2024
taon
Ang 2024 (MMXXIV) ay ang isang karaniwang taon na magsisimula sa Lunes sa kalendaryong Gregoryano, ang ika-2024 taon ng mga pagtatalagang Karaniwang Panahon at Anno Domini (AD), ang ika-24 taon ng ika-3 milenyo, ang ika-24 taon ng ika-21 dantaon, at ang ika-5 na taon ng dekada 2020.
| Dantaon: | ika-20 dantaon - ika-21 dantaon - ika-22 dantaon |
| Dekada: | Dekada 1990 Dekada 2000 Dekada 2010 - Dekada 2020 - Dekada 2030 Dekada 2040 Dekada 2050
|
| Taon: | 2021 2022 2023 - 2024 - 2025 2026 2027 |
Mga pangyayari
baguhinEnero
baguhin- Enero 1
- Ang Republika ng Artsakh ay pormal na binuwag habang ang Nagorno-Karabakh ay sasama na sa Azerbaijan.[1]
- Isang 7.5 Mw na lindol ang tumama sa kanlurang baybayin ng Hapon, na ikinamatay ng hindi bababa sa 126 katao at ikinasugat ng iba pang 611 katao.[2] Isa pang lima ang nasawi sa susunod na araw nang ang isang sasakyang panghimpapawid ng Tanod Baybayin na may dalang humanitarian aid ay bumangga sa isang jet pampasahero ng Japan Airlines, kung saan nasira ang parehong sasakyang panghimpapawid. Lahat ng 379 katao na sakay ng pampasaherong jet ay ligtas na inilikas.[3]
- Enero 11 – Inagaw ng Estados Unidos ang kontrol at kalaunan ay pinalubog ang isang Iranian dhow, na naghahatid ng mga suplay sa kilusan ng Houthi. Ang operasyon ay nagreresulta sa pagkahuli ng buong tauhan ng barko at dalawang U.S. Navy SEAL ang nawala sa dagat.[4][5]
- Enero 12 – Operation Prosperity Guardian: Isang koalisyon na pinamumunuan ng Estados Unidos ay naglunsad ng mga air strike o pagsalakay mula sa himpapawid sa mga lokasyon ng militanteng Houthi sa Yemen, na minarkahan ang pagganti sa mga pag-atake ng mga Houthi sa mga barko na nasa Dagat Pula.[6]
- Enero 16 – Nagsagawa ang Iran ng mga pag-atake ng misil at drone sa loob ng lalawigan ng Balochistan sa Pakistan, na sinasabing pinagtutuunan nila ng pansin ang Iranyong militanteng grupong Baloch na Jaish ul-Adl.[7]
- Enero 19 – Ang bansang Hapon ay naging ikalimang bansa na nakamit ang malambot na pagbaba sa Buwan, kasama ang misyong SLIM nito.[8][9]
Pebrero
baguhin- Pebrero 2 – Naglunsad ang Estados Unidos ng mga airstrike sa 85 nakatarget sa Iraq at Syria bilang tugon sa isang nakamamatay na pag-atake ng drone sa base militar ng US.[10]
- Pebrero 14 – Pangkalahatang halalan sa Indonesia noong 2024: Itinatag ng mga opisyal na quick count ng mga tabulator ng gobyerno ang dating opisyal ng militar na si Prabowo Subianto bilang panalo sa halalan sa pagkapangulo habang nakabinbin ang mga huling resulta na ilalabas sa Marso.[11]
- Pebrero 29 – Masaker sa Al-Rahid: Pinagbabaril ng mga Sundalo ng Israel Defense Forces ang isang pulutong ng mga sibilyan sa Lungsod ng Gaza, na ikinamatay ng mahigit isang daan.[12]
Marso
baguhin- Marso 1 – Nanumpa na ang dating Punong Ministro na si Alexander Stubb bilang Pangulo ng Finland matapos ang termino ni Sauli Niinistö
- Marso 7 – Opisyal na sumali ang Sweden sa NATO, na naging ika-32 miyembro nito pagkatapos ng Finland isang taon na ang nakalipas.[13][14] Ginagawa rin nito ang Sweden na huling Nordic na bansa na sumali sa alyansa.
