Pangil, Laguna

Ang Bayan ng Pangil ay isang ika-limang klaseng bayan sa lalawigan ng Laguna, Pilipinas. Ayon sa senso ng 2020, ito ay may populasyon na 25,026 sa may 6,174 na kabahayan.

Pangil Bayan ng Pangil
Bayan
Mapa ng Laguna na nagpapakita ng lokasyon ng Pangil.
Pangil Lokasyon sa Pilipinas
Mga koordinado: 14°24′N 121°28′E
Bansa	Pilipinas
Rehiyon	Calabarzon (Rehiyong IV-A)
Lalawigan	Laguna
Distrito	Pang-apat na Distrito ng Laguna
Mga barangay	8 (alamin)
Pagkatatag	1579
Pamahalaan
• Punong-bayan	Gerald Aritao
• Manghalalal	16,877 botante (2022)
Lawak
• Kabuuan	45.03 km2 (17.39 milya kuwadrado)
Populasyon  (Senso ng 2020)
• Kabuuan	25,026
• Kapal	560/km2 (1,400/milya kuwadrado)
• Kabahayan	6,174
Ekonomiya
• Kaurian ng kita	ika-4 na klase ng kita ng bayan
• Antas ng kahirapan	7.08% (2021)
• Kita	₱107,478,913.17 (2020)
• Aset	₱205,077,952.3399,899,673.00 (2020)
• Pananagutan	₱54,421,199.89 (2020)
• Paggasta	₱101,976,756.49 (2020)
Kodigong Pangsulat	4018
PSGC	043421000
Kodigong pantawag	49
Uri ng klima	Tropikal na monsoon na klima
Mga wika	wikang Tagalog

Etymology

Ayon sa isang papel na pinamagatang "Alamat ng Pangil, Laguna" na isinulat ni Santiago T. Adre, mayroong tatlong karaniwang pinaniniwalaan at tanyag na mga teorya na nagmula sa pangalang "Pangil".

Inilahad ng isang teorya na nakuha ng bayan ang pangalan nito mula sa kakaibang hugis ng lugar ng lupain ng bayan na mukhang lalo na kapag tiningnan mula sa isang mataas na lugar. Ang hugis ng bayan ay sumasalamin sa Fang ng isang ligaw na baboy.

Ipinapakita ng pangalawang teorya na ang pangalan ng bayan ay nagmula sa pangalan ng mga naninirahang payunir sa lugar na ito na kilala bilang "Panguilagan". Ang bayan ay binigyan ng pangalang "Panguil" (ito ang baybay na lumilitaw sa mga dokumento ng Spanish Era) sapagkat karamihan sa mga Espanyol ay nahihirapan sa pagbigkas ng orihinal na term na "Panguilagan".

Isiniwalat ng huling teorya na ang unang pinuno ng pre-Hispanic ng bayan, isang tiyak na "Gat Paguil". Nang makarating ang mga Espanyol sa lugar, ang pinuno na ito ang nakilala at nakausap nila.

Noong dumating ang mga Amerikano at kontrolado ang Pilipinas noong 1898, na ang dating pangalang "Panguil" ay naging kung ano ang kasalukuyang pangalan na "Pangil".

Kasaysayan

Ang bayan ay isa sa mga pinakalumang pakikipag-ayos sa Laguna, mayaman sa Hispanic, American at Japanese history. Ang mga natuklasan na artifact ng ika-12 siglo na Ming at Sung Dynasty ay maiugnay sa mga imigrante at negosyanteng Tsino na nanirahan sa lugar na ito noon. Ayon sa panitikang oral, ang unang pinuno ng lugar, na ngayon ay sumasaklaw sa apat na magkakahiwalay na bayan, ay si Gat Pangil, na nagkakaisa ng apat na sinaunang pamayanan upang maitatag ang isang kaharian ng Tagalog sa lugar. Sa panahon ng Hispanic, si Pangil ay naging isang batayan ng mga misyonero ng Espanya sa Christian Evangelization drive noong 1578 sa mga lalawigan ng Rizal, Laguna at Tayabas hanggang sa makilala ito bilang isang bayan sa pamamagitan ng mga Franciscan prayle noong taong 1579.

