Alpabetong Griyego
Ang alpabetong Griyego ay binubuo ng dalawampu't apat na titik na ginagamit sa pagsulat ng wikang Griyego mula sa pagbubukas ng ika-labinsiyam na siglo. Ito rin ang itinuturing na pinakauna at pinakamatandang palatitikan kung saan ang bawat patinig at katinig ay kinakatawanan ng isa at naiibang mga simbolo.[2] Ito ay ginagamit pa rin hanggang sa kasalukuyan. Sa pagpasok ng ikalawang siglo CE, ang mga palabilangan ng mga Griyego ay ibinase rin dito.
Alpabetong Griyego | |
---|---|
Uri | Alpabeto |
Mga wika | Griyego, na may kaunting pagbabago sa iba't ibang wika. |
Panahon | ~800 BC hanggang sa kasalukuyan[1] |
Mga magulang na sistema |
Alpabetong Proto-Kanaanita
|
Mga anak na sistema | Gotiko Glagolitiko Siriliko Koptiko Alpabetong Armenyo Alpabetong Lumang Italiko Alpabetong Latin |
ISO 15924 | Grek, 200 |
Direksyon | Kaliwa-kanan |
Alyas-Unicode | Greek |
PAALALA: Maaaring naglalaman ang pahinang ito ng mga simbolong pamponetikong IPA. |
Alpabetong Griyego | |||
---|---|---|---|
Αα | Alpha | Νν | Nu |
Ββ | Beta | Ξξ | Xi |
Γγ | Gamma | Οο | Omicron |
Δδ | Delta | Ππ | Pi |
Εε | Epsilon | Ρρ | Rho |
Ζζ | Zeta | Σσς | Sigma |
Ηη | Eta | Ττ | Tau |
Θθ | Theta | Υυ | Upsilon |
Ιι | Iota | Φφ | Phi |
Κκ | Kappa | Χχ | Chi |
Λλ | Lamda | Ψψ | Psi |
Μμ | Mu | Ωω | Omega |
Bilang titik | |||
Stigma | Sampi | ||
Koppa | |||
Hindi na ginagamit na mga titik | |||
Digamma | San | ||
Heta | Sho | ||
Diyakritiko sa Griyego |
Ang alpabetong Griyego ay nagmula sa alpabetong Penisyo bagamat hindi ito kaugnay sa palatitikan ng Tsipre. Ang alpabetong Griyego ang pinagmulan ng iba pang mga titik sa Europa at sa Gitnang Silangan kabilang na ang alpabetong Latin.[2] Sa pangkalahatan, halos lahat ng titik sa alpabetong ito ay ginagamit ding simbolo sa matematika at pisika, pisika ng partikula, pangalan ng mga kapatiran ng mga lalaki at kapatiran ng mga babae (fraternity and sorority) at iba pang gamit.
Mga titik
baguhinTitik | Kumakatawang Penisyo titik |
Pangalan | Transliterasyon1 | Pagbigkas | Katumbas sa pagbilang | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Inggles | Sinaunang Griyego |
Kalagitnaang Griyego (maramihang tunog) |
Padron:Audio-nohelp | Sinaunang Griyego |
Makabagong Griyego |
Klasikong Sinaunang Griyego |
Makabagong Griyego | |||
Α α | Aleph | Alpha | ἄλφα | άλφα | a | [a] [aː] | [a] | 1 | ||
Β β | Beth | Beta | βῆτα | βήτα | b | v | [b] | [v] | 2 | |
Γ γ | Gimel | Gamma | γάμμα | γάμμα γάμα |
g | gh, g, j | [g] | [ɣ], [ʝ] | 3 | |