- Marso 11 – Inanunsyo ni umaaktong punong Ministro at Pangulong Ariel Henry ng Haiti ang kanyang nakabinbing pagbibitiw sa parehong mga opisina sa gitna ng patuloy na krisis na minarkahan ng gang warfare sa bansa.[15]
- Marso 15–17 – Nanalo ng ikalimang termino bilang Pangulo ng Rusya si Vladimir Putin.[16]
- Marso 22 – Sinalakay ng mga armadong kaakibat ng Islamikong Estado ang mga nanood ng konsiyerto sa Crocus City Hall sa Krasnogorsk, Rusya na ikinamatay ng hindi bababa sa 144 katao at ikinasugat ng 551.[17]
Abril
baguhin- Abril 3 – Isang malakas na lindol na may magnitude na 7.4 ang tumama sa silangang baybayin ng Taiwan, na may maliliit na tsunami na umaabot sa taas na 20–30 sentimetro (7.9–11.8 in) na tumama sa Prepektura ng Okinawa, Hapon.[18]
- Abril 5 – Sinalakay ng pulisya ng Ecuador ang embahada ng Mehiko sa Quito upang arestuhin ang dating pangalawang pangulong si Jorge Glas, na binigyan ng political asylum ng Mehiko. Ang pagkilos na ito ay lumalabag sa Vienna Convention on Diplomatic Relations, at nagresulta sa Mehiko at Nicaragua na putulin ang diplomatikong relasyon sa Ecuador.[19]
- Abril 9 – Matapos ibigay ni Leo Varadkar ang kanyang pagbibitiw, ang pinuno ng Fine Gael na si Simon Harris ay naging pinakabatang Taoiseach ng Irlanda pagkatapos ng boto sa Dáil na 88–69 at hinirang ni Pangulong Michael D. Higgins.[20]
- Abril 13 – Naglunsad ang Iran ng mga ganting welga laban sa Israel pagkatapos ng pambobomba ng Israel sa embahada ng Iran sa Damascus nang unang bahagi ng buwan.[21]
- Abril 19 – Nagsagawa ang Israel ng mga airstrike laban sa Iran, bilang tugon sa pag-atake ng missile at drone ng Iran sa Israel noong Abril 13.[22]
Mayo
baguhin- Mayo 15
- Si Lee Hsien Loong, Punong Ministro ng Singapore mula noong 2004, ay hinalinhan ni dating Deputadong Punong Ministrong si Lawrence Wong bilang punong ministro, bago ang susunod na pangkalahatang halalan na gaganapin sa 2025.[23]
- Ang Punong Ministro ng Slovakia na si Robert Fico ay binaril at naospital habang nakikipagpulong sa mga tagasuporta sa isang kaganapan sa Handlová.[24]
- Mayo 20 – Ang punong tagausig ng International Criminal Court ay humihingi ng mga warrant of arrest para kay Punong Ministro ng Israel na si Benjamin Netanyahu at pinuno ng Hamas sa Gaza na si Yahya Sinwar sa sinasabing mga krimen sa digmaan.[25]
Hunyo
baguhin- Hunyo 2 – Ginanap ang Mehikanong pangkalahatang halalan ng 2024, kung saan nahalal si Claudia Sheinbaum bilang unang babaeng pangulo ng Mehiko.[26]
- Hunyo 12 – Ang unang pagsisiyasat ng United Nations sa mga pag-atake noong Oktubre 7 at nagresultang salungatan ay natuklasan na ang Israel at Hamas ay parehong nakagawa ng mga krimen sa digmaan.[27][28]
- Hunyo 24 – Ang tagapagtatag ng WikiLeaks na si Julian Assange ay umalis sa United Kingdom pagkatapos makalaya mula sa bilangguan dahil sa isang plea deal sa Estados Unidos. Bumalik siya sa kanyang tinubuang bansa, ang Australia, makalipas ang dalawang araw.[29]
