Wikipedia

Historiograpiya ng Pilipinas

Ang historiograpiya ng Pilipinas ay may kasamang pananaliksik sa kasaysayan at pagsulat sa kasaysayan ng kapuluan ng Pilipinas kabilang ang mga isla ng Luzon, Visayas, at Mindanao. [1] [2]

Bago ang pagdating ng mga Kastilang kolonyal na mapangyarihan ang Pilipinas ay hindi talaga umiiral. Ang Timog Silangang Asya ay inuri bilang bahagi ng Indosphere [3] [4] at ang Sinosphere . [5] [6] Ang arkipelago ay may direktang pakikipag-ugnay sa Tsina sa panahon ng dinastiya ng Song (960-1279) at naging bahagi ng mga emperyo ng Srivijaya at Majapahit .

Pangkalahatang-tingin

baguhin

Ang historiograpiya ng Pilipinas ay tumutukoy sa mga pag-aaral, mapagkukunan, kritikal na paraan at interpretasyon na ginagamit ng mga iskolar upang pag-aralan ang kasaysayan ng Pilipinas . Ang kapuluan ng Pilipinas ay naginhg bahagi ng maraming emperyo bago dumating ang emperyong Espanya noong ika-16 na siglo.

Ang pre-kolonyal na Pilipinas ay gumagamit ng sistema ng pagsulat na Abugida na malawakang ginagamit sa pagsulat at mga tatak sa mga dokumento bagaman ito ay para sa komunikasyon lamang at walang naitala na mga sinulat ng maagang panitikan o kasaysayan. [7] Ang sinaunang mga Pilipino ay karaniwang nagsusulat ng mga dokumento sa kawayan, balat ng kahoy, at dahon na hindi tumatagal o nananatili ng hindi katulad ng mga inskripsiyon sa mga luad o putik, metal, at ivories tulad ng Laguna Copperplate Inscription at Butuan Ivory Seal . Ang pagkatuklas ng Butuan Ivory Seal ay nagpapatunay din sa paggamit ng mga dokumento sa papel sa sinaunang Pilipinas.

Ang pagdating ng mga mananakop ng Espanya, ang mga manuskrito at dokumento ng pre-kolonyal na Pilipino ay tinipon at sinunog upang maalis ang mga paganong paniniwala. Ito ang naging pasanin ng mga paham at mananalaysay sa tipon ng mga datos at pag-papahusay ng mga teorya na nagbigay sa mga mananalaysay ng maraming aspeto ng kasaysayan ng Pilipinas na naiwan nang hindi maipaliwanag. [8] Ang pagtutulungan ng mga pre-kolonyal na kaganapan, ang paggamit ng pangalawang sanggunian na isinulat ng mga mananalaysay upang masuri ang mga pangunahing sanggunian, ay hindi nagbibigay ng isang kritikal na pagsusuri sa pamamaraan ng mga unang pag-aaral sa kasaysayan ng Pilipinas. [9]

Mga Organisasyon

baguhin

Nabuo ang mga samahang pang-iskolar at lipunan na karaniwang nagdaraos ng mga kumperensya, naglalathala ng mga journal at nagtataguyod ng kaalaman sa kasaysayan at pag-aaral.

Ahensya ng pamahalaan

baguhin

Ang Pambansang Komisyong Pangkasaysayan ng Pilipinas ay isang ahensya ng gobyerno ng Pilipinas na ang misyon ay "ang pagsulong ng kasaysayan ng Pilipinas at pamana sa kultura sa pamamagitan ng pananaliksik, pagpapakalat, pangangalaga, pamamahala at gawaing tagapagpahayag at naglalayong mapukaw ang kamalayan at pagpapahalaga sa mga marangal na gawa at mga mithiin ng ating mga bayani at iba pang tanyag na mga Pilipino, upang maitaguyod ang pagmamalaki sa sambayanang Pilipino at maibalik ang diwa ng Pilipino sa pamamagitan ng mga aralin ng kasaysayan.

Ugnayang propesyonal

baguhin

Ang Philippine Historical Association ay ang pinakamalaking propesyonal na samahan ng mga mananalaysay sa Pilipinas na itinatag noong 1955 ng isang pangkat ng mga kilalang Pilipinong mananalaysay na kinabibilangan ng Encarnacion Alzona, Gabriel Fabella, Gregorio Zaide, Nicolas Zafra, Celedonio Resurreccion, Teodoro Agoncillo at Esteban de Ocampo.

