Wikipedia

Homoseksuwalidad

(Idinirekta mula sa Omosekswal)

Ang homoseksuwalidad[1] o homosekswalidad ay romantikong atraksiyon, atraksiyong seksuwal o gawaing seksuwal sa mga kasapi ng magkatulad na kasarian. Ito ay bahagi ng katangian o katauhan ng isang tao. Bilang isang seksuwal na orientasyon, tumutukoy ang homoseksuwalidad sa "permanenteng pagnanais na makaranas ng seksuwal, magiliw, o romantikong atraksiyon" pangunahin o natatangi sa mga taong katulad na kasarian. "Tumutukoy din ito sa pagkakakilanlang pampersonal o panlipunan batay sa mga nabanggit na atraksiyon, mga kilos na ipinapakita nila, at sa pagsanib sa komunidad kung saan sila kabahagi."[2][3]

Watawat na sagisag ng pamayanan (komunidad) ng homoseksuwal. Ang iba ibang kulay ng bahaghari (rainbow) ay sumasagigsag sa pagkakaiba-iba o dibersidad sa homoseksuwal na komunidad.

Isa ang homoseksuwalidad sa tatlong pangunahing kaurian ng oryentasyong seksuwal, kasama nang biseksuwalidad at heteroseksuwalidad. Ayon sa mga siyentipiko at sa pagkakaunawang medikal, ang oryentasyong seksuwal ay hindi pinipili, bagkus ay isang komplikadong pagsasama ng mga dahilang biolohikal at pangkapaligiran.[2][4] Bagamat mayroon pa rin naniniwala na ang mga gawaing homoseksuwal ay "hindi natural" o "dispunksiyunal",[5][6] ipinapakita ng mga pagsasaliksik na ang homoseksuwalidad ay isang halimbawa ng normal at natural na kaurian ng seksuwalidad ng tao at hindi ng isang epekto ng negatibong pag-iisip.[2][7] Ang panghuhusga at diskriminasyon laban sa mga taong homoseksuwal at biseksuwal (homophobia) gayunman ay nagpapakita ng isang malaking epekto pang-silohikal, at mas lalong nakasisira sa mga batang homoseksuwal at biseksuwal.[7]

Pinakatalamak na salitang ginagamit sa mga taong homoseksuwal ang lesbyan o tomboy para sa mga babae at bakla o beki para sa mga lalaki. Ang bilang ng tao na nagsasabi na sila ay bakla o lesbyan at ang bilang ng taong may karanasang seksuwal sa katulad na kasarian ay mahirap sukatin para sa mga mananaliksik dahil sa iba't ibang mga kadahilanan, kabilang na ang maraming mga bakla ang hindi bukas sa paglaladlad dahil sa resulta ng homophobia at diskriminasyong heteroseksismo.[8] Ang mga kilos homoseksuwal ay naidokumento at naitala rin sa maraming espesye ng hayop.[9][10][11][12]

Maraming mga bakla at lesbiyana ang tapat sa mga ugnayan ng magkatulad na kasarian, subalit kamakailan lamang nagkaroon ng mga uri ng senso at kaisipang pampolitika na magsasagawa upang ipakita ang kanilang hanay.[13][14][15][16][17][18][19][20][21][22]

Etimolohiya

baguhin

Nagmula ang salitang homoseksuwal sa pinagsamang salitang Griyego at Latino, na ang unang bahagi ay hango sa Griyegong salita na ὁμός homos, 'katulad' (hindi kaugnay ng homo sa Latino, na nangangahulugang 'tao', gaya ng sa Homo sapiens), kaya nangangahulugang mga kilos seksuwal at pag-ibig sa pagitan ng dalawang kasapi ng magkatulad na kasarian, kasama na ang lesbyanismo.[23][24] Natagpuan ang pinakaunang alam na nailimbag na homoseksuwal sa isang polyetong Aleman noong 1869 ng isang Austriyanong nobelista na si Karl-Maria Kertbeny, at hindi alam kung sino ang naglimbag,[25] na naglalaman ng pagkukundena laban sa batas kontra sodomya ng Prusya.[25][26] Noong 1879, ginamit ni Gustav Jäger ang katawagan ni Kertbeny sa kanyang aklat na Discovery of the Soul (1880).[27] Noong 1886, ginamit ni Richard von Krafft-Ebing ang katawagang homoseksuwal at heteroseksuwal sa kanyang aklat na Psychopathia Sexualis, na maaaring hiniram niya kay Jäger. Naging tanyag ang aklat ni Kraff-Ebing sa mga karaniwang tao at mga manggagamot (doktor) at ang mga terminong "heteroseksuwal" at "homoseksuwal" ay ang pinakalaganap na ginagamit na termino para sa oryentasyong seksuwal.[28][29]

Mga salitang ginagamit sa homoseksuwalidad

baguhin

Sa mga bansang gumagamit ng Ingles, karaniwan at katanggap-tanggap ang salitang "gay" upang tukuyin ang isang homoseksuwal. Sa Pilipinas, "bakla"' ang karaniwang katumbas ng homoseksuwal, ngunit sumasakop din ang salitang ito sa ibang oryentasyon seksuwal na sa istriktong kahulugan ng salitang homoseksuwal (na eksklusibong atraksiyon sa katulad na kasarian) ay hindi kabilang dito. Kabilang sa tinatawag na bakla ang mga biseksuwal (silahis), transeksuwal, mga kilos babae, at minsan ay ang mga malamya kumilos. Tumutukoy sa taong may magkatulad na atraksiyon sa parehong babae at lalaki ang biseksuwal. Samantala, transeksuwal ang tawag sa mga taong tinuturing ang kanilang sarili na kabaligtad ng kanilang kasarian. Ang oryentasyong seksuwal ay nararamdamang atraksiyong sekswal samantalang ang pagkakakilanlang pangkasarian ay paghahayag ng nararamdamang kasarian na kinabibilangan. Bukod sa salitang bakla, ang mga binabae (babaeng kumilos) na kinabibilangan ng mga transeksuwal at nagdadamit babae (crossdresser) ay tinatawag ding "binabae", "bading", "siyoke", "sirena", "beki" at iba pa. Ang mga bakla naman na kumikilos lalake ay tinatawag na "paminta" mula sa pa-men o pa-min na nangangahulugang "nagpapakalalake". Ang tomboy na iba ang kahulugan sa ibang bansa gaya ng Estados Unidos ay ginagamit sa Pilipinas para sa mga lesbiyana o mga babaeng may atraksiyon sa kapwa babae at sa mga lalaking transkekswal (ipinanganak na babae).

Kasaysayan

baguhin

Ang pagtingin ng lipunan tungo sa kaugnayan ng magkatulad na kasarian ay iba-iba ayon sa panahon at lugar, mula sa ang lahat ay inaasahang magkaroon ng kaugnayan sa katulad na kasarian, sa kaswal na pakikisama, sa pagtanggap ng lipunan, hanggang sa pagtingin dito bilang isang maliit na kasalanan, at pagtuligsa sa pamamagitan ng pagsasagawa ng mga batas at mga mekanismong panghusga, at paglalagay nito sa parusang kamatayan.