- Hunyo 26 – Ang isang nabigong pagtatangkang coup d'état sa La Paz, Bolivia ay pinamunuan ng dating Komander-Heneral na si Juan José Zúñiga.[30]
Hulyo
baguhin- Hulyo 4 – Pangkalahatang halalan sa United Kingdom noong 2024: Pinangunahan ni Ginoong Keir Starmer ang Partido ng Manggagawa sa isang napakalaking tagumpay, na ibinalik ang partido sa gobyerno sa unang pagkakataon sa loob ng 14 na taon. Ang kasalukuyang Konserbatibong Punong Ministro na si Rishi Sunak ay nagbitiw sa kinabukasan, kung saan si Starmer ang nanunungkulan pagkatapos.[31]
- Hulyo 13 – Habang nangangampanya para sa halalan sa pagkapangulo ng Estados Unidos noong 2024, si dating Pangulong Donald Trump ay nasugatan sa isang pagtatangkang pagpatay sa isang rally na kanyang idinaos malapit sa Butler, Pennsylvania.[32]
- Hulyo 21 – Tinapos ng kasalukuyang Pangulo ng Estados Unidos na si Joe Biden ang kanyang kandidatura sa halalan sa pagkapangulo ng Estados Unidos noong 2024.[33]
- Hulyo 23 – si Kristen Michal nanumpa na bilang Punong Ministro ng Estonia matapos ang pagbibitiw ni Kaja Kallas.
Agosto
baguhin- Agosto 5 – Ang Punong Ministro ng Bangladesh na si Sheikh Hasina ay nagpahayag ng kanyang pagbibitiw at tumakas sa India kasunod ng mga protesta sa buong bansa.[34]
- Agosto 8 – Nanumpa ang nagwagi ng Gantimpalang Nobel na si Muhammad Yunus bilang Punong Tagapayo ng isang pansamantalang pamahalaan na nabuo pagkatapos ng pagbibitiw ni Sheikh Hasina sa Bangladesh.[35]
- Agosto 14 – Idineklara ng World Health Organization (WHO) ang mpox bilang isang emerhensiyang pampublikong kalusugan ng internasyonal na pag-aalala sa pangalawang pagkakataon sa loob ng dalawang taon, kasunod ng pagkalat ng virus sa mga bansang Aprikano.[36]
- Agosto 16 – Nahalal na si Paetongtarn Shinawatra bilang Punong Ministro ng Thailand matapos pagsibak na Korte Suprema ng dating Punong Ministro na si Srettha Thavisin noong Agosto 14.[37]
Setyembre
baguhin- Setyembre 21 – Si Anura Kumara Dissanayaka ay nahalal bilang Pangulo ng Sri Lanka, na may ikalawang round ng pagbibilang ng boto na ginanap sa unang pagkakataon sa kasaysayan ng bansa.[38]
- Setyembre 26 – Nag-anunsyo na tuluyan Mag-paalam ang Tagapagbalita na si Hoda Kotb ng Today Show sa NBC simula Pagtuntong Enero 10 sa susunod na taon.[kailangan ng sanggunian]
Oktubre
baguhin- Oktubre 1 – Si Shigeru Ishiba nahalal bilang Punong Ministro ng Hapon, kung saan siya'y papalit kay Fumio Kishida.[39]
- Oktubre 20 - si Prabowo Subianto ay Nanumpa bilang Pangulo ng Indonesia at si Gibran Rakabuming Raka bilang Pangalawang Pangulo.[40]
- Oktubre 21 - Nanumpa na si Lương Cường bilang Pangulo ng Vietnam.[41]
Nobyembre
baguhin- Nobyembre 5 – Nagsimula ng Eleksyon sa Estados Unidos.[42]
- Nobyembre 8 – nanalo uli si Donald Trump sa pagkapangulo na Ikalawang Termino at Senador ng Ohio na si JD Vance magiging Pangalawang Pangulo sina Trump at Vance manunumpa sa Enero 20, 2025.[42]
- Nobyembre 14 – Nag-anunsyo na si Craig Melvin ay magiging Anchor ng Today Show sa NBC Papalit siya ni Hoda Kotb sa Enero 13.
