Manok (pagkain)
Ang manok ay ang pinakakaraniwang uri ng poltri sa buong mundo.[1] Dahil mas madali at mas mura ang pag-aalaga ng manok kumpara sa mga mamalya tulad ng baka o baboy—lumaganap ang karne ng manok (karaniwang tinatawag na "manok" lang) at mga itlog nito sa iba't ibang mga lutuin.
 Mga buong manok na ibinebenta sa palengke | |
| Kurso | Panimula, ulam, pamutat |
|---|---|
| Ihain nang | Mainit at malamig |
| |
| Bilang ng nutrisyon sa bawat 100 g (3.5 oz) | |
|---|---|
| Enerhiya | 897 kJ (214 kcal) |
0.17 g | |
| Asukal | 0 g |
| Dietary fiber | 0 g |
15.95 g | |
| Saturated | 4.366 g |
| Monounsaturated | 6.619 g |
| Polyunsaturated | 3.352 g |
16.37 g | |
| Tryptophan | 0.171 g |
| Threonine | 0.729 g |
| Isoleucine | 0.742 g |
| Leucine | 1.306 g |
| Lysine | 1.438 g |
| Methionine | 0.439 g |
| Cystine | 0.189 g |
| Phenylalanine | 0.631 g |
| Tyrosine | 0.574 g |
| Valine | 0.768 g |
| Arginine | 1.136 g |
| Histidine | 0.466 g |
| Alanine | 1.001 g |
| Aspartic acid | 1.544 g |
| Glutamic acid | 2.55 g |
| Glycine | 0.981 g |
| Proline | 0.761 g |
| Serine | 0.663 g |
| Bitamina | |
| Bitamina A | (4%) 28 μg(0%) 0 μg91 μg |
| Thiamine (B1) | (6%) 0.073 mg |
| Riboflavin (B2) | (12%) 0.141 mg |
| Niacin (B3) | (32%) 4.733 mg |
(20%) 0.994 mg | |
| Bitamina B6 | (24%) 0.318 mg |
| Folate (B9) | (1%) 4 μg |
| Bitamina B12 | (23%) 0.56 μg |
| Choline | (8%) 41.6 mg |
| Bitamina C | (0%) 0.2 mg |
| Bitamina D | (0%) 2 IU |
| Bitamina E | (1%) 0.22 mg |
| Bitamina K | (2%) 2.3 μg |
| Mineral | |
| Kalsiyo | (1%) 9 mg |
| Bakal | (5%) 0.69 mg |
| Magnesyo | (5%) 19 mg |
| Mangganiso | (1%) 0.016 mg |
| Posporo | (22%) 155 mg |
| Potasyo | (4%) 203 mg |
| Sodyo | (6%) 84 mg |
| Sinc | (15%) 1.47 mg |
| Iba pa | |
| Tubig | 67.3 g |
| Cholesterol | 93 mg |
| Ang mga bahagdan ay pagtataya gamit ang US recommendations sa matanda. Mula sa: USDA Nutrient Database | |
Inihahanda ang manok bilang pagkain sa samu't saring paraan, kabilang dito ang paghuhurno, pag-iihaw, pagpiprito, at pagpapakulo. Mula patapos ng ika-20 siglo, naging isteypol ng pangmadaliang pagkain ang inihandang manok. Binabanggit minsan na mas nakapagpapalusog ang manok kaysa sa pulang karne, kasi mas mababa ang kolesterol at nasasalang taba nito.[2]
May iba't ibang anyo ang industriya ng pagmamanok sa iba't ibang bahagi ng mundo. Sa mga bansang maunlad, karaniwang napapailalim ang mga manok sa mga masinsinang paghahayupan habang sa mga di-gaanong maunlad na bansa, inaalaga ang mga manok sa paggamit ng mga mas tradisyonal na paraan. Tinatantiya ng Nagkakaisang Bansa na may 19 bilyong manok sa Daigdig ngayon, higit doble ang populasyon ng mga tao.[3]
Mga bahaging nakakain
baguhinAng karneng nasa pitso o dibdib ng manok ay ang pinaka madaling bahagi ng katawan ng manok na natutunaw sa loob ng tiyan ng tao kapag kinain. Dahil sa katangiang ito ng pitso ng manok, naging mahalaga ito sa pagluluto ng pagkain para sa mga taong may sakit o imbalido (lumpo o lampa).[4]
Mga larawan
baguhin-
Balat ng manok na tinitinda sa Lungsod ng Tacloban -
Inihaw na katutubong manok na tinitinda sa mga bangketa sa Lungsod ng Tacloban
Tingnan din
baguhinMga sanggunian
baguhin- ↑ "Gateway to poultry production and products" [Pintuang-daan sa produksiyon ng poltri at mga produkto nito] (sa wikang Ingles). Food and Agriculture Organization of the United Nations. Nakuha noong 7 Pebrero 2023.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Eat More Chicken, Fish and Beans" [Kumain Nang Mas Maraming Manok, Isda at Priholes]. www.heart.org (sa wikang Ingles).
- ↑ "How many chickens on Earth?" [Ilan ang mga manok sa mundo?]. cnn.com (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 2021-05-05. Nakuha noong 2023-08-28.
{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link) - ↑ "Chicken." Robinson, Victor (patnugot), PH.C., M.D. The Modern Home Physician, New York, WM. H. Wise & Company, 1939, pahina 160.