Aprika

baguhin

Bagaman madalas na hindi pinapansin o sinusugpo ng mga mangagalugad na mga Europeo at mga kolonyalista, ang mga pagpapahiwatig homoseksuwal sa mga katutubong Aprika ay buhay at mayroong iba't ibang uri. Inulat ng mga Antropologong sina Stephen Murray and Will Roscoe ang mga babae sa Lesotho ay pumapasok sa tanggap ng pamayanang "relasyong erotiko", na tinatawag na motsoalle.[30] Naitala din ni E. E. Evans-Pritchard na ang mga lalaking mandirigma na Azande sa hilagang Congo ay palaging kumukuha ng mga batang lalaking mangingibig na may gulang na labindalawa at dalawampu. Ang kaugaliang ito ay nawala noong unang bahagi ng ika-20 dantaon pagkatapos mapasailalim ng mga Europeo ang mga bansa sa Aprika.[31]

Amerika

baguhin
 
Ang Dance to the Berdache
Isang seremonyal na pagsasayaw ng mga Sac at Fox upang ipagdiwang ang mga taong may dalawang kaluluwa. George Catlin (1796–1872); Smithsonian Institution, Washington, DC

Sa mga katutubong tao sa tit kontinente ng Amerika bago pa ang pagdating ng mga Europeo, ang isang uri ng seksuwalidad ay nasa katauhan ng isang taong tinatawag na Dalawang Kaluluwang Tao. Kadalasan ang mga taong ito ay inaalam na sa pagkabata pa lamang, at binibigyan sila ng kanilang mga magulang na pumili na sundin ang daang kanilang tatahakin at, kung tanggapin ng bata ang papel ng isang Dalawang Kaluluwang tao, siya ay papalakihin sa tamang pamamaraan, at tuturuan ng mga kaugalian ng napili niyang kasarian. Kadalasang mga pantas (shaman) ang mga taong may dalawang kaluluwa at ginagalang sapagkat sila ay nagtataglay ng higit na kapangyarihan kaysa sa mga pangkaraniwang mga pantas. Ang mga karaniwang kasapi ng pangkat nila na may katulad na kasarian ang kasama nila sa buhay seksuwal.

Karaniwan din ang mga homoseksuwal at transgender na tao sa mga kabihasnan sa Amerikang Latino bago pa sila nasakop ng mga Kastila, gaya ng mga Aztec, Kabihasnang Maya, Quechuas, Moches, Zapotec, at ang mga Tupinambá ng Brasil.[32][33]

 
Isang babae na sumisilip sa nag-iibigang lalaki. Tsina, Dinastiyang Qing.

Nagulantang ang mga mananakop na Kastila sa kanilang natuklasang sodomya na harapang ginagawa ng mga katutubong mamamayan, at sinubukang puksain ang mga berdache (ang tawag ng mga Kastila sa mga taong dalawang kaluluwa) sa pamamagitan ng pagmumulta, eksekyusyon sa harap ng publiko, pagsunog at pagpapakagat sa mga aso.[34]

Europa

baguhin

Nagmula sa Sinaunang Gresya ang pinakaunang mga dokumentong kanluranin (sa mga uri ng panitikan, larawan, at bagay mitolohiya) na may kinalaman sa mga ugnayan ng magkatulad na kasarian sa Europa.

Patungkol sa homoseksuwalidad ng mga lalaki, ang mga dokumentong ito ay naglalarawan ng isang daigdig kung saan ang pakikipag-ugnayan sa isang babae at sa mga kabataan ay isang mahalagang pundasyon ng normal buhay pag-ibig ng isang lalaki. Ang ugnayan ng magkatulad na kasarian ay isang panlipunang institusyon na paiba-ibang nabago sa pag-inog ng panahon at mula sa isang lungsod patungo sa ibang lungsod.

Kakaunti ang nalalaman sa homoseksuwalidad ng mga babae noong unang panahon. Si Sappho, ipinanganak sa pulo ng Lesbos, ay isinama ng mga Griyego sa talaang kanonikal ng siyam na makatang liriko. Ang mga pang-uring hinango sa kanyang pangalan at pook ng kapanganakan ay ginamit para sa homoseksuwalidad ng mga babae simula noong ika-19 dantaon.[35][36] Ang mga tula ni Sappho ay tumutuon sa pagkahumaling at pag-ibig sa iba't ibang katauhan at sa parehong kasarian. Ang nagsasaysay ng karamihan nang kanyang mga tula ay nagsasabi ng pagkahibang at pag-ibig para sa iba't ibang babae, subalit ang mga paglalarawan ng mga kilos sa pagitan ng mga babae ay kakaunti at nagdudulot ng maraming mga pagdedebate.[37][38]

 
Si Sappho habang nagbabasa sa kanyang mga kasama c. 435 BC.

Modernong Panahon

baguhin

Ang Love Letters Between a Certain Late Nobleman and the Famous Mr. Wilson na nilathala noong 1723 sa Ingglatera ay itinuturing ng ilang makabagong dalubhasa na isang nobela. Ang edisyon noog 1749 ng popular na nobelang Fanny Hill ni John Cleland ay kinapalolooban ng mga eksenang homoseksuwal, subalit inalis noong edisyon nito noong 1750. Pati rin noong 1749, ang pinakalumang mahaba at seryosong pagtatanggol sa homoseksuwalidad sa Ingles, ang Ancient and Modern Pederasty Investigated and Exemplified, na isinulat ni Thomas Cannon, ay inilathala, subalit kaagad na pinigil. Nakasipi dito ang, "Unnatural Desire is a Contradiction in Terms; downright Nonsense. Desire is an amatory Impulse of the inmost human Parts."[39]

Gitnang Silangan

baguhin

Sa sinaunang lipunang Asiria, ang homoseksuwalidad ay pangkaraniwan; at hindi rin ipinagbabawal. Sa halip, ang ilang mga sinaunang mga tekstong Asiriano ay naglalaman ng mga dasal para sa banal na biyaya para sa mga ugnayang homoseksuwal.[40] Ang mga paring Asiriano ay kadalasang nakabihis bilang isang homoseksuwal na lalaki.[41]

Sinasabing Israel ang pinakabukas na bansa sa Gitnang Silangan at Asya para sa mga homoseksuwal,[42] samantalang ang lungsod nitong Tel Aviv ay binansagang "kabiserang pambakla ng Gitnang Silangan ("the gay capital of the Middle East"),"[43] at sinasabing pinakabukas o pinakamalayang lungsod para sa mga bakla sa buong daigdig.[44] Ang taunang Pride Parade bilang pagsuporta sa homoseksuwalidad ay ginaganap sa Tel Aviv.[45]

Nagtatalo-talo ang ilang dalubhasa na mayroong ilang mga halimbawa ng pag-ibig homoseksuwal sa mga sinaunang panitikan, gaya ng sa Epiko ni Gilgamesh ng Mesopotamia pati na rin sa kuwentong Bibliya na David at Jonathan. Sa Epiko ng Gilgamesh, ang kaugnayan sa pagitan ng dalawang bida na si Gilgamesh at ang karakter na si Enkidu ay kinakakitaan ng ilan ng kahomoseksuwalan.[46][47][48][49] Katulad din ng pag-ibig ni David kay Jonathan na "mas higit pa sa pag-ibig ng isang babae."[50]

 
Ilustrasyong Ottoman na nagpapakita ng batang lalaki na ginagamit sa maramihang pakikipagtalik (mula sa Sawaqub al-Manaquib)

Tanggap sa Persia ang homoseksuwalidad at mga pagpapahiwatig homoerotiko sa mga pampublikong lugar, mula sa mga monasteryo at seminaryo, tindahan ng alak, mga kampo ng kawal, pampublikong paliguan, at mga kapihan. Sa unang bahagi ng Panahong Safavid (1501–1723), ang mga bahay prostitusyon panlalaki (amrad khane) ay kinikilalang legal at nagbabayad ng buwis.

Sa ngayon, ipinagsasawalang bahala, itinatanggi ang pagkakaroon, o kaya ay pinaparusahan ng mga pamahalaan sa Gitnang Silangan ang mga homoseksuwal. Ilegal halos sa lahat ng mga bansang Muslim ang homoseksuwalidad.[51] Sa talumpati ni Pangulong Mahmoud Ahmadinejad ng Iran sa Pamantasan ng Columbia noong 2007, ay nagsasabing walang homoseksuwal sa Iran. Subalit, ang maaaring dahilan nito ay tinatago ng mga homoseksuwal ang kanilang seksuwalidad sa takot na sila ay parusahan ng pamahalaan at itakwil ng kanilang mga pamilya.[52]

Silangang Asya

baguhin

Tukoy na ang pag-ibig sa katulad na kasarian sa Silangang Asya simula pa noong pinakaunang naitalang kasaysayan.