Disyembre
baguhin- Disyembre 1 – Nanumpa bilang Pangulo ng Konsehong Europeo na ang dating Punong Ministro ng Portugal na si António Costa matapos pumalit siya ni Charles Michel ng Belgium.
- Disyembre 3 – Nagdeklara ang Pangulo ng Timog Korea na si Yoon Suk Yeol ng batas militar upang supilin ang diumanong "mga pagbabanta ng mga puwersang komunista sa Hilagang Korea at upang alisin ang mga elementong kontra-estado." Binawi din niya din niya ang deklarasyon ilang oras pagakatapos ng boto ng pagtutol ng Kapulungang Pambansa.[43]
Kamatayan
baguhin
.jpg)
_(cropped).jpg)
- Pebrero 6 – Sebastian Pinera, dating Pangulo ng Tsile.
- Marso 2 – Jaclyn Jose, Filipina aktres.
- Mayo 4 – Carlos J. Caparas, director,manunulat at Comic Illustrator.
- Mayo 19 – Ebrahim Raisi, ikawalong pangulo ng Iran[44]
- Hulyo 19 – Nguyễn Phú Trọng, pangulo ng Biyetnam mula 2018 hanggang 2021 at naging Pangunahing Kalihim ng Partido Komunista ng Biyetnam mula 2011 hanggang sa kanyang kamatayan[45]
- Agosto 4 – Lily Monteverde, film producer ng Regal Entertainment.
- Setyembre 27 – Maggie Smith, aktres Harry Potter.
- Oktubre 16 – Liam Payne, mang-aawit at miyembro ng One Direction.
- Nobyembre 3 – Maita Ejercito, aktres, politika at asawa ni ER Ejercito.
- Nobyembre 18 – Mercy Sunot, bokalista ng bandang Aegis.
- Disyembre 14 – Hilarion "Larry" M. Henares Jr., ekonomista at host ng Make my Day sa UNTV at ama ni Ronnie Henares.
- Disyembre 26 – Manmohan Singh, dating Punong Ministro ng India.
- Disyembre 29 – Jimmy Carter, ika-39 Pangulo ng Estados Unidos.[46]
Mga sanggunian
baguhin- ↑ Ebel, Francesca (28 Setyembre 2023). "Defeated by force, Nagorno-Karabakh government declares it will dissolve". The Washington Post (sa wikang Ingles). Nakuha noong 28 Setyembre 2023.
- ↑ "M 7.5 - 42 km NE of Anamizu, Japan" (sa wikang Ingles). United States Geological Survey. 1 Enero 2024. Nakuha noong 1 Enero 2024.
- ↑ "JAL plane on fire at Haneda Airport after colliding with Japan Coast Guard plane". NHK WORLD (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 3 Enero 2024. Nakuha noong 2 Enero 2024.
- ↑ Gambrell, Jon; Becatoros, Elena; Copp, Tara (16 Enero 2024). "US military seizes Iranian missile parts bound for Houthi rebels in raid where 2 SEALs went missing" (Artikulong balita). AP News (sa wikang Ingles). Jerusalem: Associated Press. Inarkibo mula sa orihinal noong 16 Enero 2024. Nakuha noong 16 Enero 2024.