Ang Pangil ay may mataas na adbokasiya para sa pangangalaga sa kapaligiran at mabilis na pagiging isang hub para sa ecotourism. Ipinagtaguyod ng lahat ng mga likas na likas na katangian, tulad ng malinis at malinis na tubig na kasama ang natural na talon, ilog, daanan ng kalikasan, kagubatan, mga komunidad sa tabi ng lawa, malamig na simoy ng tabi ng lawa, microclimate na tulad ng Baguio sa upland nito, ay kumakatawan sa isang malawak na hanay ng highland, lowland at lake-ecosystem. Mayroon din itong malawak na likas na mga katangian na ang isang maliit at simpleng bayan ay maaaring masisiyahan at kapag ang mga mapagkukunang ito ay napapanatiling binuo. At maaaring magbigay ng kontribusyon upang maibigay ang lahat ng pangangailangan nito upang sumulong bilang isang napaka-progresibo ngunit isang munisipalidad na palakaibigan.

Ang munisipalidad ay may madiskarteng kinalalagyan sa timog na dulo ng saklaw ng bundok ng Sierra Madre (anim na mga barangay) at sa kahabaan ng silangang gilid ng Jalajala Peninsula at kanluran lamang ng hilagang-kanlurang baybayin ng pinakasilangan na pangunahing embayment ng Laguna de Bay (dalawang mga barangay). Ang makitid na strip ng teritoryo ay dumadaan sa haba nito sa pamamagitan ng Pangil River (12.5 km ang haba), na pinahahalagahan para sa malinis at masaganang tubig na nag-aambag sa kanyang domestic, agrikultura, ecotourism at iba pang mga potensyal na paggamit sa ekonomiya tulad ng maramihang tubig at hydropower. Ang topograpiya nito sa pangkalahatan ay patag sa pagitan ng lumiligid at matarik na mga burol.

Sa kasalukuyan, batay sa mga resulta ng datos ng Barangay Information Management System (BIMS), ang munisipalidad ng Pangil ay may kabuuang populasyon na 27,711 na binubuo ng 5,728 na mga sambahayan, na may halos 4.84 average na laki ng sambahayan. Sa walong (8) mga barangay ng Pangil, lima (5) ang inuri bilang mga urban na barangay na talagang mga pamayanan na bumubuo ng tamang bayan, isa (1) na barangay sa bukid sa upland at dalawa (2) pang ibang mga barangay sa bukid sa kabila ng lawa. .

King Charles III sa Pangil

Ang Nuestra Señora de la Natividad Parish Church na may estatwa ni Haring Charles III Isa sa mga iginagalang na alamat sa bayan ng Pangil ay ang paniniwala na noong taong 1724, si Prince Carlos, ang anak ni Haring Philip V ng Espanya, ay pinatalsik mula sa kanyang bansa at ipinadala sa Pilipinas. Ang batang prinsipe ay nanatili sa bayan ng tatlong taon at naninirahan kasama ng mga Franciscan sa magkadugtong na kumbento ng Paroquia del Nuestra Señora de la Natividad Church na itinuturing noon bilang pinakamalaki sa Laguna. Ang prinsipe ay kilalang mangangaso at nasisiyahan siya sa kanyang pananatili sa bundok ng Sierra Madre na kilala bilang isang mahusay na lugar ng pangangaso para sa mga ligaw na hayop at mga ibon. Gustong-gusto din niya ang sapa na sumiklab mula sa Pangil River at ngayon ay tinawag bilang Bambang Hari o King’s Canal.

