Ang Disyembre ang ikalabindalawa at huling buwan ng taon sa mga kalendaryong Huliyano at Gregoryano. Binubuo ito ng 31 araw.
Disyembre, mula sa Très Riches Heures du duc de Berry
Ang pangalang Disyembre ay nagmula sa salitang Latin na decem (na nangangahulugang “sampu”) sapagkat ito ang orihinal na ikasampung buwan ng taon sa kalendaryo ni Romulo noong mga 750 BK, na nagsisimula sa Marso. Ang mga araw ng taglamig pagkatapos ng Disyembre ay hindi kabilang sa anumang buwan. Kalaunan, nalikha ang mga buwang Enero at Pebrero mula sa panahong walang buwan at idinagdag sa simula ng kalendaryo, subalit napanatili ng Disyembre ang dating pangalan nito.[1][2]
Sa Sinaunang Roma, bilang isa sa apat na Agonalia (mga kapistahan para sa mga diyos), ginaganap tuwing Disyembre 11 ang pagdiriwang bilang parangal kay Sol Indiges (ang ginawang diyos na Araw), gayundin ang Septimontium (Pista ng Pitong Burol ng Roma). Idinaraos naman ang dies natalis (araw ng kapanganakan) sa templo ni Tellus (diyosa ng lupa) tuwing Disyembre 13, Consualia (pista para kay Consus, diyos ng mga imbakan) tuwing Disyembre 15, Saturnalia (pista para kay Saturno, diyos ng agrikultura) mula Disyembre 17 hanggang 23, Opiconsivia (pista para kay Ops, diyosa ng pertilidad) tuwing Disyembre 19, Divalia (pista para kay Angerona, diyosa na tumutulong sa kalikasan at sangkatauhan upang matagumpay na malampasan ang taunang krisis ng mga araw ng taglamig) tuwing Disyembre 21, Larentalia (isang pista na iniuukol kay Acca Larentia, subalit ayon sa ilang pananaw ay para rin sa mga Lares, ang mga espiritung tagapagbantay ng tahanan) tuwing Disyembre 23, at ang dies natalis ni Sol Invictus (araw ng kapanganakan ng Di-matatalong Araw) tuwing Disyembre 25. Hindi tumutugma ang mga petsang ito sa makabagong kalendaryong Gregoryano.
Tinutukoy ng mga Anglo-Sahon ang Disyembre–Enero bilang Ġēolamonaþ ("buwan ng Yule"). Sa Kalendaryong Republikano ng Pransiya, saklaw ng Disyembre ang mga buwang Frimaire (buwan ng hamog) at Nivôse (buwan ng niyebe).
Ang Disyembre ay naglalaman ng taglamig na solstisyo sa Hilagang Emispero, ang araw na may pinakamaikling oras ng liwanag, at ng tag-init na solstisyo sa Timog Emispero, ang araw na may pinakamahabang oras ng liwanag (hindi kabilang ang mga rehiyong polar kung saan palaging wala o 24 na oras ang liwanag malapit sa solstisyo). Sa pananaw ng mga panahon, ang Disyembre sa Hilagang Emispero ay katumbas ng Hunyo sa Timog Emispero, at kabaligtaran nito. Sa Hilagang Emispero, tradisyonal na nagsisimula ang astronomikal na taglamig tuwing ika-21 ng Disyembre o sa petsa ng solstisyo.
Ilan sa mga pag-ulan ng bulalakaw na nangyayari sa Disyembre ay ang:
Andromédidas (Setyembre 25 – Disyembre 6, pinakamataas ang bilang mga Nobyembre 9)
Sa tradisyong Katoliko, karaniwang minamarkahan ang Disyembre bilang ang simula ng panahon ng Adbiyento. Nakatuon din ito Immaculada Concepción o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay Birhen Maria.
Pista ng Immaculada Concepción o ang Kalinis-linisang Paglilihi kay Birhen Maria (pampublikong pista sa ilang bansa, isang banal na araw ng obligasyon sa iba)
.jpg)
.JPG)
.jpg)
