Alemanya

Ang Alemanya (Aleman: Deutschland), opisyal na Republikang Pederal ng Alemanya, ay bansang matatagpuan sa Gitnang Europa. Pinapaligiran ito ng Dinamarka, Dagat Hilaga, at Dagat Baltiko sa hilaga; Pransiya, Luksemburgo, Belhika, at Nederlandiya sa kanluran; Austria at Suwisa sa timog; at Polonya at Tsekya sa silangan. Nagbabahagi rin ito ng hangganang maritimo sa Suwesya. Sumasaklaw ang bansa ng 375,592 km² at tinatahanan ng higit 82 milyong mamamayan, na siyang ikalawang pinakamataong bansa sa kontinente. Ang kabisera at pinakamataong lungsod nito'y Berlin, ang pangunahing sentrong pinansiyal nito'y Frankfurt, at ang pinakamalaking urbanong pook nito'y Ruhr.

Republikang Pederal ng Alemanya Bundesrepublik Deutschland  (Aleman)
Watawat Eskudo
Salawikain: Einigkeit und Recht und Freiheit "Pagkakaisa at Katarungan at Kalayaan"
Awitin: Das Lied der Deutschen "Ang Awitin ng mga Aleman"
Lokasyon ng Alemanya sa Unyong Europeo.
Kabisera at pinakamalaking lungsod	Berlin 52°31′N 13°23′E
Official language	Aleman
Katawagan	Aleman Hermano
Pamahalaan	Republikang parlamentaryong pederal
• Pangulo	Frank-Walter Steinmeier
• Kansilyer	Olaf Scholz
• Pangalawang Kansilyer	Robert Habeck
Lehislatura
• Kapulungang itaas	Bundesrat (Konsehong Pederal)
• Kapulungang ibaba	Bundestag (Diyetang Pederal)
Kasaysayan
• Banal na Imperyong Romano	2 Pebrero 962
• Kompederasyon ng Rin	12 Hulyo 1806
• Kompederasyong Hermanika	8 Hunyo 1815
• Kompederasyong Hilagang Aleman	16 Abril 1867
• Pag-iisa (Imperyong Aleman)	18 Enero 1871
• Republika ng Weimar	11 Agosto 1919
• Alemanyang Nazi	30 Enero 1933
• Kanlurang Alemanya	23 Mayo 1949
• Silangang Alemanya	7 Oktubre 1949
• Muling Pag-iisa	3 Oktubre 1990
Lawak
• Kabuuan	357,022 km2 (137,847 mi kuw) (ika-63)
• Katubigan (%)	1.27 (2015)
Populasyon
• Pagtataya sa 2020	83,190,556 (ika-18)
• Kapal	232/km2 () (ika-58th)
KDP (PLP)	Pagtataya sa 2021
• Kabuuan	$4.743 trilyon (ika-5)
• Bawat kapita	$56,956 (ika-15)
KDP (nominal)	Pagtataya sa 2021
• Kabuuan	$4.319 trilyon (ika-4)
• Bawat kapita	$51,860 (ika-15)
Gini (2019)	29.7 mababa
TKP (2019)	0.947 napakataas · ika-6
Salapi	Euro (€) (EUR)
Sona ng oras	UTC+1 (CET)
• Tag-init (DST)	UTC+2 (CEST)
Gilid ng pagmamaneho	kanan
Kodigong pantelepono	+49
Internet TLD	.de

Pagkatapos ng Unang Digmaang Pandaigdig at Himagsikang Nobyembre, sa semi-presidensyal na Republikang Weimar. Dumulot ang pag-angat ng kapangyarihan ng Partido Nazi sa pagtatatag ng totalitaryong diktadura, na humantong sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig at Holokausto.

Pagkatapos ng Estados Unidos, ang Alemanya ay ang pangalawang pinakasikat na destinasyon paglipat sa mundo.

Sa kabuuan ng kaniyang kasaysayan, ang Alemanya ay naging bahagi ng iba't ibang estado. Isang maliit na lugar na kung tawagin ay Germania (wikang Latin) ang tinirahan ng mga taong Hermaniko noong mga 100 AD.