Sa taong 1728, tinanggal ng Hari ang pagbabawal sa Prinsipe at inutusan ang huli na bumalik sa kanilang kaharian. Sa kanyang pag-akyat sa trono ng Espanya bilang Haring Charles III, inutusan niya ang kanyang mga utos na ipadala ang estatwa ni Nuestra Seńora de la O (Our Lady of Expectation) at ang estatwa ni Santo Nińo de la O (Holy Child of Expectation) bilang isang tanda ng pasasalamat at pagpapahalaga sa mga Pangilenians para sa mabuting pakikitungo at kabutihang naibigay sa kanya. Bagaman ang kuwentong ito ay mapagkukunan ng pagmamalaki ng mga Pangileno, wala sa mga makasaysayang tala ng mga archive ng Franciscan Province sa Pilipinas o ang Archdiocese of Manila, o ang Ministerio del Ultramar sa Madrid na maaaring magpatibay sa kasaysayan ng katutubong ito.

Charles III ng Espanya

Si Charles III ng Espanya (Charles Sebastian; Espanyol: Carlos Sebastián; Italyano at Neapolitan: Carlo Sebastiano; Sicilian: Carlu Bastianu; 20 Enero 1716 - 14 Disyembre 1788) ang namuno sa Espanya (1759–1788), matapos na pamunuan si Naples bilang Charles ng Bourbon (1734 –1759) at Sicily, kung saan kilala siya bilang Charles III, (1735–1759). Siya ang ikalimang anak ni Philip V ng Espanya, at ang panganay na anak ng pangalawang asawa ni Philip na si Elisabeth Farnese. Isang tagataguyod ng naliwanagan na absolutism at regalism, siya ay nagtagumpay sa trono ng Espanya noong 10 Agosto 1759, sa pagkamatay ng kanyang kapatid na si Ferdinand VI, na walang iniwan na mga tagapagmana.

Noong 1731, ang 15-taong-gulang na Charles ay naging Duke of Parma at Piacenza, bilang Charles I, kasunod ng pagkamatay ng kanyang apohan na walang anak na si Antonio Farnese. Noong 1738, pinakasalan niya si Prinsesa Maria Amalia ng Saxony, anak na babae ni Augustus III ng Poland, na isang edukado at may kulturang babae. Ang mag-asawa ay nagkaroon ng 13 anak, walo sa kanila ay umabot sa karampatang gulang, kasama na si Charles, tagapagmana ng trono ng Espanya. Si Charles at Maria Amalia ay nanirahan sa Naples sa loob ng 19 na taon. Nagkamit siya ng mahalagang karanasan sa kanyang 25 taong pamamahala sa Italya, kung kaya't siya ay handa nang mabuti bilang isang hari ng Imperyo ng Espanya. Ang kanyang mga patakaran sa Italya na nagpapahiwatig ng mga ipinatupad niya sa kanyang 30 taong pamamahala ng Espanya. [1]

Bilang Hari ng Espanya, gumawa si Charles III ng malalawak na reporma upang madagdagan ang daloy ng pondo sa korona at ipagtanggol laban sa mga dayuhang pagsalakay sa emperyo. Pinadali niya ang kalakal at komersyo, binago ang agrikultura at panunungkulan sa lupa, at isinulong ang agham at unibersidad na pagsasaliksik,. Nagpapatupad siya ng mga patakarang regalista upang madagdagan ang kapangyarihan ng estado hinggil sa simbahan. Sa kanyang paghahari, pinatalsik niya ang mga Heswita mula sa Imperyo ng Espanya. [2] Pinalakas niya ang hukbo at hukbong-dagat ng Espanya. Bagaman hindi niya nakamit ang kumpletong kontrol sa pananalapi ng Espanya, at kung minsan ay obligadong manghiram upang matugunan ang mga gastos, karamihan sa kanyang mga reporma ay napatunayang matagumpay sa pagbibigay ng mas mataas na kita sa korona at pagpapalawak ng kapangyarihan ng estado, na nag-iiwan ng isang pangmatagalang pamana. Sa Emperador ng Espanya ang kanyang rehimen ay gumawa ng isang serye ng malawak na mga reporma na may layuning dalhin ang mga teritoryo sa ibang bansa sa mas mahigpit na kontrol ng pamahalaang sentral, baligtarin ang kalakaran patungo sa lokal na awtonomiya, at makakuha ng higit na kontrol sa Iglesia. Ang mga reporma kabilang ang pagtatatag ng dalawang bagong mga viceroyalties, muling pag-aayos ng administrasyon sa mga hangarin, paglikha ng isang nakatayong militar, pagtaguyod ng mga bagong monopolyo, pagbuhay muli ng pagmimina ng pilak, hindi kasama ang mga Espanyol na ipinanganak ng Amerikano (criollos) mula sa mataas na sibil at mga simbahan na tanggapan, at tinanggal ang maraming pribilehiyo ng klero. [4]

