Usbekistan
Ang Usbekistan (Usbeko: Oʻzbekiston, tr. Ўзбекистон), opisyal na Republika ng Usbekistan, ay bansang dobleng walang pampang na matatagpuan sa Gitnang Asya. Hinahangganan ito ng limang estado na hiwalay sa dagat: Kasakistan sa hilaga; Kirgistan sa hilagang-silangan; Tayikistan sa timog-silangan; Apganistan sa timog; at Turkmenistan sa timog-kanluran. Ang kabisera at pinakamalaking lungsod nito ay Taskent.
Republika ng Usbekistan | |
|---|---|
 | |
| Kabisera at pinakamalaking lungsod | Taskent 41°19′N 69°16′E / 41.317°N 69.267°E |
| Wikang opisyal | Usbeko |
| Katawagan | Usbeko |
| Pamahalaan | Unitaryong republikang pampanguluhan |
• Pangulo | Shavkat Mirziyoyev |
| Abdulla Aripov | |
| Lehislatura | Kataas-taasang Asembleya |
• Mataas na Kapulungan | Senado |
• Mababang Kapulungan | Kapulungang Tagapagbatas |
| Formation | |
• Uzbek SSR established after national delimitation | 27 October 1924 |
• Declared independence from the Soviet Union | 1 September 1991b |
• Formally recognised | 26 December 1991 |
| 2 March 1992 | |
| 8 December 1992 | |
| Lawak | |
• Kabuuan | 448,978 km2 (173,351 mi kuw) (56th) |
• Katubigan (%) | 4.9 |
| Populasyon | |
• Pagtataya sa 2022 | 35,300,000[1][2] (41st) |
• Densidad | 74.1/km2 (191.9/mi kuw) (128th) |
| KDP (PLP) | Pagtataya sa 2022 |
• Kabuuan | $335.806 billion[3] (53rd) |
• Bawat kapita | $9,530[3] (126th) |
| KDP (nominal) | Pagtataya sa 2022 |
• Kabuuan | $73.060 billion[3] (78th) |
• Bawat kapita | $2,071[3] (151th) |
| Gini (2013) | 36.7[4][5] katamtaman · 87th |
| TKP (2019) |  0.720[6]mataas · 106th |
| Salapi | Uzbek som (UZS) |
| Sona ng oras | UTC+5 (UZT) |
| Ayos ng petsa | dd/mm yyyyc |
| Kodigong pantelepono | +998 |
| Internet TLD | .uz |
Websayt gov.uz | |
Nagmula ang pangalang Uzbekistan sa mga nomadikong Uzbek na mula sa lahing Mongol. Minsan na itong naging bahagi ng Imperyong Persa ng Samanida at nang lumaon ng Imperyong Timurida. Humiwalay bilang nagsasariling bansa ang Uzbekistan noong 1991 nang mabuwag ang USSR.
Pinakamataas na bundok ng Uzbekistan ang Khazret Sultan na may taas na 4 643 metro (15 233 talampakan) higit sa antas ng dagat. Matatagpuan ito sa Hissar Range sa probinsya ng Surkhandarya na nagsisilbing hangganan ng bansa sa Tajikistan
Ang klima ng Republika ng Uzbekistan ay kontinental na nakakukuha ng kaunting pag-ulan. Ang tag-araw ay napakainit at napakalamig naman ng taglamig. Ang temperatura nito ay umaabot sa 40 Degrees Celsius (104 Degrees Fahrenheit) sa tag-araw at -23 Degrees Celsius (-9 Degrees Fahrenheit) sa panahon ng taglamig.
Nakabatay ang ekonomiya ng Uzbekistan sa paggawa ng kalakal mula sa bulak, ginto, uranyo, potasyo at natural gas.
Mga teritoryong pampangasiwaan
baguhinTalababa
baguhin- ↑ "Demografiya va mehnat statistikasi (Yanvar - Dekabr, 2020)". Stat.uz. 20 Enero 2021.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Население Узбекистана превысило 35 миллионов)". Gazeta.uz (sa wikang Ruso). 2021-09-07.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Uzbekistan. International Monetary Fund
- ↑ "Income Gini coefficient | Human Development Reports". hdr.undp.org. Inarkibo mula sa orihinal noong 10 Hunyo 2010. Nakuha noong 6 Disyembre 2017.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "GINI index – Uzbekistan". MECOMeter – Macro Economy Meter. Inarkibo mula sa orihinal noong 4 Abril 2015. Nakuha noong 6 Disyembre 2017.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Disyembre 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. Nakuha noong 16 Disyembre 2020.
{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.