Ang homoseksuwalidad sa Tsina ay naitala na simula pa noong tinatayang 600 BCE. Nababanggit ang homoseksuwalidad sa maraming tanyag na gawang pampanitikang Tsino. Ang pagkakaroon ng damdamin at seksuwal na gawain sa katulad na kasarian na inilarawan sa klasikong nobelang Panaginip ng Pulang Kapulungan ay tinitignan ng mga kasalukuyang tagapagmatyag bilang katulad ng mga kuwentong pag-ibig sa pagitan ng mga taong heteroseksuwal noong panahong iyon. Ang Konpusyanismo, na pangunahing naniniwala sa panlipunan at pampolitika na pilosopiya, ay maliit ang pagtuon sa seksuwalidad, kahit na homoseksuwal o heteroseksuwal ang isang indibidbwal. Ang panitikan noong Dinastiyang Ming, gaya nang, Bian Er Chai (弁而釵/弁而钗), ay naglalarawan ng ugnayang homoseksuwal sa pagitan ng dalawang lalaki na higit na masaya at higit na bagay kaysa sa ugnayang heteroseksuwal.[53] Ang mga kasulatan mula sa Dinastiyang Liu Song ni Wang Shunu ay nag-aangkin na ang homoseksuwalidad ay karaniwan gaya ng heteroseksuwalidad noong huling bahagi ng ika-3 dantaon.[54]

Ang pagtutol sa homoseksuwalidad sa Tsina ay nagsimula noong kalagitnaan ng Dinastiyang Tang (618–907), na dulot nang pagtaas ng impluwensiya ng Kristiyanismo at Islam,[55] subalit hindi naging ganap hanggang sa itaguyod ng Dinastiyang Qing ang mga ugaling pang-kanluranin at pagbuo ng Republika ng Tsina.[56]

Ang Homoseksuwalidad sa Hapon, na kilala sa mga tawag na shudo o nanshoku ay naisulat na mula noong isang libong taon na ang lumipas at mahalagang bahagi ng Budhistang pamumuhay at sa mga tradisyon ng mga samurai. Ang kultura ng pag-iibigan sa magkatulad na kasarian ang nagbigay sa malakas na kaugalian sa mga pinta at mga panitikan na nagtatala at nagdiriwang sa mga ganitong uri ng kaugnayan.

Katulad sa Thailand, ang mga Kathoey, ay bahagi ng pamayanang Thai sa mga nagdaan na mga dantaon, at ang mga Haring Thai ay mayroong mga lalaki at babaing mangingibig. Habang ang Kathoey ay karaniwang mga binabae or nakabihis na pambabae, karaniwan silang tinuturing sa kulturang Thai bilang ikatlong kasarian. Kadalasang tanggap sila ng lipunan, at walang mga batas sa Thailand na nagbabawal laban sa mga homoseksuwal at sa mga gawaing homoseksuwal.

Timog Asya

baguhin

Nabanggit sa mga batas ng Manu, ang pinagmulan ng mga batas Hindu, ang mga "ikatlong kasarian", ay ang mga kasapi ng lipunan na maaaring magsagawa ng mga hindi nakasanayang mga pagpapahayag ukol sa kasarian at sa homoseksuwalidad.[57]

Timog Pasipiko

baguhin

Sa maraming lipunan ng Melanesia, lalo na sa Papua New Guinea, ang mga kaugnayan ng magkatulad na kasarian ay mahalagang bahagi ng kultura hanggan sa kalagitnaan ng huling dantaon. Ang mga Etoro at Marind-anim bilang halimbawa, ay naniniwala na ang heteroseksuwalidad ay makasalanan at mas kinikilala ang homoseksuwalidad. Sa maraming tradisyunal na kulturang Melanesyano, ang isang nagbibinatang bata ay ipapares sa isang higit nakakatandang binata na magiging gabay niya at makakatalik sa loob ng ilang taon upang ang nagbibinatang bata ay maabot ang pagiging ganap na binata. Gayunman, maraming lipunan Melanesyano, ang nag-iba ang tingin sa ugnayang magkatulad na kasarian nang ipakilala sa kanila ang Kristiyanismo ng mga misyunerong Europeo.[58]

Batas at Politika

baguhin

Legalidad

baguhin
 
Legal ang mga gawaing Homoseksuwal
  Kasal ng magkatulad na kasarian
  Kinikilala ang kasal ngunit hindi nagkakasal
  Iba pang uri ng relasyon
  Hindi kinikilala ang mga kasal ng magkatulad na kasarian
Iligal ang mga gawaing Homoseksuwal
  Hindi pinapatupad
  Mabigat na parusa
  Habambuhay na pagkakakulong
  Parusang kamatayan

Rings indicate local or case-by-case application.

Karamihan sa mga bansa ay hindi ipinagbabawal ang pakikipagtalik ng may pahintulot sa pagitan ng dalawang tao kung nasa wastong gulang na. Ang ibang mga hurisdiksiyon ay kinikilala pa ang karapatan, pangangalaga at mga pribilehiyo para sa mga pamilya na binubuo ng magkarelasyong magkatulad na kasarian, kasama na ang kasal ng magkatulad na kasarian. Ang ilang bansa naman ay mahigpit na ipinagbabawal ito at tanging mga heteroseksuwal na kaugnayan lamang ang kinikilala; at sa ilang hurisdiksiyon ang mga kilos at gawang homoseksuwal ay ilegal. Maaaring maharap ang mga nagkasala sa parusang kamatayan sa mga lugar gaya ng ilang lugar ng pundamentalistang Muslim tulad ng Iran at ilang bahagi ng Nigeria. Mayroon din, gayunman, kadalasang pagkakaiba sa mga opisyal na batas ng isang bansa at kung paano ito ipinatutupad sa katotohanan.

Bagaman inalis na bilang isang pagkakasala ang mga kilos homoseksuwal sa mundong kanluranin, gaya ng sa Poland noong 1932, sa Dinamarka noong 1933, Sweden noong 1944, at sa Nagkakaisang Kaharian (Gran Britanya) noong 1967, noong lamang kalagitnaan ng dekada '70 natamasa ang limitadong karapatang sibil ng komunidad ng mga bakla sa ilang mga bansang maunlad. Noong 2 Hulyo 2009, inalis bilang isang krimen ang homoseksuwalidad sa Indiya ng isang Mataas na Hukuman.[59] Isang mahalagang pagbabago ang naganap noong 1973 nang alisin ng Kapisanan ng mga Saykayatristang Amerikano (American Pyschiatric Association) ang homoseksuwalidad sa Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, na dating nagsasabi na ang homoseksuwalidad ay isang karamdaman sa pag-iisip. Noong 1977, naging kauna-unahang hurisdiksiyong lebel pang-estado sa buong mundo ang Quebec, sa pagbabawal ng diskriminasyon laban sa oryentasyong seksuwal. Noong dekada '80 at '90, nagpatupad ng mga batas ang mga bansang maunlad na nag-aalis bilang isang krimen ang mga kilos homoseksuwal at ang pagbabawal sa diskriminasyon laban sa mga lesbyana, bakla sa paghahanap-buhay, pabahay at mga pangunahing serbisyo. Sa kabilang banda, maraming bansa ngayon sa Gitnang Silangan at Aprika, gaya na rin ng ibang bansa sa Asya, Karibe at Timog Pasipiko, ang patuloy pa rin sa pagbabawal ng homoseksuwalidad. Anim na bansa ang nagpapatupad ng habang buhay na pagkakakulong; at sampu naman ang nagpaparusa ng kamatayan.[60]

Unyong Europeo

baguhin

Sa Unyong Europeo, ang diskriminasyon ng kahit anong uri na nakabatay sa oryentasyong seksuwal o kasariang pagkakakilanlan ay ilegal sa ilalim ng Charter of Fundamental Rights of the European Union.[61]

Aktibismong Pampolitika

baguhin

Simula pa noong dekada 60, maraming kasapi ng LGBT sa kanluran, lalo na ang karamihan sa pangunahing pook na metropolitan, ay nakabuo ng tinatawag na gay culture o kulturang gay.