Ang mananalaysay na si Stanley Payne ay nagsulat na si Charles III "ay marahil ang pinakamatagumpay na namumuno sa Europa ng kanyang henerasyon. Nagbigay siya ng matatag, pare-pareho, matalinong pamumuno. Pinili niya ang mga may kakayahang ministro .... [kanyang] personal na buhay ay nakuha ang respeto ng mga tao . "[5] Ang pagtatasa ni John Lynch ay sa Bourbon Spain" ang mga Kastila ay naghintay ng kalahating siglo bago ang kanilang gobyerno ay nailigtas ni Charles III, isang higante sa gitna ng mga tao. "[6]

Mga Barangay

Ang bayan ng Panguil (Pangil) ay nahahati sa 8 mga barangay.

• Balian
• Dambo
• Galalan
• Isla (Pob.)
• Mabato-Azufre
• Natividad (Pob.)
• San Jose (Pob.)
• Sulib

Demograpiko

Senso ng populasyon ng
Pangil

Taon	Pop.	±% p.a.
1903	2,200	—
1918	4,424	+4.77%
1939	3,889	−0.61%
1948	4,156	+0.74%
1960	5,364	+2.15%
1970	8,118	+4.23%
1975	9,263	+2.68%
1980	10,519	+2.57%
1990	15,212	+3.76%
1995	17,664	+2.84%
2000	20,698	+3.46%
2007	23,421	+1.72%
2010	23,201	−0.34%
2015	24,274	+0.86%
2020	25,026	+0.60%
Sanggunian: PSA

Sa senso noong 2015, ang populasyon ng Pangil ay 24,274 katao, [3] na may density na 540 mga naninirahan kada kilometro kwadrado o 1,400 na naninirahan bawat parisukat na milya.

Municipal Mayors

Under the American Civil Government:

• 1900-1905 Antonio A. Fabricante
• 1906-1907 Pedro Dalena
• 1908-1909 Agustin Martinez
• 1910-1912 Roman Maulawin
• 1913-1919 Engracio Balita
• 1920-1922 Victor Acapulco
• 1923-1925 Antonio Aclan
• 1926-1928 Abraham de Guia
• 1929-1934 Santiago T. Adre

During the Commonwealth Period:

• 1935-1937 Canuto Galvez
• 1938-1940 Esteban C. Icarangal

During World War II:

• 1941-1945 Zoilo Pajarillo

During the post- war period:

• 1946-1947 Santiago T. Adre
• 1948-1955 Alfredo M. Fabricante
• 1956-1959 Pastor de Ramos
• 1960-1963 Geminiano C. Gualberto

During the Marcos dictatorship:

• 1964-1967 Cristobal T. Demery
• 1968-1971 Geminiano C. Gualberto
• 1972-1979 Pedro D. Aritao

During the Contemporary Period:

• 1980-1992 Dominador V. Manzana
• 1992-1995 Valentin B. Santa Ana
• 1995-2004 Sergio C. Manzana
• 2004-2013 Juanita C. Manzana
• 2013-2016 Jovit Reyes
• 2016-2019 Oscar Rafanan
• 2019-2020 Jovit Reyes
• 2020–present Gerald A. Aritao