Hukbong Katihan ng Komonwelt ng Pilipinas
Ang Hukbong Katihan ng Komonwelt ng Pilipinas o Hukbong Katihan ng Malasariling Pamahalaan ng Pilipinas (Ingles: Philippine Commonwealth Army o Commonwealth Army of the Philippines Espanyol Ejercito Mancomunidad Filipina o Ejercito Mancomunidad de Filipinas) ay ang pangunahing lugar ng pagpapatupad ng Sandatahang Lakas ng Pilipinas (1935-1946), nagmumula sa ilalim ng kontrol ng darating sa ilalim ng kontrol ng Dulong Silangan ng Sandatahang Lakas ng Estados Unidos o United States Armed Forces in the Far East (USAFFE) (1941-1946) sa mga sumusunod ng pagpasok ng Estados Unidos noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig at mga halimbawa ng pagsakop ng mga Hapon ng Pilipinas - nakaligtas agad ng mga pangkat ng militar sa Pilipinas ay nagmula sa ilalim ng Sandatahang Lakas ng Estados Unidos sa Pilipinas - Hilagang Luzon o United States Armed Forces in the Philippines - Northern Luzon (USAFIP-NL) (1942-1946).
| Philippine Commonwealth Army Hukbong Katihan ng Komonwelt ng Pilipinas Ejercito Mancomunidad Filipina | |
|---|---|
| Active | Disyembre 21, 1935 – Hunyo 30, 1946 |
| Bansa | .svg){kind=small} .svg){kind=small} Komonwelt ng Pilipinas
|
| Uri | Hukbong Katihan |
| Gampanin | Pangmilitar ng Pwersang Lupa |
| Sukat | 100,000–300,000 hukbo (1935–1942) 400,000–600,000 hukbo (1942–1944) 500,000–800,000 hukbo (1944–1946) |
| Bahagi ng | Sandatahang Lakas ng Pilipinas (1935–1946) Dulong Silangan ng Sandatahang Lakas ng Estados Unidos(1941–1946) Sandatahang Lakas ng Estados Unidos sa Pilipinas - Hilagang Luzon (1942–1946) |
| Mga pakikipaglaban | Ikalawang Digmaang Pandaigdig |
| Mga palamuti | Kampanyang Medalya ng Asyatiko-Pasipiko Tanggulang Medalya ng Pilipinas Kalayaan ng Medalya ng Pilipinas Pagpapalayang Medalya ng Pilipinas Katapangang Medal ng Pilipinas Pangkat ng Pagsiping Pampanguluhan ng Pilipinas Medalyang Pagtatagumpay ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig |
| Mga komandante | |
| Punong Heneral | Heneral Douglas MacArthur (USAFFE) |
| Natatanging mga komandante |
Magat Heneral Jose J. Delos Reyes, AFP (1936) Magat Heneral Paulino Santos, AFP (1936) Magat Heneral Basilio J. Valdez, AFP (1939–1945) Magat Heneral Rafael Jalandoni, AFP (1945–1946) |
Ito ay itinatag noong Disyembre 21, 1935 sa tanggap ng punong himpilan sa Kabiserang Lungsod ng Maynila, Komonwelt ng Pilipinas (1935-1942, 1945-1946) at ang ilang mga pangunahing punong himpilan ay aktibo sa buong lalawigan sa Pilipinas sa panahon ng pamahalaang Komonwelt (1935-1946) at nakaligtas ng pangkat ng militar ay nakipaglaban natin sa pagsakop ng mga Hapones noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig (1942-1945) ay nagmula sa pangunahing pakikipag-ugnayan ng mga operasyon ng pakikipaglaban ng militar ng Imperyong Hapon sa Pilipinas ay sumusuporta ng mga tropang kinaroroonan ng Hukbong Pamayapa ng Pilipinas, mga pangkat ng mga gerilya at ang pwersang militar ng Estados Unidos ay lumaban agad ng Sandatahang Lakas ng Imperyong Hapones.
Ang mga pamumunong heneral ng Hukbong Katihan ng Komonwelt ng Pilipinas kabilang ito si Magat Heneral Jose J. Delos Reyes (Enero– May0 1936), Magat Heneral Paulino Santos (Mayo–Disyembre 1936), Magat Heneral Basilio J. Valdez (1939-1945) at Magat Heneral Rafael Jalandoni (1945-1946). Habang ito ang pinunong komandante ng Sandatahang Lakas ng Pilipinas sa ilalim ng Hukbong Katihan ng Komonwelt ng Pilipinas kabiang ito ni Pangulong Manuel Luis Quezon (1935-1944), Pangulong Sergio Osmena (1944-1946) at Pangulong Manuel Roxas (1946). Ang Amerikanong Heneral Douglas MacArthur ay pinuno ng Dulong Silangan ng Sandatahang Lakas ng Estados Unidos o United States Armed Forces in the Far East at nagiging Punong Heneral ng Hukbong Katihan ng Komonwelt ng Pilipinas.