Nang lumaganap ang AIDS noong unang bahagi ng dekada 80, maraming pangkat ng LGBT at ilang mga indibidwal ang nagpasimula ng mga kampanya upang ipalaganap ang edukasyon, pagpigil, pagsasaliksik, at pagtulong sa mga taong may AIDS, pati na rin ang paghingi ng tulong mula sa mga pamahalaan para sa mga programang ito.

Ang mataas na bilang ng pagpanaw na dulot ng epidemyang AIDS ay nagpabagal sa pagsulong ng kilusan sa karapatan ng mga bakla noong umpisa, subalit lumaon ay naisulong din ng ilang kasapi ng payamayang LGBT sa pamamagitan ng mga paglilingkod sa komunidad at mga kilos pampolitika, at sa paghamon sa mga heteroseksuwal na tumulong sa pagtugon sa suliranin.

Hinahadlangan ng ilang mga indibidwal at mga samahan ang kilusang LGBT. Naniniwala ang ilang mga pamayanang konserbatibo na ang lahat ng ugnayang seksuwal maliban sa hindi katulad na kasarian ay nagpapahina sa pamilyang tradisyunal[62] at ang mga bata ay dapat ginagabayan sa tahanan ng isang ama at isang ina.[63][64]

Lipunan at karunungang panlipunan

baguhin

Palagay ng mamamayan

baguhin
 
2007 Pew Global Research Poll: Dapat bang tanggapin ng lipunan ang mga homoseksuwal? Ang bahagdan ng mga sumagot na "tanggap":
  81% - 90%
  71% - 80%
  61% - 70%
  51% - 60%
  41% - 50%
  31% - 40%
  21% - 30%
  11% - 20%
  1% - 10%
  Walang data

Ang pagtanggap ng lipunan sa hindi heteroseksuwal na kamalayan gaya ng homoseksuwalidad ay mababa sa mga bansa sa Asya at Aprika, at mataas sa mga bansa sa Europa, Australia, at sa mga Amerika. Tumataas ang pagtanggap sa homoseksuwalidad sa mga lipunan sa kanluran simula pa noong ilang mga dekada.

Relihiyon

baguhin

Bagaman ang ugnayan sa pagitan ng homoseksuwalidad at relihiyon ay nag-iiba iba ayon sa panahon at lugar, sa loob at sa pagitan ng iba't ibang mga relihiyon at sekta, at sa pagkakaiba ng uri ng homoseksuwalidad at biseksuwalidad, ang mga kasalukuyang namumuno at mga kasulatan ng pinakamalalaking relihiyon sa daigdig ay pangkahalatang tinitignan ang homoseksuwalidad na salungat sa kanila. Ito ay maaaring sumasaklaw sa pagpigil sa mga kilos homoseksuwal, hanggang sa pagbabawal ng mga seksuwal na gawain ng magkatulad na kasarian at ang tahasang pagtuligsa sa pagtanggap ng lipunan sa homoseksuwalidad. Ang ilan ay nagpapalaganap ng pangaral na ang kamalayang homoseksuwal ay makasalanan,[65] ang iba naman ay nagpapahayag na ang mga gawaing homoseksuwal lamang ang makasalanan,[66] ang iba naman ay tanggap ang mga bakla at mga lesbiyan,[67] samantalang ang iba ay hinihikayat pa ang homoseksuwalidad.[68] Inaangkin ng iba na ang homoseksuwalidad ay maaaring malabanan sa pamamagitan ng pananampalataya. Sa kabilang banda, may iilan sa mga relihiyong ito ang na nakikita ang homoseksuwalidad bilang katanggap-tanggap, at ang mga liberal na denominasyon ay nagsasagawa ng kasal ng magkatulad ng kasarian. Naniniwala ang ilan na ang pag-ibig at seksuwalidad ng magkatulad na kasarian ay banal, at maaaring makakita ng mga mitong patungkol sa pag-iibigan ng magkatulad na kasarian sa daigdig. Ganunpaman, kahit ano ang kanilang paningin sa homoseksuwalidad, marami sa kanila ang sumasangguni sa mga banal na kasulatan at mga nakasanayang o tradisyon upang maging gabay sa isyu.

Seksuwalidad at Pagkakakilanlan

baguhin

Iskalang Kinsey

baguhin

Ang Iskalang Kinsey, na tinatawag ding Iskalang Panukat Heteroseksuwal-Homoseksuwal (Heterosexual-Homosexual Rating Scale),[69] ay nagsusubok na tukuyin ang kasaysayang pang-seksuwal ng isang tao o ang gawaing seksuwal niya sa isang tiyak na panahon. Gumagamit ito ng iskala mula sa 0, na nangangahulugang ekslusibong heteroseksuwal, hanggang 6, na nangangahulugang homoseksuwal. Kasama rin dito ang isa pang baitang, na nakatala bilang "X", na ginagamit para matukoy ang aseksuwalidad.[70][71]

Oryentasyon at kilos

baguhin
Pangunahing artikulo: Oryentasyong seksuwal

Ayon sa Amerikanong Asosasyong Pangsikolohiya, tumutukoy din ang oryentasyong seksuwal sa pandama ng "pagkakalinlanlang personal at panlipunan" ng isang tao "batay sa mga pagkaakit na iyon, mga kaasalan ng pagpapadama ng mga iyon, at kasapian sa isang pamayanan na nakikisalo sa mga ito."[72][73]

Paglaladlad

baguhin

Tumutukoy ang "paglaladlad" sa pagpapahayag ng isang indibidwal sa kanyang oryentasyong seksuwal o kasariang pagkakakilanlan, at may iba't ibang pagsasalarawan at karanasan bilang isang prosesong pangsikolohikal o pinagdadaanan.[74] Kadalasan, inilalarawan ang paglaladlad sa tatlong yugto. Ang yugto ay ang yugto ng "pag-alam sa sarili", at ang pagdating ng pagtanto na ang sarili ay bukas sa isang ugnayan ng magkatulad na kasarian. Karaniwan itong nilalarawan bilang paglaladlad sa sarili. Ang ikalawang yugto ay ang pagpasya na magladlad sa iba, halimbawa, sa pamilya, mga kaibigan, o mga kasama sa hanap-buhay. Ang ikatlong yugto ay kadalasang nailalarawan sa pamumuhay ng bukas bilang isang taong LGBT sa lipunan.[75]

Ayon kanila Rosario, Schrimshaw, Hunter, Braun (2006), "ang pagkabuo ng pagkakakilanlan seksuwal ng mga lesbiyan, bakla o biseksuwal ay magulo at kadalasang mahirap na proseso. Hindi gaya ng ibang kasapi ng ibang maliliit na pangkat (hal. mga pangkat etniko at mga lahing minorya), karamihan sa mga indibidwal na LGB ay hindi lumaki sa isang pamayanan na mayroon katulad na huwaran na maaaring matutunan nila ang kanilang pagkakakilanlan na nagpapalakas at tumutulong sa ganoong pagkakakilanlan. Subalit, ang mga indibidwal na LGB ay kadalasang lumalaki sa mga pamayanang ignorate o laban sa homoseksuwalidad."[76]

