng Zamboanga del Norte upang masuri kung ito'y tumatalima sa angkop nitong kapangyarihan.
Tagapagpaganap
baguhinAng alkalde o punong-bayan ang siyang nasisilbing punong tagapagpaganap ng lungsod.
Tagapagbatas
baguhinBinubuo ng Sangguniang Panlungsod ng Dipolog ng sampung regular na konsehal na halal at dalawang ex-officiong konsehal. Samantalang nagsisilbing tagapangulo ng Sangguniang Panlungsod ang bise-alkalde na siyang humahalili kapag nabakante ang posisyon ng alkalde.
Mga Barangay
baguhinNahahati sa 21 barangay ang Dipolog, ang lima rito—Barra, Biasong, Central, Estaka, at Miputak—ay sakop ng poblacion .
| Barangay | Lawak (ha.) | Populasyon |
|---|---|---|
| Barra | 32.53 | |
| Biasong | 32.06 | |
| Central | 38.62 | |
| Cogon | 1,157.79 | |
| Dicayas | 594.34 | |
| Diwan | 3,704.57 | |
| Estaka | 80.49 | |
| Galas | 703.35 | |
| Gulayon | 503.01 | |
| Lugdungan | 907.38 | |
| Minaog | 312.24 | |
| Miputak | 711.76 | |
| Olingan | 711.76 | |
| Punta | 446.85 | |
| San Jose | 657.04 | |
| Sangkol | 355.15 | |
| Santa Filomena | 220.23 | |
| Santa Isabel | 125.19 | |
| Sicayab | 537.63 | |
| Sinaman | 495.25 | |
| Turno | 592.73 |
Media
baguhinTV
baguhin- RMN DXDR TeleRadyo 2
- GMA 4
- RPN DXKD TeleRadyo (Channel 7)
- ABS-CBN Northwestern Mindanao (Channel 42)
Radio
baguhinAM
baguhin- RMN DXDR 981
- RPN DXKD Radyo Ronda 1053
- DXBD Bombo Radyo 1350
FM
baguhin- CMN 88.9 Radyo Totoo
- MOR 90.9
- 92.5 Korean Radio
- 93.3 Star FM
- 94.1 iFM
- 100.5 Radyo Natin
- 102.5 Brigada News FM
- 103.7 Energy FM
Demograpiko
baguhin| Taon | Pop. | ±% p.a. |
|---|---|---|
| 1903 | 5,204 | — |
| 1918 | 15,982 | +7.77% |
| 1939 | 31,604 | +3.30% |
| 1948 | 40,618 | +2.83% |
| 1960 | 32,236 | −1.91% |
| 1970 | 46,368 | +3.70% |
| 1975 | 48,403 | +0.87% |
| 1980 | 61,919 | +5.05% |
| 1990 | 79,887 | +2.58% |
| 1995 | 90,777 | +2.42% |
| 2000 | 99,862 | +2.07% |
| 2007 | 113,118 | +1.73% |
| 2010 | 120,460 | +2.31% |
| 2015 | 130,759 | +1.57% |
| 2020 | 138,141 | +1.09% |
| Sanggunian: PSA[7][8][9][10] | ||
Mga sanggunian
baguhin- ↑
"Province: Zamboanga del Norte". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Nakuha noong 12 Nobyembre 2016.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "PSA Releases the 2021 City and Municipal Level Poverty Estimates". Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas. 2 Abril 2024. Nakuha noong 28 Abril 2024.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "History of Dipolog". Dipolog.com. Inarkibo mula sa orihinal noong 2015-08-21. Nakuha noong 2015-08-02.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Zamboanga del Norte: Municipality of Polanco". Nakuha noong 2015-08-02.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Profile". Municipality of Piñan. Nakuha noong 2015-08-02.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Republic Act No. 5520. Hinango noong 2015-08-02.
- ↑
Census of Population (2015). "Region IX (Zamboanga Peninsula)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. PSA. Nakuha noong 20 Hunyo 2016.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑
Census of Population and Housing (2010). "Region IX (Zamboanga Peninsula)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. NSO. Nakuha noong 29 Hunyo 2016.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑
Censuses of Population (1903–2007). "Region IX (Zamboanga Peninsula)". Table 1. Population Enumerated in Various Censuses by Province/Highly Urbanized City: 1903 to 2007. NSO.
{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: url-status (link) - ↑
"Province of Zamboanga del Norte". Municipality Population Data. Local Water Utilities Administration Research Division. Nakuha noong Disyembre 17, 2016.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)