Mga sukat baguhin
| Bilang ng mga Kawal | Taon | Pangangalap | Samahan ng Pagsali | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Paunang Digmaan (1935–1941) | |||||||||
| 100,000–150,000 lokal ng hukbo at opisyal ng militar | 1935 | Kalalakihang Sibilyan | |||||||
| 160,000–200,000 lokal ng hukbo at opisyal ng militar | 1936 | Kalalakihang Sibilyan | |||||||
| 200,000–215,000 lokal ng hukbo at opisyal ng militar | 1938 | Kalalakihang Sibilyan | |||||||
| 220,000–245,000 lokal ng hukbo at opisyal ng militar | 1939 | Kalalakihang Sibilyan | |||||||
| 246,000–250,000 lokal ng hukbo at opisyal ng militar | 1940 | Kalalakihang Sibilyan | |||||||
| 255,000–300,000 lokal ng hukbo at opisyal ng militar | 1941 (bago-mag Ikalawang Digmaang Pandaigdig at ang Pagsalakay ng mga Hapon) | Kalalakihang Sibilyan | |||||||
| Sa Ilalim ng Pagsakop ng mga Hapon (1941–1945) | |||||||||
| 315,000–350,000 lokal ng hukbo at opisyal ng militar | 1941 (Hanggang pag-urong ng mga tropang Pilipino at Amerikano sa pamamagitan ng paglusob ng mga Hapones sa panahon ng pagsalakay) | Kalalakihang Sibilyan at mga Gerilya | Kinilalang Gerilya at ang pagbabalik ng Militar ng Malasariling Pamahalaan | ||||||
| 355,000–399,000 lokal ng hukbo at opisyal ng militar | 1942 (Hanggang pag-urong ng mga tropang Pilipino at Amerikano sa pamamagitan ng paglusob ng mga Hapones sa panahon ng pagsalakay) | Kalalakihang Sibilyan at mga Gerilya | Kinilalang Gerilya at ang pagbabalik ng Militar ng Malasariling Pamahalaan | ||||||
| 400,000–450,000 lokal ng hukbo at opisyal ng militar | 1942 to 1943 | Kalalakihang Sibilyan at Pinapalitan ng Papalabas na Maging Gerilya | |||||||
| 455,000–498,000 lokal ng hukbo at opisyal ng militar | 1943 to 1944 | Kalalakihang Sibilyan at Pinapalitan ng Papalabas na Maging Gerilya | |||||||
| 500,000–700,000 lokal ng hukbo at opisyal ng militar | 1944 to 1945 (Sa Panahon ng mga Pagpapalaya ng mga Magkaanib) | Kalalakihang Sibilyan at Pinapalitan ng Papalabas na Maging Gerilya | |||||||
| Pagtatapos ng Ikalawang Digmaang Dandaigdig hanggang sa Katapusan ng Malasariling Pamahalaan (1945–1946) | |||||||||
| 715,000–750,000 lokal ng hukbo at opisyal ng militar | 1945 | Kalalakihang Sibilyan | |||||||
| 755,000–800,000 lokal ng hukbo at opisyal ng militar | 1946 | Kalalakihang Sibilyan | |||||||
Mga biktima baguhin
| Lugar | Namatay | Nasugatan | Nabihag | Kabuuan | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pagsalakay ng mga Hapon (1941–1942) | |||||||||
| Tangway ng Bataan | 10,000 | 20,000 | 75,000 | 105,000 | |||||
| Pulo ng Corregidor | 800 | 1,000 | 11,000 | 12,800 | |||||
| Hilaga at Timog Luzon | 30,000 | 45,000 | 160,000 | 235,000 | |||||
| Gitnang Luzon | 15,000 | 28,000 | 125,000 | 168,000 | |||||
| Visayas at Mindanao | 38,000 | 42,000 | 160,000 | 240,000 | |||||
| Pagsakop ng mga Hapon (1942–1944) | |||||||||
| Hilagang Luzon | 1,500 | 3,300 | kawalan | 4,800 | |||||
| Gitnang Luzon | 1,800 | 2,575 | kawalan | 4,375 | |||||
| Katimugang Luzon at Tangway ng Bicol | 3,700 | 6,160 | kawalan | 9,860 | |||||
| Batanes, Mindoro, Marinduque, Palawan, Romblon, Masbate at Catanduanes | 5,500 | 9,387 | kawalan | 14,887 | |||||
| Rehiyon ng Visayas | 3,000 | 8,765 | kawalan | 11,765 | |||||
| Leyte at Samar | 2,900 | 4,550 | kawalan | 7,450 | |||||
| Mindanao at Sulu | 4,700 | 7,536 | kawalan | 12,236 | |||||
| Pagpapalaya (1944–1945) | |||||||||
| Lungsod ng Maynila | 3,079 | 6,150 | kawalan | 9,229 | |||||
| Hilagang Luzon | 12,000 | 39,700 | kawalan | 51,700 | |||||
| Gitnang Luzon | 15,000 | 27,100 | kawalan | 42,100 | |||||
| Katimugang Luzon at Tangway ng Bicol | 20,000 | 42,700 | kawalan | 62,700 | |||||
| Batanes, Mindoro, Marinduque, Palawan, Romblon, Masbate at Catanduanes | 45,000 | 64,000 | kawalan | 109,000 | |||||
| Rehiyon ng Visayas | 12,000 | 36,300 | kawalan | 48,300 | |||||
| Leyte at Samar | 7,000 | 15,000 | kawalan | 82,000 | |||||
| Mindanao at Sulu | 15,000 | 32,100 | kawalan | 47,100 | |||||