Mga pananaw siyentipiko

baguhin

Homoseksuwalidad sa mga hayop

baguhin

Ang homosekwalidad ay makikita rin sa iba't ibang hayop gaya ng tupa, ibon, dolphin, bison, bonobo, daga, langaw at iba pa.[8][77]

Sa isang pagsasaliksik ng mga siyentipiko noong Oktubre 2003 sa pangunguna ni Charles E. Roselli et al. ng Oregon State University, ang homosekswalidad ng mga lalaking tupa ay nauugnay sa isang rehiyon sa utak ng mga tupang ito na tinatawag na "ovine Sexually Dimorphic Nucleus" (oSDN) kung saan ang sukat nito ay kalahati lamang sa sukat ng utak ng mga tupang lalaking heterosekswal. Bukod dito, ang mga tupang homoseksuwal ay may mas mataas na antas ng aromatase, isang ensima na responsable sa pagbabago ng testosterone (hormone ng mga lalake) sa estradiol (hormone ng mga babae). "[78]

Natagpuan ng mga siyentipiko noong Hulyo 2010, na ang pagtanggal ng gene na "fucose mutarotase" na nakakaimpluwensiya sa antas ng hormone na estrogen sa babaeng daga, ang mga babaeng ito ay nagkaroon ng atraksiyon sa kapwa nila babae.[79][80]

Natagpuan din ng mga siyentipiko noong 2011 na ang neurotransmitter na serotonin ay sangkot sa mekanismo ng atraksiyong sekswal sa mga daga.[81][82]

Homoseksuwalidad sa tao

baguhin
 
dalawang hemispero ng utak ng tao

Ayon sa mga organisasyong siyentipiko gaya ng "American Psychological Association", [83][84][85] American Psychiatric Association, American Psychological Association, American Counseling Association, the National Association of Social Workers, American Academy of Pediatrics,[86] American Association of School Administrators, American Federation of Teachers, National Association of School Psychologists, American Academy of Physician Assistants, at National Education Association.[87][88], ang homosekwal na orientasyon ng isang tao ay isang normal na orientasyon at ito ay isang katangian na hindi na mababago.[89]

Sa isang pagsasaliksik ng mga siyentipiko, ang sukat ng utak ng mga lalaking homosekswal ay natagpuan na katulad ng sukat ng utak ng mga babaeng heterosekswal. Ang isa pang pagkakapareho ang bilang ng mga nerves (ugat) na nagdudugtong sa dalawang hemisphere ng utak ng tao ay pareho sa bilang ng mga lalaking homosekswal at babaeng heterosekswal.[90] Ang utak naman ng babaeng homosekswal (lesbiyana) ay katulad ng utak ng mga lalaking heterosekswal kung saan ang kanang hemisphere ng utak ay higit na malaki kaysa sa kaliwa.[90]

Mga relihiyosong pananaw

baguhin

Ang mga iba't ibang sekta ay may iba't ibang pananaw tungkol sa homoseksuwalidad at iba't ibang interpretasyon sa mga talatang sinasabing nagbabawal sa homoseksuwalidad sa Bibliya o Quran at iba pang aklat.[91][92] Ayon sa iskolar na si Daniel A. Helminiak,[93] ang Bibliya ay maaaring ipakahulugan (interpreted) na literal o sa pamamagitan ng isang tamang kontekstong historikal-kultural nito. Sa ilalim ng isang literal na pagbasa nito, ang Bibliya ay pinapakahulugan ng mga konserbatibo na kumokondena sa homoseksuwalidad at mga homoseksuwal.[94] Sa ilalim naman ng kontekstong historikal-kultural nito, ang Bibliya "ay hindi sumasagot sa mga kasalukuyang tanong tungkol sa etikang seksuwal at hindi kumokondena sa pakikipagtalik sa parehong kasarian o orientasyong homoseksuwal gaya ng siyentipikong pagkakaunawa sa konseptong ito sa kasalukuyang makabagong panahon."[94] Ayon kay Helminiak, walang sinabi si Hesus tungkol sa homoseksuwalidad.[94] Para sa mga liberal, ang kontekstong kultural ng mga talatang ito ay tumutukoy sa pakikipagtalik na sangkot ang prostitusyon sa mga paganong templo ng ibang kultura.[95][96] Ayon naman sa mga sekularista, ang Bibliya ay hindi na makabuluhan sa modernong panahon ngayon dahil ito ay hindi aklat ng agham at gayundin ay sinasalungat ng agham, kosmolohiya, arkeolohiya, biolohiya (ebolusyon), heolohiya at iba pang sangay ng agham.[97][98][99] Bukod dito, ang Bibliya ay sinasabi ring naglalaman ng mga kaduda dudang moralidad gaya ng pag-uutos ng pang-aalipin sa Bibliya, henosidyo at hindi tamang pagtrato sa mga kababaihan.[100]

Konserbatibong posisyon

baguhin

Ayon sa mga konserbatibong relihiyon, ang homosekwalidad ay isang kasalanan at isang "piniling" (choice) pag-aasal kaya dapat itakwil. Ang paniniwalang ito ay matatagpuan sa konserbatibong relihiyon ng Islam, Hudaismo at mga ilang sekta ng Kristiyano. Ang parusa sa mga homoseksuwal sa mga bansang Islamiko gaya ng Iran, UAE at Saudi Arabia ay pagkakakulong at sa ibang instansiya ay parusang kamatayan. Ang opisyal na doktrina ng Romano katoliko ay naglalarawan ng homosekswalidad bilang "objectively disordered"[101] ngunit ayon sa katekismo ng Katoliko, ang "mga homosekswal ay dapat na tanggapin na may paggalang, habag, at pagiging sensitibo.[101] Ayon din sa katekismo, ang mga homoseksuwal ay tinatawag na maging selibato (celibate).[101]

Liberal na posisyon

baguhin

Ang ilang mga liberal na relihiyon ay hindi tumuturing sa isang relasyong homosekswal na isang kasalanan o imoral. Para sa mga liberal, ang homoseksuwal na orientasyon ay hindi piniling pag-aasal at hindi mababago ayon sa pananaw ng mga siyentipiko. Tinatanggap rin ng mga liberal ang mga homoseksuwal dahil sila ay naniniwalang itinaguyod ni Hesus ang panlipunang hustisya (social justice) at pagtataguyod sa mga naaapi at itinakwil ng lipunan. Kabilang dito ang United Church of Canada, Unitarian Universalist Association, Canadian Unitarian Council, Episcopal Church (United States), United Church of Christ, Metropolitan Community Church, mga ilang protestante, mga liberal na sekta ng Hudaismo (Reform Judaism in North, Reconstructionist Judaism etc.), Kristyanismo at Islam (Al-Fatiha Foundation), Wicca at iba pa.

Karapatang pantao ng mga homoseksuwal

baguhin

Ang karapatang pantao ng mga homosekswal ay magkakaiba sa iba't ibang bansa sa mundo. Kabilang sa karapatang pantao na pinaglalaban ng mga homoseksuwal ang karapatang ihayag ng malaya ang kanilang kalooban (freedom of expression), karapatang sibil na maikasal at makamit ang mga benepisyo na ibinibigay ng estado sa mga kasal na heteroseksuwal at mga anak nito, karapatang mabuhay ng malaya at walang diskiminasyon. Sa Estados Unidos, ang simula ng "Gay rights movement" ay naganap noong kaguluhan sa Stonewall noong Hunyo 1969, kung saan ang mga grupo ng mga homosekswal ay nagprotesta pagkatapos salakayin ng mga pulis sa New York ang isang "gay bar" na Stonewalll Inn.

