Tonga
Ang Tonga ( /ˈtɒŋə/,[5] /ˈtɒŋɡə/;[6] IPA: [ˈtoŋa][7]) opisyal na pinangalan bilang Kaharian ng Tonga (Tongano: Puleʻanga Fakatuʻi ʻo Tonga), ay isang bansang Polinesiyo at isang kapuluan din ito na binubuo ng 169 pulo, na 36 dito ay may naninirahan.[1] Tinataya ang sukat ng kapuluan na nasa 750 km2 (290 mi kuw), na nakalatag sa 700,000 km2 (270,000 mi kuw) ng katimugang Karagatang Pasipiko. Noong 2021, sang-ayon sa Johnson's Tribune, may populasyon ang Tonga ng 104,494,[8][9][10] 70% nito ang nakatira sa pangunahing pulo, ang Tongatapu. Bumabagtas ang bansa sa mga 800 km (500 mi) mula hilaga tungong timog. Napapalibutan ito ng Fiji at Wallis at Futuna (Pransya) sa hilagang-kanluran; Samoa sa hilagang-silangan; Bagong Caledonia (Pransya) at Vanuatu sa kanluran; Niue (ang pinakamalapit na banyagang teritoryo) sa silangan; at Kermadec (Bagong Silandiya o New Zealand) sa timog-kanluran. Nasa mga 1,800 km (1,100 mi) ang Tonga mula sa Pulong North (o Hilaga) ng New Zealand.
Kaharian ng Tonga Puleʻanga Fakatuʻi ʻo Tonga
| |
|---|---|
 Watawat
 Eskudo
| |
Salawikain: "Ko e ʻOtua mo Tonga ko hoku tofiʻa" "Ang Diyos at Tonga ang aking pamana" | |
Awiting Pambansa: "Ko e fasi ʻo e tuʻi ʻo e ʻOtu Tonga" "Awit ng Hari ng Kapuluang Tongano" | |
.svg) | |
 | |
| Kabisera at pinakamalaking lungsod | Nukuʻalofa |
| Wikang opisyal | Ingles Tongano |
| Pangkat-etniko (2018[1]) |
|
| Relihiyon | Simbahang Wesleyano Malaya ng Tonga |
| Katawagan | Tongano |
| Pamahalaan | Unitaryong parlamentaryong monarkiyang konstitusyonal |
• Hari | Tupou VI |
• Punong Ministro | Siaosi Sovaleni |
| Lehislatura | Pambatasang Asamblea |
| Kalayaan | |
• mula sa mga Briton | 4 Hunyo 1970 |
| Lawak | |
• Kabuuan | 748 km2 (289 mi kuw) (ika-186) |
• Katubigan (%) | 4.0 |
| Populasyon | |
• Senso ng 2011 | 103,036[2] |
• Kapal | 139/km2 ([convert: di tugmang yunit]) (ika-761) |
| KDP (PLP) | Pagtataya sa 2011 |
• Kabuuan | $763 milyon[3] |
• Bawat kapita | $7,344[3] |
| KDP (nominal) | Pagtataya sa 2011 |
• Kabuuan | $439 milyon[3] |
• Bawat kapita | $4,220[3] |
| TKP (2010) | 0.677[4] katamtaman · ika-85 |
| Salapi | Paʻanga (TOP) |
| Sona ng oras | UTC+13 |
• Tag-init (DST) | UTC+13 |
| hindi sinusunod | |
| Gilid ng pagmamaneho | kaliwa |
| Kodigong pantelepono | 676 |
| Kodigo sa ISO 3166 | TO |
| Internet TLD | .to |
| |
Mga sanggunian Baguhin
- ↑ 1.0 1.1 "The World Factbook: Tonga: Geography" (sa wikang Ingles). Tinago mula sa orihinal noong 9 Enero 2021. Nakuha noong 16 Nobyembre 2018.
- ↑ Tonga National Population Census 2011; Preliminary Count (sa Ingles)
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "Tonga" (sa wikang Ingles). International Monetary Fund. Nakuha noong 2012-04-22.
- ↑ "Human Development Report 2010" (PDF) (sa wikang Ingles). United Nations. 2010. Tinago mula sa orihinal (PDF) noong 2010-11-21. Nakuha noong 5 Nobyembre 2010.
- ↑ Deverson, Tony; Kennedy, Graeme, mga pat. (2005). "Tonga". The New Zealand Oxford Dictionary (sa wikang Ingles). Oxford University Press. doi:10.1093/acref/9780195584516.001.0001. ISBN 978-0-19-558451-6. Nakuha noong 18 Pebrero 2022.
- ↑ "Tonga". Merriam-Webster.com Dictionary, Merriam-Webster (sa wikang Ingles). Nakuha noong 1 Hunyo 2022.
- ↑ Churchward, C.M. (1985) Tongan grammar, Oxford University Press, ISBN 0-908717-05-9 (sa Ingles)
- ↑ "Tonga Population 2021 (Demographics, Maps, Graphs)". worldpopulationreview.com (sa wikang Ingles). Tinago mula sa orihinal noong 28 Oktubre 2021. Nakuha noong 28 Oktubre 2021.
- ↑ "World Population Prospects 2022". population.un.org. United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Nakuha noong 17 July 2022.
- ↑ "World Population Prospects 2022: Demographic indicators by region, subregion and country, annually for 1950-2100" [World Population Prospects 2022: Mga panukoy pang-demograpiko batay sa rehiyon, subrehiyon, at bansa, taunan mula 1950-2100] (XSLX). population.un.org ("Kabuuang populasyon, tumpak noong ika-1 ng Hulyo (libo)") (sa wikang Ingles). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. Nakuha noong July 17, 2022.