Ito ay nabuo lámang bílang estado mula 1871 hanggang 1945 (74 taon), at muli na namang nahati pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa dalawa: Republikang Pederal ng Alemanya na nakilala bílang Kanlurang Alemanya at Demokratikong Republika ng Alemanya na nakilala naman bilang Silangang Alemanya. Noong 3 Oktubre 1990, bumagsak ang Silangang Alemanya sa Kanlurang Alemanya at muling nabuo ang bansa. Ang Berlin ang kabisera at ang pinakaimportanteng lungsod.

Kasaysayan

Ang bansa ng Alemanya ay masagana sa kasaysayan na nagmula noong 100 BC. Maliit lámang ang kaalaman sa dáting Alemanya ngunit alam na ang mga tribong Hermaniko ay madalas naglaban sa Imperyo ng Roma.

Nang ika-9 siglo ay kumalat ang Kristyanismo sa bansa. Dito din pinanganak si Martin Luther, isang monghe na naghimagsik sa batas ng Simbahan at nagsimula ng bagong relihiyon na ang Protestanismo. Ito ang naging mitsa ng Panahon ng Repormasyon.

Nang ika-19 siglo naman ay dumating ang sikát na Kaharian ng Prusya at sa pamumuno ni Otto von Bismarck at nakita ang tagumpay sa mga digmaan laban sa Dinamarka at Austria. Sa mga hulíng taon ng siglo natatag ang impyero ng Alemanya pagkatapos sa pagpapanalo sa digmaan laban sa Pranses.

Nang ika-20 siglo naman ang karanasan ng bayan ng Unang Digmaang Pandaigdig at ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig.

Pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, nahati ang bansa sa silangan at kanluran. Ang Dingding ng Berlin ang naghati sa gitna ng kabisera at naging simbolo ng Digmaang Malamig.

Nang 1989, pinatumba ang Dingding ng Berlin at nagkasama ulit ang kanluran at silangan. Sa kasulukuyan, ang ekonomiya ng Alemanya ay isa sa mga pinakamahusay sa mundo.

Pagkakahati

Labing-anim na estado (Bundesländer) ang bumubuo sa Alemanya at ang kani-kaniyang kabisera:

1. Baden-Württemberg (Stuttgart)
2. Baviera (Múnich)
3. Berlin (Berlin)
4. Brandeburgo (Potsdam)
5. Bremen (Bremen)
6. Hamburgo (Hamburgo)
7. Hesse (Wiesbaden)
8. Mecklemburgo-Kanlurang Pomerania (Schwerin)
9. Mababang Sahonya (Hanóver)
10. Hilagang Renania-Westfalia (Düsseldorf)
11. Renania-Palatinado (Maguncia)
12. Sarre (Sarrebruck)
13. Sahonya (Dresde)
14. Sahonya-Anhalt (Magdeburgo)
15. Schleswig-Holstein (Kiel)
16. Turingia (Erfurt)

Kultura

Ang Alemanya ay isang kulturang indibidwalistiko na isang uri ng ng kultura na ang pagpapahalaga ay nasa isang indibidwal o sarili kesa sa isang grupo. Ang mga kulturang indidbidwalistiko ay nagbibigay halaga sa sariling pananaw, pribasiya, autonomiya(pangangasiwa sa sariling buhay), pag-asa sa sarili at sariling sikap. Ang mga Aleman ay gumagamit ng diretsang pakipagtalastasan, naghahayag sa sariling naisin, at gumagamit ng mga iba't ibang paraan upang maayos ang mga alitan sa ibang kapwa tao. Ang Alemanya ay isang uri ng may mababang pagitan ng kapangyarihan(low power distance culture) kung saan ito ay nagbibigay halaga sa bawat indibidwal na walang tinitingnang estado o katayuan sa buhay at nagtatakwil ng kawalang kapantayan sa lipunan. Tinatakwil ng mga Aleman ang mga autoridad sa ikabubuti ng bawat indibidwal na bahagi ng isang lipunan.

Tignan din

• Mga Pangalan ng Alemanya

Mga kawing panlabas

• Deutschland Online Naka-arkibo 2005-08-08 sa Wayback Machine., ang internasyonal na magazin ng Republikang Federal ng Alemanya