Δ δ | Daleth | Delta | δέλτα | δέλτα | d | d, dh, th | [d] | [ð] | 4 | |
Ε ε | He | Epsilon | εἶ | ἒ ψιλόν | έψιλον | e | [e] | 5 | ||
Ζ ζ | Zayin | Zeta | ζῆτα | ζήτα | z | [zd] (o [dz]) kalaunan [zː] |
[z] | 7 | ||
Η η | Heth | Eta | ἦτα | ήτα | e, ē | i | [ɛː] | [i] | 8 | |
Θ θ | Teth | Theta | θῆτα | θήτα | th | [tʰ] | [θ] | 9 | ||
Ι ι | Yodh | Iota | ἰῶτα | ιώτα γιώτα |
i | [i] [iː] | [i], [ʝ] | 10 | ||
Κ κ | Kaph | Kappa | κάππα | κάππα κάπα |
k | [k] | [k], [c] | 20 | ||
Λ λ | Lamedh | Lambda | λάβδα | λάμβδα | λάμδα λάμβδα |
l | [l] | 30 | ||
Μ μ | Mem | Mu | μῦ | μι μυ |
m | [m] | 40 | |||
Ν ν | Nun | Nu | νῦ | νι νυ |
n | [n] | 50 | |||
Ξ ξ | Samekh | Xi | ξεῖ | ξῖ | ξι | x | x, ks | [ks] | 60 | |
Ο ο | 'Ayin | Omicron | οὖ | ὂ μικρόν | όμικρον | o | [o] | 70 | ||
Π π | Pe | Pi | πεῖ | πῖ | πι | p | [p] | 80 | ||
Ρ ρ | Resh | Rho | ῥῶ | ρω | r (ῥ: rh) | r | [r], [r̥] | [r] | 100 | |
Σ σ ς | Sin | Sigma | σῖγμα | σίγμα | s | [s] | 200 | |||
Τ τ | Taw | Tau | ταῦ | ταυ | t | [t] | 300 | |||
Υ υ | Waw | Upsilon | ὖ | ὖ ψιλόν | ύψιλον | u, y | y, v, f | [y] [yː] (dati [ʉ] [ʉː]) |
[i] | 400 |
Φ φ | pinagtatalunan ang pinagmulan (tignan ang teksto) |
Phi | φεῖ | φῖ | φι | ph | f | [pʰ] | [f] | 500 |
Χ χ | Chi | χεῖ | χῖ | χι | ch | ch, kh | [kʰ] | [x], [ç] | 600 | |
Ψ ψ | Psi | ψεῖ | ψῖ | ψι | ps | [ps] | 700 | |||
Ω ω | 'Ayin | Omega | ὦ | ὦ μέγα | ωμέγα | o, ō | o | [ɔː] | [o] | 800 |
- Para sa karagdagang detalye, silipin ang Romanisasyon ng Griyego.
Titik | Kumakatawang Penisyong titik |
Pangalan | Transliterasyon1 | Pagbigkas | Katumbas sa pagbilang | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Inggles | Sinaunang Griyego | Kalagitnaang Griyego | |||||
Ϝ ϝ | Waw | Digamma | ϝαῦ | δίγαμμα | w | [w] | 6 |
Ϛ ϛ | Stigma | ― | στῖγμα | st | [st] | 6 | |
Ͱ ͱ | Heth | Heta | ἧτα | ήτα | h | [h] | - |
Ϻ ϻ | Sade | San | ϻάν | σάν | s | [s] | - |
Ϟ ϟ | Qoph | Koppa | ϙόππα | κόππα | q | [q] | 90 |
Ϡ ϡ | Sade | Sampi | ― | σαμπῖ | ss | [sː], [ks], [ts] | 900 |
Ϸ ϸ | Shin | Sho | ― | ― | sh | [ʃ] | - |
- Para sa karagdagang detalye, silipin ang U0370.pdf.
Sanggunian
baguhin- ↑ Pierre Swiggers, Transmission of the Phoenician Script to the West, in Daniels and Bright, The World's Writing Systems, 1996
- ↑ 2.0 2.1 Coulmas, Florian (1996). The Blackwell Encyclopedia of Writing Systems. Oxford: Blackwell Publishers Ltd. ISBN 0-631-21481-X.
{{cite book}}
: CS1 maint: date auto-translated (link)
Mga kawing panlabas
baguhin- Greek Unicode Issues (sa Ingles)