- ↑ United States Department of Defense (16 Enero 2024). "USCENTCOM Seizes Iranian Advanced Conventional Weapons Bound for Houthis" (Nilabas sa mamahayag). U.S. Central Command (sa wikang Ingles). United States Central Command (CENTCOM): United States federal government. Inarkibo mula sa orihinal noong 16 January 2024. Nakuha noong 16 Enero 2024.
- ↑ "U.S.-led coalition strikes Iran-aligned Houthi militants in Yemen". The Washington Post (sa wikang Ingles).
- ↑ Hallam, Jonny; Khan, Asim; Regan, Helen (17 Enero 2024). "Pakistan condemns deadly Iranian missile strike on its territory as an 'unprovoked violation'" (sa wikang Ingles). CNN. Inarkibo mula sa orihinal noong 17 Enero 2024. Nakuha noong 17 Enero 2024.
- ↑ "Japan makes contact with 'Moon Sniper' on lunar surface". BBC News (sa wikang Ingles). 19 Enero 2024. Nakuha noong 19 Enero 2024.
- ↑ "Japan's 'Moon Sniper' made successful 'pin-point' landing, says space agency". France 24 (sa wikang Ingles). 25 Enero 2024. Nakuha noong 25 Enero 2024.
- ↑ "CENTCOM Statement on U.S. Strikes in Iraq and Syria". CENTCOM. 2 February 2024. Nakuha noong 4 February 2024.
- ↑ "Former Indonesian general linked to human rights abuses claims victory in presidential election". AP News (sa wikang Ingles). 2024-02-13. Nakuha noong 2024-02-20.
- ↑ "More than 100 killed as Israeli troops open fire on Gazans crowded around aid convoy". NBC News (sa wikang Ingles). 2024-02-29. Nakuha noong 2024-02-29.
- ↑ "Sweden officially joins NATO". NATO. 7 March 2024. Nakuha noong 7 March 2024.
- ↑ "Sweden finally joins Nato after nearly two-year wait". The Guardian. 7 March 2024. Nakuha noong 7 March 2024.
- ↑ "Haiti's prime minister Ariel Henry resigns as law and order collapses" (sa wikang Ingles). 2024-03-12. Nakuha noong 2024-03-13.
- ↑ "Putin wins Russia election in landslide with no serious competition". Reuters. 18 March 2024. Nakuha noong 18 March 2024.
- ↑ "Death toll from concert hall attack in Russia's Moscow region rises to 144". AA. March 29, 2024. Inarkibo mula sa orihinal noong 30 March 2024. Nakuha noong 29 March 2024.
- ↑ "Taiwan 7.7 magnitude earthquake sparks tsunami warning in Japan". The Guardian. 2 April 2024. Nakuha noong 3 April 2024.
- ↑ Vélez, Roger. "México rompe relaciones diplomáticas con Ecuador, tras irrupción policial en Embajada México rompe relaciones diplomáticas con Ecuador". Primicias (sa wikang Kastila). Nakuha noong 6 April 2024.
- ↑ "Simon Harris formally appointed Taoiseach after Dáil vote". RTÉ News. 9 April 2024.
- ↑ Harris, Chris (2024-04-13). "Iran launches wave of drone attacks at Israel: report". New York Post. Nakuha noong 2024-04-13.
- ↑ Alkhshali, Hamdi. "Isfahan, Iran: Explosions Hear, Reports Say". CNN. Nakuha noong 19 April 2024.
- ↑ Kok, Xinghui (15 May 2024). "Singapore to inaugurate new PM as Lee makes way after 20 years in charge". Reuters. Nakuha noong 16 May 2024.
- ↑ "Slovak Prime Minister Robert Fico shot in head and chest, reports say". POLITICO (sa wikang Ingles). 2024-05-15. Nakuha noong 2024-05-15.
- ↑ "ICC prosecutor seeks arrest warrants for Netanyahu and Hamas leaders". BBC News (sa wikang Ingles). 2024-05-20. Nakuha noong 2024-05-20.
