Pinoy

Ang Pinoy (Tagalog: ['pɪnɔi] ) ay isang impormal na sanggunian sa sarili na ginagamit ng mga Pilipino upang tukuyin ang mga mamamayan ng Pilipinas at ang kanilang kultura gayundin ang mga Pilipino sa ibang bansa sa diaspora ng mga Pilipino. Ang isang Pinoy na may pinaghalong dayuhang ninuno ay madalas na impormal na tinatawag na Tisoy, isang pinaikling salita para sa Mestizo.

Maraming mga Pilipino ang tumutukoy sa kanilang mga sarili bilang Pinoy, minsan ang pambabae naman ay Pinay (Tagalog: ['pɪnai]), sa halip na karaniwang terminong Filipino. Filipino ang laganap na pormal na salita na ginagamit sa pagtawag sa isang mamamayan ng Pilipinas. Nabuo ang Pinoy sa pamamagitan ng pagkuha ng huling apat na letra ng Filipino at pagdaragdag ng maliit na suffix -y sa wikang Tagalog (ang panlapi ay karaniwang ginagamit sa mga palayaw na Filipino: hal. "Noynoy" o "Kokoy" o "Toytoy"). Ang Pinoy ay ginamit para sa pagkilala sa sarili ng unang alon ng mga Pilipinong pumunta sa Estados Unidos bago ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig at ginamit ito kapwa sa isang mapang-akit na kahulugan at bilang isang termino ng pagmamahal, katulad ng sa Desi.

Nilikha ang salitang Pinoy upang maiba ang mga karanasan ng mga dumayo sa Estados Unidos, ngunit isa na ngayong slang term na ginagamit para tumukoy sa lahat ng taong may lahing Pilipino. Ang "Musikang Pinoy" ay nakaapekto sa sosyo-politikal ng Pilipinas noong 1970s at ginamit ng presidente ng Pilipinas na si Ferdinand Marcos at ng People Power Revolution na nagpabagsak sa kanyang rehimen. Ang mga kamakailang pangunahing paggamit ay kadalasang nakasentro sa entertainment ( Pinoy Big Brother ) na napapanood sa Pinoy Tambayan at musika ( Pinoy Idol ), na may malaking papel sa pagbuo ng pambansa at kultural na pagkakakilanlan.

Pinagmulan

Ang terminong Pinoy ay likha ng mga dayuhang Pilipinong Amerikano noong 1920s at kalaunan ay pinagtibay ng mga Pilipino sa Pilipinas. Ayon sa mananalaysay na si Dawn Mabalon, ang makasaysayang gamit ay tumutukoy sa mga Pilipinong ipinanganak o naninirahan sa Estados Unidos at patuloy na ginagamit mula noong 1920s. Idinagdag niya na ito ay na-reclaim at napolitika ng "Filipina/o American na mga aktibista at mga artista sa FilAm movements ng dekada 1960s/1970s".

Mga pinakaunang paggamit

Kabilang sa mga pinakaunang kilalang paggamit ng Pinoy / Pinay sa mga magasin at pahayagan noong 1920s ay ang pagkuha sa mga isyung panlipunan na kinakaharap ng mga Pinoy, mga kaswal na pagbanggit ng mga Pinoy sa mga kaganapan, habang ang ilan ay mga patalastas mula sa Hawaii mula sa mga Pilipino mismo. Ang mga sumusunod ay ang mas kapansin-pansing mga naunang paggamit:

Estados Unidos

Sa Estados Unidos, ang pinakaunang nai-lathala na paggamit na kilala ay isang artikulo sa Republika ng Pilipinas na isinulat noong Enero 1924 ni Dr. J. Juliano, isang miyembro ng faculty ng Schurz school sa Chicago – "Bakit ang Pinoy ay sinasabing isang insulto para sa isang Shintoista o isang Confucianista ?" at "Ano ang dapat gawin ng isang Pinoy kung siya ay tinutugunan bilang isang Intsik o isang Jap ?"

Ayon sa yumaong Filipino-American na mananalaysay na si Dawn Bohulano Mabalon, ang isa pang maagang pagpapatunay ng mga terminong "Pinoy" at "Pinay" ay noong1926 na isyu ng Filipino Student Bulletin. Ang artikulong nagtampok ng mga termino ay pinamagatang "Filipino Women in US Excel in Their Courses: Invade Business, Politics."

Pilipinas

Sa Pilipinas, ang pinakaunang nai-lathala na paggamit ay mula Disyembre 1926, sa History of the Philippine Press, na maikling binanggit ang lingguhang Spanish- Visayas- English na publikasyon na tinatawag na Pinoy na nakabase sa Capiz at inilathala ng Pinoy Publishing Company. Noong 1930, ang magazine na nakabase sa Maynila na Khaki and Red: The Official Organ of the Constabulary and Police ay nag- limbag ng isang artikulo tungkol sa mga pangkat sa kalye na nagsasabing "isa pa ang 'Kapatiran' na pangkat ng Intramuros, na binubuo ng mga patron ng mga bilyaran na nagsama-sama upang 'protektahan ang mga pinoy mula sa mga abusadong sundalong Amerikano." "

Mga motibasyon

 