Ang ilang halimbawa ng mga diskriminasyon na nararanasan ng mga bakla ay ang hindi pagtanggap sa trabaho dahil sa kanilang seksuwalidad, mga pang iinsulto at pagkutya, pagpapaalis sa mga establisyemento dahil sa kanilang kasuotan o kilos gaya ng nangyari kay Inday Garutay at BB Gandanghari sa Aruba bar,[102][103] mga karahasan at minsan ay pagpatay[104], bullying ng mga homosekswal na estudyante[105], at iba pa. Ang mga epekto ng diskriminasyong ito sa isang homosekswal ay kinabibilangan ng depresyon, paglayo sa mga tao (social withdrawal), hindi pagpasok sa eskwela, pagpapatiwakal[106] at iba pa.

Ang bansang may pantay na pagtrato sa mga mamamayan nitong homoseksuwal ay kinabibilangan ng mga bansa sa Europa (Netherlands, Sweden, Denmark at iba pa) at Amerika (kabilang na ang Canada, Estados Unidos, at Arhentina). Ang mga bansang ito ay may batas na pumapayag sa mga homosekswal na magpakasal at mamuhay ng malaya sa diskriminasyon. Ang ilan sa mga bansang ito ay tumatanggap din sa mga "gay refugee" (tumakas na bakla) na lumikas sa kanilang mga bansa dahil sa paguusig sa kanilang homosekuwalidad.[107]

Homopobia

baguhin

Ang homopobia ay tumutukoy sa mga negatibong saloobin sa homoseksuwalidad, mga indibidwal na homoseksuwal o mga pinaniniwalaang homoseksuwal. Ang mga saloobing ito ay kinabibilangan ng kawalang simpatiya, pangungutya, prejudice, poot, paglayo at hindi makatwirang takot. Ang homopobia ay makikita sa diskriminasyon at karahasan batay sa nakikitang hindi heteroseksuwal na orientasyon. Ayon sa pinuno ng karapatang sibil na si Coretta Scott King, ang "homopobia ay tulad ng rasismo at antisemitismo at iba pang mga anyo ng bigotriya sa dahilang ito ay naghahangad na ibaba ang isang malaking pangkat ng mga tao, itanggi ang kanilang humanidad, dignidad at pagiging tao". Kabilang sa pinagmumulan ng homopobia ang musika at mga music video[108][109][110], mga simbahan/relihiyon (churches)[111][112][113], mga pelikula o palabas na nagpapakita ng negatibong stereotype ng mga homoseksuwal, mga sikat na personalidad na naghahayag ng kanilang homopobia at iba pa. Ang panloob na homopobia(internalized homophobia o egodystonic homophobia) ay negatibong saloobin sa sarili dahil sa sariling homoseksuwalidad. Ang gayong sitwasyon ay maaaring magsanhi ng labis na pagsupil ng mga pagnanasang homoseksuwal. Ito ay kinabibilangan rin ng panlabas na pagpapakita ng pag-aasal na heteronormatibo (gaya ng pilit na pagpapakasal sa mga babae at pagkakaroon ng anak) para sa lumabas na normal o matatanggap ng iba. Sa ibang mga kaso, ang isang may kamalayang panloob na pakikibaka ay nangyayari sa isang panahon na kalimitan ay nagtutunggali ng malalim na paniniwalaang relihiyoso o panlipunan laban sa malakas na seksuwal at emosyonal na pagnanasa. Ang kaguluhang ito ay kalimitang nagsasanhi ng klinikal na depresyon at ang hindi karaniwang mataas na bilang ng pagpapatiwakal ng mga kabataang homoseksuwal ay itinuturong dahilan ng phenomenon na ito. Ang psychotherapy at pakikilahok sa isang nagpapatibay na pangkat ay maaaring makatulong upang malutas ang panloob na alitang ito sa pagitan ng sariling relihiyoso at seksuwal na identidad. Sa isang kontroladong pag-aaral ng 64 na mga lalakeng heteroseksuwal (na ang kalahati ay nagsaad na sila ay homopobiko na may sariling iniulat na orientasyon) sa University of Georgia, natagpuan na ang mga lalake na homopobiko (gaya ng pagkakasukat ng index of homophobia)[114] ay itinuturing na labis na mas malamang na makaranas ng mas maraming tugon ng ereksiyon kapag inilantad sa mga larawang homoerotiko kesa sa mga hindi homopobikong lalake.[115]