- ↑ "Claudia Sheinbaum Makes History, as First Woman Elected to Lead Mexico". The New York Times (sa wikang Ingles). 2024-06-03. Nakuha noong 2024-06-03.
- ↑ "Israel and Hamas trade jabs over Gaza ceasefire proposal". CNN (sa wikang Ingles). 2024-06-12. Nakuha noong 2024-06-12.
- ↑ "Israel and Hamas have both committed war crimes since 7 October, says UN body". The Guardian (sa wikang Ingles). 2024-06-12. Nakuha noong 2024-06-12.
- ↑ "Julian Assange leaves UK after being freed in US plea deal". BBC News (sa wikang Ingles). 2024-06-25. Nakuha noong 2024-06-25.
- ↑ Pozzebon, Tara John, Abel Alvarado, Stefano (2024-06-26). "Attempted coup in Bolivia fails after president calls on country to mobilize in defense of democracy". CNN (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2024-06-27.
{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link) - ↑ "Keir Starmer: Labour leader to become UK prime minister". BBC News (sa wikang Ingles). 2024-07-05. Nakuha noong 2024-07-05.
- ↑ "Election 2024 live updates: Trump says he is 'fine' in statement after being escorted off stage during rally". AP News (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2024-07-13.
- ↑ Shear, Michael D. (2024-07-21). "Live Updates: Biden Drops Out of Presidential Race, Endorses Harris". The New York Times (sa wikang Ingles). ISSN 0362-4331. Nakuha noong 2024-07-21.
- ↑ Paul, Ruma; Ganguly, Sudipto (2024-08-05). "Bangladesh PM Sheikh Hasina resigns, interim government to be formed". Reuters (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2024-08-05.
- ↑ "Muhammad Yunus takes oath as head of Bangladesh's interim government". Al Jazeera. 8 August 2024. Nakuha noong 14 August 2024.
- ↑ "WHO declares mpox a global public health emergency for second time in two years". Reuters. 14 August 2024. Nakuha noong 14 August 2024.
- ↑ "Paetongtarn Shinawatra becomes Thailand's youngest prime minister". CNBC (sa wikang Ingles). 16 August 2024. Inarkibo mula sa orihinal noong 16 August 2024. Nakuha noong 16 August 2024.
- ↑ "Anura Kumara Dissanayake: Left-leaning leader wins Sri Lanka election". www.bbc.com (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2024-09-22.
- ↑ "Shigeru Ishiba, Japan's newly elected prime minister, forms Cabinet with emphasis on defense". AP News (sa wikang Ingles). 2024-10-01. Nakuha noong 2024-10-01.
- ↑ "Indonesia's macho new leader is no 'cuddly grandpa'". The Economist. ISSN 0013-0613. Nakuha noong 2024-10-25.
- ↑ Press, Associated (2024-10-22). "Vietnam appoints fourth president in nearly two years after months of political turmoil". CNN (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2024-10-28.
- ↑ 42.0 42.1 "Trump wins the US Presidency". AP News. 2024-11-06. Inarkibo mula sa orihinal noong November 8, 2024. Nakuha noong 2024-11-06.
- ↑ "South Korea's President Yoon Suk Yeol declares emergency martial law - live updates". BBC News (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2024-12-03.
- ↑ "Ebrahim Raisi: Iran buries late president at shrine in Mashhad". www.bbc.com (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2024-05-25.
- ↑ Vietnam, U. S. Mission (2024-07-19). "Statement on the Passing of General Secretary Nguyễn Phú Trọng by Ambassador of the United States to Vietnam Marc E. Knapper". U.S. Embassy & Consulate in Vietnam (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2024-07-20.
- ↑ Williams, Maureen Chowdhury, Jack Forrest, Michelle Shen, Ashley R. (2024-12-29). "Dec. 29 2024: Jimmy Carter death news | CNN Politics". CNN (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2025-01-02.
{{cite web}}: CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link)