Samahang hindi pang pamahalaan

baguhin

Ang Samahan ng Pilipinas para sa Pag-aaral ng Kultura, Kasaysayan at Relihiyon (Philippine Association for the Study of Culture, History and Religion) ay isang samahang hindi pang pamahalaan na itinatag noong 2013. Ang pangkat na ito ay nagpasimula, nagpapadali, at nag-aayos ng mga kumperensya at iba pang mga kaganapan sa akademiko. Ipinamamahagi nila ang impormasyon tungkol sa mga oportunidad sa pananaliksik at pag-aaral at paglalathala ng mga journal, aklat, at pahayagan sa pambansa at internasyonal na pamayanan upang madagdagan ang kamalayan tungkol sa kultura, kasaysayan, at relihiyon ng Pilipinas.

Panahon ng pre kolonyal

baguhin
 
Inskripsyon ng Copperplate ng Laguna
 
Butuan Ivory Seal
 
Bato ng Monreal
 
pre-kolonyal na marangal na mag-asawang Pilipino

Matagal nang naabot ng kultura ng India ang kapuluan sa panahon ng dinastiyang Pallava at ng Gupta Empire na humantong sa mga kahariang Indiano na itinatag sa Pilipinas. [10] [11] Ang isang malinaw na katibayan ay ang paggamit ng pre-kolonyal na Pilipinas ng mga marangal na pamagat . Walang ibang mga mahahalagang dokumento sa kasaysayan mula sa panahong ito maliban sa Laguna Copperplate Inscription, isang ligal na dokumento na nakasulat sa isang binatbat na tanso na may petsang 900 CE na siyang pinakaunang kilalang dokumentong may petsang kalendaryo na matatagpuan sa Pilipinas. [12]

Ang Ma-i, isang sinaunang estado na matatagpuan sa ngayon sa Pilipinas ay kilala sa kasaysayan ng Pilipinas sa pagiging unang lugar sa kapuluan na nabanggit sa anumang dayuhang tala na unang naitala noong 971 AD, sa mga dokumento ng dinastiya ng Song na kilala bilang Kasaysayan ng Song . [13] [14] Ang pagkakaroon nito ay nabanggit din sa mga tala noong ika-10 siglo ng Sultanato ng Brunei . [14]

Hanggang sa taong 1000 CE, ang mga lipunan na malapit sa dagat ay umiiral sa kapuluan ngunit walang makabuluhang estado pampulitika na pinagsama ang buong Pilipinas. Kasama lamang sa rehiyon ang maraming maliliit na dibisyon ng administrasyon (na may sukat mula sa mga nayon hanggang sa mga lungsod-estado) sa ilalim ng soberanya ng nagkukumpitensiyang thalassocracies na pinamumunuan ng mga datu, rajah, sultans o lakan . [15]

Panahon ng kolonyal

baguhin

Ang unang naitalang dokumento na bumabanggit sa kapuluan ay ang salaysay ni Antonio Pigafetta sa Ulat ng unang paglalakbay sa buong mundo sa kanyang sanaysay talaan ng mga paglalakbay at paglalayag ng Espanya sa paghahanap ng Spice Islands na nalimbag sa pagitan ng 1524-1525. [16]

Ang isa pang tanyag na dokumento ay ang gawa ni Antonio de Morga na Sucesos de las Islas Filipinas na inilathala noong 1609 batay sa personal na karanasan at dokumentasyon ng may-akda mula sa mga nakasaksi ng mga nakaligtas sa ekspedisyon ni Miguel López de Legazpi.

Ang mga dokumento na nai-limbag ay mga salaysay ng mga naunang mananaliksik ng Espanya at mga maglalayag at talaan ng relihiyon ng mga prayle ng Espanya sa kanilang misyon ng Katoliko sa panahon ng kolonyal na Espanya .

Unang mga mananalaysay

baguhin
 
Sucesos de las Islas Filipinas
 
Boxer Codex Mga guhit ng tattooed na mga Sugilanon

Mga mananalaysay sa panahong kolonyal

baguhin

Matapos ang panahon ng kolonyal

baguhin

Ang historiograpiya matapos ang kolonyal na panahon ay nakatuon sa mga rebolusyong Pilipino at Digmaang Pilipino-Amerikano na ang mga mananalaysay ay nakita ang panahon ng kolonyal bilang isang paunang pagsulat. Ang kritikal na papel na ginampanan ng mga Pilipino sa paghubog ng pambansang kasaysayan ng Pilipinas sa panahong ito ay mahusay na naitala at pinag-aralan batay sa mga karanasan sa rebolusyon at Digmaang Pilipino-Amerikano habang inilalarawan nito ang kalagayang panlipunan, pang-ekonomiya, politika, at kultura ng Pilipinas . [17]

