Tonga
Ang Tonga ( /ˈtɒŋə/,[5] /ˈtɒŋɡə/;[6] IPA: [ˈtoŋa][7]) opisyal na pinangalan bilang Kaharian ng Tonga (Tongano: Puleʻanga Fakatuʻi ʻo Tonga), ay isang bansang Polinesiyo at isang kapuluan din ito na binubuo ng 169 pulo, na 36 dito ay may naninirahan.[1] Tinataya ang sukat ng kapuluan na nasa 750 km2 (290 mi kuw), na nakalatag sa 700,000 km2 (270,000 mi kuw) ng katimugang Karagatang Pasipiko. Noong 2021, sang-ayon sa Johnson's Tribune, may populasyon ang Tonga ng 104,494,[8][9] 70% nito ang nakatira sa pangunahing pulo, ang Tongatapu. Bumabagtas ang bansa sa mga 800 km (500 mi) mula hilaga tungong timog. Napapalibutan ito ng Fiji at Wallis at Futuna (Pransya) sa hilagang-kanluran; Samoa sa hilagang-silangan; Bagong Caledonia (Pransya) at Vanuatu sa kanluran; Niue (ang pinakamalapit na banyagang teritoryo) sa silangan; at Kermadec (Bagong Silandiya o New Zealand) sa timog-kanluran. Nasa mga 1,800 km (1,100 mi) ang Tonga mula sa Pulong North (o Hilaga) ng New Zealand.
Kaharian ng Tonga Puleʻanga Fakatuʻi ʻo Tonga
| |
|---|---|
 Watawat
 Eskudo
| |
Salawikain: "Ko e ʻOtua mo Tonga ko hoku tofiʻa" "Ang Diyos at Tonga ang aking pamana" | |
Awiting Pambansa: "Ko e fasi ʻo e tuʻi ʻo e ʻOtu Tonga" "Awit ng Hari ng Kapuluang Tongano" | |
.svg) | |
 | |
| Kabisera at pinakamalaking lungsod | Nukuʻalofa |
| Wikang opisyal | Ingles Tongano |
| Pangkat-etniko (2018[1]) |
|
| Relihiyon | Simbahang Wesleyano Malaya ng Tonga |
| Katawagan | Tongano |
| Pamahalaan | Unitaryong parlamentaryong monarkiyang konstitusyonal |
• Hari | Tupou VI |
• Punong Ministro | Siaosi Sovaleni |
| Lehislatura | Pambatasang Asamblea |
| Kalayaan | |
• mula sa mga Briton | 4 Hunyo 1970 |
| Lawak | |
• Kabuuan | 748 km2 (289 mi kuw) (ika-186) |
• Katubigan (%) | 4.0 |
| Populasyon | |
• Senso ng 2011 | 103,036[2] |
• Kapal | 139/km2 (360.0/mi kuw) (ika-761) |
| KDP (PLP) | Pagtataya sa 2011 |
• Kabuuan | $763 milyon[3] |
• Bawat kapita | $7,344[3] |
| KDP (nominal) | Pagtataya sa 2011 |
• Kabuuan | $439 milyon[3] |
• Bawat kapita | $4,220[3] |
| HDI (2010) | 0.677[4] katamtaman · ika-85 |
| Salapi | Paʻanga (TOP) |
| Sona ng oras | UTC+13 |
• Tag-init (DST) | UTC+13 |
| hindi sinusunod | |
| Gilid ng pagmamaneho | kaliwa |
| Kodigong pantelepono | 676 |
| Kodigo sa ISO 3166 | TO |
| Internet TLD | .to |
| |
Mga sanggunianBaguhin
- ↑ 1.0 1.1 "The World Factbook: Tonga: Geography" (sa Ingles). Tinago mula sa orihinal mula 9 Enero 2021. Kinuha noong 16 Nobyembre 2018.
- ↑ Tonga National Population Census 2011; Preliminary Count (sa Ingles)
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "Tonga" (sa Ingles). International Monetary Fund. Kinuha noong 2012-04-22.
- ↑ "Human Development Report 2010" (PDF) (sa Ingles). United Nations. 2010. Kinuha noong 5 Nobyembre 2010.
- ↑ Deverson, Tony; Kennedy, Graeme, mga pat. (2005). "Tonga". The New Zealand Oxford Dictionary (sa Ingles). Oxford University Press. doi:10.1093/acref/9780195584516.001.0001. ISBN 978-0-19-558451-6. Kinuha noong 18 Pebrero 2022.
- ↑ "Tonga". Merriam-Webster.com Dictionary, Merriam-Webster (sa Ingles). Kinuha noong 1 Hunyo 2022.
- ↑ Churchward, C.M. (1985) Tongan grammar, Oxford University Press, ISBN 0-908717-05-9 (sa Ingles)
- ↑ "Tonga Population 2021 (Demographics, Maps, Graphs)". worldpopulationreview.com (sa Ingles). Tinago mula sa orihinal mula 28 Oktubre 2021. Kinuha noong 28 Oktubre 2021.
- ↑ "World Population Prospects: The 2017 Revision". ESA.UN.org (pasadyang datos na nakuha sa pamamagitan ng websayt) (sa Ingles). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Kinuha noong 10 Setyembre 2017.