Kirgistan
Ang Kirgistan (Kirgis: Кыргызстан, tr. Kyrgyzstan), opisyal na Republikang Kirgis, ay bansang walang pampang sa Gitnang Asya. Hinahangganan ito ng Kasakistan sa hilaga, Usbekistan sa kanluran, Tayikistan sa timog, at Tsina sa silangan. Ang kabisera at pinakamalaking lungsod nito ay Biskek.
Republikang Kirgis | |
|---|---|
Awitin: Кыргыз Республикасынын Мамлекеттик гимни Kyrgyz Respublikasynyn Mamlekettik gimni "Pambansang Awit ng Republikang Kirgis" | |
.svg) | |
| Kabisera at pinakamalaking lungsod | Biskek 42°52′N 74°36′E / 42.867°N 74.600°E |
| Wikang opisyal | Kirgis (estado) Ruso (opisyal) |
| Katawagan | Kirgis |
| Pamahalaan | Unitaryong republikang pampanguluhan |
• Pangulo | Sadyr Japarov |
| Lehislatura | Kataas-taasang Konseho |
| Formation History | |
| 693 | |
| 1370 | |
| 1876 | |
| 27 November 1917 | |
| 30 April 1918 | |
| 14 October 1924 | |
| 11 February 1926 | |
| 5 December 1936 | |
| 30 December 1990 | |
| 31 August 1991 | |
| 26 December 1991 | |
| 11 April 2021 | |
| Lawak | |
• Kabuuan | 199,951 km2 (77,202 mi kuw) (85th) |
• Water | 7,198 km2 (2,779 mi kuw) |
• Katubigan (%) | 3.6 |
| Populasyon | |
• Pagtataya sa 2023 | 7,037,590[2] (112th[2]) |
• Densidad | 27.4/km2 (71.0/mi kuw) (109th) |
| KDP (PLP) | Pagtataya sa 2023 |
• Kabuuan |  $44.623 billion[3] (134th) |
• Bawat kapita | $6,438[3] (148th) |
| KDP (nominal) | Pagtataya sa 2023 |
• Kabuuan | $12.681 billion[3] (151st) |
• Bawat kapita | $1,829[3] (166th) |
| Gini (2020) | 29.0[4] mababa |
| TKP (2021) | 0.692[5] katamtaman · 118th |
| Salapi | Som ng Kirgistan (c) (KGS) |
| Sona ng oras | UTC+6 (KGT) |
| Ayos ng petsa | dd/mm/yyyy |
| Gilid ng pagmamaneho | right |
| Kodigong pantelepono | +996 |
| Kodigo sa ISO 3166 | KG |
| Internet TLD | .kg |
Mga Lalawigan at mga Distrito
baguhinNahahati ang Kirgistan sa pitong mga lalawigan (sing. oblast (область), pl. oblasttar (областтар)) na pinamumunuan ng mga tinalagang mga gubernador. Ang kabiserang lungsod, Bishkek, at ang ikalawang pinakamalaking lungsod na Osh ay mga lungsod na may kapantay na estado gaya ng mga lalawigan.
Ang mga lalawigan, at mga independenteng lungsod ay ang sumusunod:
Binubuo ang mga lalawigan ng mga distrito (mga raion), na pinamamahalaan ng mga tinalagang mga opisyal (akim). Ang mga pamayanang rural o mga nayon (ayıl ökmötü), ay binubuo ng 20 maliliit na settlements, at mayroon silang mga halal na alkalde at mga konsehal.
Demograpiya
baguhin
Tinatayang nasa 5.2 milyon ang populasyon ng noong 2007.[kailangan ng sanggunian] 34.4% ng mga iyon ay nasa gulang na 15 at 6.2% naman ay nasa mahigit 65 na taong gulang. Isang bansang rural ang Kirgistan: Isang katlo ng populasyon lamang ang nakatira sa mga pook urban. Karaniwang 25 katao ang densidad ng bansa bawat km². Pinakamalaking pangkat etniko ang mga Kirgis, isang pangkat ng mga Turko, na bumubuo sa 69% ng tinatayang populasyon noong 2007. Ang iba pang pagkat etniko ay ang mga Ruso (9.0%) na nakatipon sa hilaga at ang mga Uzbek (14.5%) na nakatira naman sa timog.
Talababa
baguhin- ↑ "History of Central Asia". Encyclopædia Britannica. Nakuha noong 12 Marso 2021.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 2.0 2.1 "Это мальчик! В Кыргызстане родился семимиллионный житель". 19 Oktubre 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (Kyrgyzstan)". IMF.org. International Monetary Fund. 10 Oktubre 2023. Nakuha noong 18 Oktubre 2023.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "GINI index (World Bank estimate) - Kyrgyz Republic". data.worldbank.org. World Bank. Nakuha noong 26 Setyembre 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (sa wikang Ingles). United Nations Development Programme. 8 Setyembre 2022. Nakuha noong 8 Setyembre 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
Ang lathalaing ito na tungkol sa Bansa ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.