Mapa ng mga nangingibabaw na pangkat etnolinggwistiko ng Pilipinas

Ang pagnanais na makilala ang sarili ay malamang na maiugnay sa magkakaiba at independiyenteng kasaysayan ng archipelagic na bansa - na binubuo ng 7,107 na isla sa kanlurang Karagatang Pasipiko - na bakas pabalik 30,000 taon bago kolonisahin ng Espanya noong ika-16 na siglo at kalaunan ay sinakop ng Estados Unidos, na humantong sa pagsiklab ng Digmaang Pilipino–Amerikano (1899–1902). Ang Komonwelt ng Pilipinas ay itinatag noong 1935 kung saan ang bansa ay nagkamit ng kalayaan noong 1946 pagkatapos ng mga labanan sa Pacific Theater ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Ang Pilipinas ay mayroong mahigit 170 wikang katutubo sa lugar, karamihan sa mga ito ay kabilang sa Malayo-Polynesian na sangay ng pamilya ng wikang Austronesian. Noong 1939, pinalitan ng dating pangulong Manuel L. Quezon ang wikang Tagalog bilang Wikang Pambansa ("pambansang wika"). Ang wika ay pinalitan pa ng pangalan noong 1959 bilang Filipino ng Kalihim ng Edukasyon na si Jose Romero. Idineklara ng konstitusyon ng 1973 na ang wikang Filipino ay opisyal, kasama ng Ingles, at nag-utos sa pagbuo ng isang pambansang wika na tatawaging Filipino. Mula noon, ang dalawang opisyal na wika ay Filipino at Ingles.

Noong 2003 mayroong higit sa labing-isang milyong Pilipino sa ibang bansa sa buong mundo, katumbas ng humigit-kumulang 11% ng kabuuang populasyon ng Pilipinas.

Kapansin-pansing panitikan

Ang Pinoy ay unang ginamit ng makatang Pilipino na si Carlos Bulosan, sa kanyang 1946 semi-autobiograpiya, America Is in the Heart – "Ang mga Pinoy ay nagtatrabaho araw-araw sa mga bukid ngunit kapag natapos na ang panahon ang kanilang pera ay nasa mga alkansya ng mga Intsik." Inilalarawan ng aklat ang kanyang pagkabata sa Pilipinas, ang kanyang paglalakbay sa Amerika, at ang kanyang mga taon bilang isang itinerant na trabahador kasunod ng anihan sa kanayunan ng Kanluran. Ginamit ito sa mga kurso sa pag-aaral ng etnikong Amerikano upang ilarawan ang kapootang panlahi na naranasan ng libu-libong manggagawang Pilipino noong 1930s at 40s sa Estados Unidos.

Musikang Pinoy

  Noong unang bahagi ng dekada 1970, umusbong ang musikang Pinoy o "Pinoy pop ", na kadalasang kinakanta sa Tagalog – ito ay pinaghalong rock, folk at ballads – na minarkahan ang isang pampulitika na paggamit ng musika na katulad ng maagang hip hop ngunit lumalagong klase. Ang musika ay isang "kamalayan na pagtatangka na lumikha ng isang pambansa at popular na kulturang Pilipino" at madalas itong sumasalamin sa mga panlipunang realidad at problema. Noon pang 1973, ang Juan De la Cruz Band ay nagtanghal ng "Ang Himig Natin" ("Ating Musika"), na malawak na itinuturing na unang halimbawa ng Pinoy rock. Ang "Pinoy" ay nakakuha ng katanyagan noong huling bahagi ng dekada 1970 sa Pilipinas nang ang pagsulong ng patriotismo ay naging hit na kanta ng Filipino folk singer na si Heber Bartolome na "Tayo'y mga Pinoy" ("We are Pinoys"). Ang trend na ito ay sinundan ng Filipino rapper Francis Magalona ni "Mga Kababayan Ko" ("My Countrymen") noong 1990s at Filipino rock band na Bamboo 's "Noypi" ("Pinoy" sa kabaliktarang pagbigkas) noong 2000s. Sa panahon ngayon, ginagamit ang Pinoy bilang pang-uri sa ilang terminong nagbibigay-diin sa kanilang relasyon sa Pilipinas o Filipino. Ang Pinoy rock ay sinundan ng Pinoy folk at nang maglaon, Pinoy jazz. Kahit na ang musika ay madalas na ginagamit upang ipahayag ang pagsalungat sa noo'y presidente ng Pilipinas na si Ferdinand Marcos at ang kanyang paggamit ng batas militar at ang paglikha ng Batasang Bayan, marami sa mga kanta ang mas subersibo at ang ilan ay nagtanim lamang ng pambansang pagmamalaki. Marahil dahil sa likas na pagpapatibay ng kultura at marami sa mga kanta na tila hindi nagbabanta, ang administrasyong Marcos ay nag-utos sa mga istasyon ng radyo na magpatugtog ng kahit isa – at kalaunan, tatlo – Pinoy na kanta bawat oras. Ang musikang Pinoy ay lubos na ginamit ni Marcos at ng mga pwersang pampulitika na naghangad na ibagsak siya.

Tingnan din

• Tisoy
• Demograpiya ng Pilipinas
• Mga pangkat etniko sa Pilipinas
• Lahi at etnisidad sa United States Census