Ang mananalaysay na si Reynaldo C. Ileto sa kanyang seminal na gawain sa Pasyon at Rebolusyon: Mga Kilalang Kilusan sa Pilipinas, 1840-1910, ang kasaysayan ng Rebolusyong Pilipino ay na-siyasat sa isang bagong kahulugan. Ipinakilala ng mananalaysay na si Vicente L. Rafael ang mga teoryang poststructuralist sa pagsusuri ng kolonyal na lipunan sa kanyang Pagkontrata ng Kolonyalismo: Pagsasalin at Pagbabagong Kristiyano sa Lipunan ng Tagalog sa ilalim ng Unang Pamamahala ng Espanya .

Mga Manunulat at Mananalaysay mula sa tradisyon ng Pambansang Kasaysayan

baguhin

Mga mananalaysay mula sa tradisyon ng Kritical Historiograpiya

baguhin

Mga manunulat mula sa tradisyon ng Folkloristic

baguhin

Mga mananalaysay at manunulat mula sa Moderno, Lokal / Kasaysayang Etniko, at tradisyon ng Kasaysayang pang-Relihiyon

baguhin

Sanggunian

baguhin
  1. ↑ Foronda, Marcelino A. (1972). Some Notes on Philippine Historiography (sa wikang Ingles). United Publishing Company. Nakuha noong 1 Oktubre 2019.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. ↑ R. Sebastian, Raul Roland. "Philippine Historiography: Issues and Trends" (PDF). Polytechnic University of the Philippines. Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 1 Oktubre 2019. Nakuha noong 1 Oktubre 2019.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. ↑ Sagar, Krishna Chandra (2002). An Era of Peace (sa wikang Ingles). Northern Book Centre. pp. 39–51. ISBN 9788172111212. Nakuha noong 2 Oktubre 2019.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. ↑ Cœdès, George (1968). The Indianized States of Southeast Asia (sa wikang Ingles). Australian National University Press. ISBN 9780824800710. Nakuha noong 2 Oktubre 2019.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. ↑ Lynn, Pan. Sons of the Yellow Emperor: A History of the Chinese Diaspora. Kodansha International. p. 418. ISBN 9781568360324. Nakuha noong 2 Oktubre 2019.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  6. ↑ Fogel, Joshua A. (2009). Articulating the Sinosphere: Sino-Japanese Relations in Space and Time (sa wikang Ingles). Harvard University Press. ISBN 9780674053823. Nakuha noong 2 Oktubre 2019.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  7. ↑ Rodríguez, Rebeca Ferndández (9 Hulyo 2013). "Early writing and printing in the Philippines". History and Philosophy of the Language Sciences (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2 Oktubre 2019.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  8. ↑ Sebastian, Raul Roland R. "Philippine Historiography: Issues and Trends" (PDF). Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 1 Oktubre 2019. Nakuha noong 2 Oktubre 2019. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  9. ↑ Scott, William Henry (1994). "Barangay: Sixteenth-century Philippine Culture and Society" (sa wikang Ingles). Ateneo University Press. Nakuha noong 2 Oktubre 2019. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  10. ↑ Philippine Journal of Linguistics – 23 – p. 67
  11. ↑ The Earth and Its Peoples: A Global History by Richard Bulliet, Pamela Crossley, Daniel Headrick, Steven Hirsch, Lyman Johnson p.186
  12. ↑ Postma, Antoon (Abril–Hunyo 1992). "The Laguna Copper-Plate Inscription: Text and Commentary". Philippine Studies. Ateneo de Manila University. 40 (2): 182–203. JSTOR 42633308.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  13. ↑ Go 2005.
  14. ↑ 14.0 14.1 Scott 1989.
  15. ↑ http://ovcrd.upd.edu.ph/asp/article/view/5493/4927[patay na link] Victor Estella, The Death of Gold in Early Visayan Societies: Ethnohistoric Accounts and Archaeological Evidences.
  16. ↑ PIGAFETTA, ANTONIO (1524). Relazione del primo viaggio intorno al mondo  – sa pamamagitan ni/ng Wikisource.{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  17. ↑ Gealogo, Francis A. (2003). "Katagalugan Historiography: Historical Sources, Current Trends, and Future Prospects". The Journal of History. 49 (1–4): 1–1. Nakuha noong 2 Oktubre 2019.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Historiograpiya_ng_Pilipinas&oldid=1879858"