Mga halimbawa ng kilalang homoseksuwal

baguhin

Tingnan din

baguhin

Mga sanggunian

baguhin
  1. ↑ Homosexuality, homoseksuwalidad Naka-arkibo 2011-07-11 sa Wayback Machine., Gabby's Dictionary, GabbyDictionary.com
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 "Sexual Orientation, Homosexuality, and Bisexuality", APAHelpCenter.org, nakuha noong 2010-03-30{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. ↑ "Case No. S147999 in the Supreme Court of the State of California, In re Marriage Cases Judicial Council Coordination Proceeding No. 4365(...) - APA California Amicus Brief — As Filed" (PDF). p. 30. Nakuha noong 2010-12-21.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. ↑ Frankowski BL; American Academy of Pediatrics Committee on Adolescence (2004). "Sexual orientation and adolescents". Pediatrics. 113 (6): 1827–32. doi:10.1542/peds.113.6.1827. PMID 15173519. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. ↑ Robinson, B. A. (2010). "Divergent beliefs about the nature of homosexuality". Religious Tolerance.org. Inarkibo mula sa orihinal noong 2019-05-10. Nakuha noong 12 Setyembre 2011.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  6. ↑ Schlessinger, Laura (2010). "Dr. Laura Schlessinger andt homosexuality". Religious Tolerance.org. Inarkibo mula sa orihinal noong 2019-01-29. Nakuha noong 19 Setyembre 2012.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  7. ↑ 7.0 7.1 ""Therapies" to change sexual orientation lack medical justification and threaten health". Pan American Health Organization. Inarkibo mula sa orihinal noong 2012-05-26. Nakuha noong 26 Mayo 2012.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) CS1 maint: date auto-translated (link)archived here .
  8. ↑ 8.0 8.1 LeVay, Simon (1996). Queer Science: The Use and Abuse of Research into Homosexuality. Cambridge: The MIT Press ISBN 0-262-12199-9
  9. ↑ Science Daily: Same-Sex Behavior Seen In Nearly All Animals
  10. ↑ "1,500 animal species practice homosexuality. The Medical News, 23 Oktubre 2006". Inarkibo mula sa orihinal noong 10 Pebrero 2011. Nakuha noong 18 Marso 2013.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  11. ↑ Sommer, Volker & Paul L. Vasey (2006), Homosexual Behaviour in Animals, An Evolutionary Perspective. Cambridge University Press, Cambridge. ISBN 0-521-86446-1
  12. ↑ (Bagemihl 1999)
  13. ↑ Census statistics show quarter of California same-sex couples raising kids
  14. ↑ More Same-Sex Couples in Colorado, Census Shows
  15. ↑ "Region Saw Increase In Same-Sex Households". Inarkibo mula sa orihinal noong 2016-03-29. Nakuha noong 2013-05-29.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  16. ↑ Census 2010: One Quarter of Gay Couples Raising Children
  17. ↑ "Minnesota Sees 50% Rise in Number of Gay Couples". Inarkibo mula sa orihinal noong 2011-07-17. Nakuha noong 2013-05-29.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  18. ↑ "Census:Dutchess, Ulster Gay Households Increase". Inarkibo mula sa orihinal noong 2016-01-19. Nakuha noong 2013-05-29.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  19. ↑ "Same Sex Couples' Numbers Soar In N.Y, 2010 Census Finds". Inarkibo mula sa orihinal noong 2013-04-30. Nakuha noong 2017-02-21.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  20. ↑ "87% Increase in Same-Sex Nevada Households Since 2000". Inarkibo mula sa orihinal noong 2014-10-26. Nakuha noong 2013-05-29.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  21. ↑ "2010 Census indicates increase among same-sex homeowners in Oklahoma". Inarkibo mula sa orihinal noong 2013-01-30. Nakuha noong 2013-05-29.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  22. ↑ "Spike In Number of City's Same-Sex Couples". Inarkibo mula sa orihinal noong 2011-07-27. Nakuha noong 2013-05-29.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  23. ↑ Room, Adrian (1986). A Dictionary of True Etymologies. p. 84. ISBN 978-0710203403. {{cite book}}: |access-date= requires |url= (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  24. ↑ Statt, David A. (2004). A Student's Dictionary of Psychology. Psychology Press. p. 93. ISBN 978-1841693422. {{cite book}}: |access-date= requires |url= (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  25. ↑ 25.0 25.1 "Karl-Maria Kertbeny: The Coinage and Dissemination of the Term", glbtq.com, inarkibo mula sa orihinal noong 2015-06-26, nakuha noong 2012-06-12{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  26. ↑ Feray Jean-Claude, Herzer Manfred (1990). "Homosexual Studies and Politics in the 19th Century: Karl Maria Kertbeny". Journal of Homosexuality. 19: 1.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  27. ↑ Homosexuality. The first known appearance of homosexual in print is found in an 1869 German pamphlet by the Austrian-born novelist Karl-Maria Kertbeny, published anonymously, arguing against a Prussian anti-sodomy law. In 1879, Gustav Jager used Kertbeny's terms in his book, Discovery of the Soul (1880).
  28. ↑ Krafft-Ebing, Richard von (1840–1902) Naka-arkibo 2012-04-09 sa Wayback Machine.. glbtq.com.
  29. ↑ "Psychopathia Sexualis", Kino.com, nakuha noong 2007-09-07{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  30. ↑ Murray, Stephen (ed.); Roscoe, Will (ed.) (1998). Boy Wives and Female Husbands: Studies of African Homosexualities. New York: St. Martin's Press. ISBN 0-312-23829-0. {{cite book}}: |first= has generic name (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  31. ↑ Evans-Pritchard, E. E. (December, 1970). Sexual Inversion among the Azande. American Anthropologist, New Series, 72(6), 1428–1434.
  32. ↑ Pablo, Ben (2004), "Latin America: Colonial", glbtq.com, inarkibo mula sa orihinal noong 2007-12-11, nakuha noong 2007-08-01{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  33. ↑ Murray, Stephen (2004). "[[Mexico]]". Sa Claude J. Summers (pat.). glbtq: An Encyclopedia of Gay, Lesbian, Bisexual, Transgender, and Queer Culture. glbtq, Inc. Inarkibo mula sa orihinal noong 2007-11-02. Nakuha noong 2007-08-01. {{cite ensiklopedya}}: URL–wikilink conflict (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  34. ↑ Mártir de Anglería, Pedro. (1530). Décadas del Mundo Nuevo. Quoted by Coello de la Rosa, Alexandre. "Good Indians", "Bad Indians", "What Christians?": The Dark Side of the New World in Gonzalo Fernández de Oviedo y Valdés (1478–1557), Delaware Review of Latin American Studies, Vol. 3, No. 2, 2002.
  35. ↑ Douglas Harper (2001). "Lesbian". Online Etymology Dictionary. Nakuha noong 2009-02-07.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  36. ↑ Douglas Harper (2001). "Sapphic". Online Etymology Dictionary. Nakuha noong 2009-02-07.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  37. ↑ Denys Page, Sappho and Alcaeus, Oxford UP, 1959, pp. 142–146.
  38. ↑ (Campbell 1982, p. xi–xii)
  39. ↑ Gladfelder, Hal (Mayo 2006) In Search of Lost Texts: Thomas Cannon's 'Ancient and Modern Pederasty Investigated and Exemplified", Institute of Historical Research
  40. ↑ Gay Rights Or Wrongs: A Christian's Guide to Homosexual Issues and Ministry, by Mike Mazzalonga, 1996, p.11
  41. ↑ The Nature Of Homosexuality, Erik Holland, page 334, 2004
  42. ↑ "The five most improved places for gay tolerance". The Independent. London. 2008-09-17. Inarkibo mula sa orihinal noong 2017-06-11. Nakuha noong 2009-05-29. Israel is the only Middle-Eastern country to support gay rights legislation, and the country attracts gay people from Palestine and Lebanon.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  43. ↑ James Kirchick. "Was Arafat Gay?". Out. {{cite news}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (tulong)
  44. ↑ "The world's most gay-friendly places". Calgary Herald. 29 Hunyo 2011.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  45. ↑ Grant, Anthony (2 Hulyo 2010). "Gay Tel Aviv".{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  46. ↑ Dynes, Wayne (1992). "Introduction". Homosexuality in the Ancient World. Garland Publishing. pp. vii–xv. ISBN 978-0-8153-0546-0.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  47. ↑ Held, George F. (183). Wayne R. Dynes & Stephen Donaldson (pat.). Parallels between The Gilgamesh Epic and Plato's Symposium. pp. 199–207.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  48. ↑ Kilmer, Anne Draffkorn (1992). Wayne R. Dynes and Stephen Donaldson (pat.). A Note on an Overlooked Word-Play in the Akkadian Gilgamesh. Garland Publishing, Inc. p. 264.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  49. ↑ Thorbjørnsrud, Berit (1992). What Can the Gilgamesh Myth Tell Us about Religion and the View of Humanity in Mesopotamia?. Garland Publishing, Inc. p. 452.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  50. ↑ Ackerman, Susan (2005). When Heroes Love. Columbia University Press. pp. xii. ISBN 0-231-13260-3.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  51. ↑ Steven Eke (28 Hulyo 2005). "Iran 'must stop youth executions'". BBC News.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  52. ↑ Fathi, Nazila (30 Setyembre 2007). "Despite Denials, Gays Insist They Exist, if Quietly, in Iran". New York Times. Nakuha noong 2007-10-01.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  53. ↑ Kang, Wenqing. Obsession: male same-sex relations in China, 1900-1950, Hong Kong University Press. Page 2
  54. ↑ Song Geng (2004). The fragile scholar: power and masculinity in Chinese culture. Hong Kong University Press. p. 144. ISBN 978-962-209-620-2.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  55. ↑ Hinsch, Bret. (1990). Passions of the Cut Sleeve. University of California Press. p. 77-78.
  56. ↑ Kang, Wenqing. Obsession: male same-sex relations in China, 1900-1950, Hong Kong University Press. Page 3
  57. ↑ Penrose, Walter (2001). Hidden in History: Female Homoeroticism and Women of a "Third Nature" in the South Asian Past, Journal of the History of Sexuality 10.1 (2001), p.4
  58. ↑ Herdt, Gilbert H. (1984), Ritualized Homosexuality in Melanesia, University of California Press, pp. 128–136, ISBN 0-520-08096-3{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  59. ↑ Mitta, Manoj; Singh, Smriti (2009-07-03), "India decriminalises gay sex", The Times Of India{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  60. ↑ Ottosson, Daniel (November, 2006), LGBT world legal wrap up survey (PDF), ILGA, inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 2007-09-25, nakuha noong 2007-09-21 {{citation}}: Check date values in: |date= (tulong)
  61. ↑ Charter of Fundamental Rights of the European Union
  62. ↑ Salt Lake City, UT (2004-10-20). "First Presidency Message on Same-Gender Marriage". Newsroom.lds.org. Inarkibo mula sa orihinal noong 2008-06-03. Nakuha noong 2010-08-24.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  63. ↑ Brownback, Sam (9 Hulyo 2004). "Defining Marriage Down – We need to protect marriage". National Review. Inarkibo mula sa orihinal noong 10 Hulyo 2004. Nakuha noong 21 Pebrero 2017.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  64. ↑ "The Family: A Proclamation to the World". Lds.org. 1995-09-23. Nakuha noong 2010-08-24.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  65. ↑ "Charge #1 and specifications preferred by the Presbytery of Southern California against The Rev. C. Lee Irons" (PDF). Presbytery of Southern California of the Orthodox Presbyterian Church. Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 2008-07-23. Nakuha noong 2008-06-27. claiming that homosexuality is an unchosen "condition," rather than a sin of the heart, [...] contradicts the teaching of Scripture that both the desire and the act are sin.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  66. ↑ Sex and Society - Volume 3 - Page 824
  67. ↑ The Wiley-Blackwell Companion to Religion and Social Justice - Page 543, Michael D. Palmer, Stanley M. Burgess - 2012
  68. ↑ Introduction to New and Alternative Religions in America, Eugene V. Gallagher, W. Michael Ashcraft - 2006
  69. ↑ "Kinsey's Heterosexual-Homosexual Rating Scale". The Kinsey Institute. Nakuha noong 8 Setyembre 2011.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  70. ↑ (Male volume, Table 141; Female volume, page 472)
  71. ↑ Encyclopedia of Women in Today's World. Sage Pubns. 2011. p. 2016. ISBN 1-4129-7685-5, 9781412976855. Nakuha noong 17 Disyembre 2011. {{cite book}}: Check |isbn= value: invalid character (tulong); Unknown parameter |authors= ignored (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  72. ↑ "Sexuality, What is sexual orientation?". American Psychological Association. Nakuha noong 2008-08-12.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  73. ↑ Case No. S147999 in the Supreme Court of the State of California, In re Marriage Cases Judicial Council Coordination Proceeding No. 4365, Application for leave to file brief amici curiae in support of the parties challenging the marriage exclusion, and brief amici curiae of the American Psychological Association, California Psychological Association, American Psychiatric Association, National Association of Social Workers, and National Association of Social Workers, California Chapter in support of the parties challenging the marriage exclusion (California amicus brief of APA, APA, & NASW).
  74. ↑ "Coming Out: A Journey". Utahpridecenter.org. Inarkibo mula sa orihinal noong 2015-09-24. Nakuha noong 2012-07-22.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  75. ↑ "The [[Coming Out]] Continuum", Human Rights Campaign, inarkibo mula sa orihinal noong 2007-11-02, nakuha noong 2007-05-04 {{citation}}: URL–wikilink conflict (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  76. ↑ Rosario, M., Schrimshaw, E., Hunter, J., & Braun, L. (2006, February). Sexual identity development among lesbian, gay, and bisexual youths: Consistency and change over time. Journal of Sex Research, 43(1), 46–58. Retrieved 4 Abril 2009, from PsycINFO database.
  77. ↑ Animal Homosexuality: A Biosocial Perspective By Aldo Poiani, A. F. Dixson, Aldo Poiani, A. F. Dixson, p. 179, 2010, Cambridge University Press
  78. ↑ Roselli, Charles E.; Kay Larkin, John A. Resko, John N. Stellflug and Fred Stormshak (2004,). "The Volume of a Sexually Dimorphic Nucleus in the Ovine Medial Preoptic Area/Anterior Hypothalamus Varies with Sexual Partner Preference". Endocrinology. Endocrinology, Department of Physiology and Pharmacology, Oregon Health & Science University (C.E.R., K.L., J.A.R.), Portland, Oregon; Department of Animal Sciences, Oregon State University (F.S.), Corvallis, Oregon; and Agricultural Research Service, United States Sheep Experiment Station (J.N.S.), Dubois, Idaho. 145 (2 478–483): 478–83. doi:10.1210/en.2003-1098. PMID 14525915. Inarkibo mula sa orihinal noong 2007-09-25. Nakuha noong 2007-09-10. {{cite journal}}: Check date values in: |date= (tulong)CS1 maint: extra punctuation (link) CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link)
  79. ↑ "Female mice 'can be turned lesbian by deleting gene'". Telegraph.co.uk. 2010-07-08. Inarkibo mula sa orihinal noong 2014-11-11. Nakuha noong 2010-11-17.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  80. ↑ "Full text | Male-like sexual behavior of female mouse lacking fucose mutarotase". BioMed Central. 2010-07-07. Nakuha noong 2010-11-17.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  81. ↑ "Sexual preference chemical found in mice". BBC News. 2011-03-23. Nakuha noong 2011-03-24.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  82. ↑ "Molecular regulation of sexual preference revealed by genetic studies of 5-HT in the brains of male mice". Nature. 2011-03-23. Nakuha noong 2011-03-24.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  83. ↑ "Just the Facts about Sexual Orientation & Youth". American Psychological Association. Nakuha noong 2011-04-02.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  84. ↑ "Bachmann Silent on Allegations Her Clinic Offers Gay Conversion Therapy". ABC News. Nakuha noong 13 Hunyo 2011.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  85. ↑ American Medical Association policy regarding sexual orientation. American Medical Association. 2007-07-11. Inarkibo mula sa orihinal noong 2013-10-19. Nakuha noong 2007-07-30.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  86. ↑ "American Academy Of Paediatrics" (PDF). Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 2006-05-29. Nakuha noong 2011-09-21.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  87. ↑ "Homosexuality and Adolesence" (PDF). Pediatrics, Official Journal of the American Academy of Pediatrics. 92 (4): 631–634. 1993. Nakuha noong 2007-08-28. {{cite journal}}: |first= missing |last= (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  88. ↑ "Physician Assistants vote on retail clinics, reparative therapy". SpiritIndia.com. Nakuha noong 2007-08-28.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  89. ↑ Letter from the Attorney General of the United States to the Speaker of the U.S. House of Representatives, RE: DOMA, 23rd Pebrero 2011,"Second, while sexual orientation carries no visible badge, a growing scientific consensus accepts that sexual orientation is a characteristic that is immutable"
  90. ↑ 90.0 90.1 "What the Gay Brain Looks Like, Time Magazine, 17 Hunyo 2008". Inarkibo mula sa orihinal noong 26 Agosto 2013. Nakuha noong 21 Septiyembre 2011. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= (tulong)
  91. ↑ "Religious Tolerance: Bible and homosexuality". Inarkibo mula sa orihinal noong 2016-02-05. Nakuha noong 2012-02-06.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  92. ↑ The Bible and homosexuality
  93. ↑ Helminiak, Daniel A. (2000). What the Bible Really Says About Homosexuality: Millennium Edition. New Mexico: Alamo Square Press, pages 131-132.
  94. ↑ 94.0 94.1 94.2 Helminiak, Daniel A. (2000). What the Bible Really Says About Homosexuality: Millennium Edition. New Mexico: Alamo Square Press, chapter nine: Summary and conclusion, page 131
  95. ↑ http://www.wouldjesusdiscriminate.org/biblical_evidence/leviticus.html
  96. ↑ "Archive copy". Inarkibo mula sa orihinal noong 2012-02-05. Nakuha noong 2012-02-06.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) CS1 maint: date auto-translated (link)
  97. ↑ Barbara Bradley Hagerty (9 Agosto 2011). "Evangelicals Question The Existence Of Adam And Eve". All Things Considered.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  98. ↑ "Bible gets a reality check". Inarkibo mula sa orihinal noong 2009-12-23. Nakuha noong 2012-02-06.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  99. ↑ Did the Red Sea Part? No Evidence, Archaeologists Say
  100. ↑ "Archive copy". Inarkibo mula sa orihinal noong 2012-01-26. Nakuha noong 2012-02-06.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) CS1 maint: date auto-translated (link)
  101. ↑ 101.0 101.1 101.2 Katekismo ng Romano Katoliko
  102. ↑ "Archive copy". Inarkibo mula sa orihinal noong 2013-09-27. Nakuha noong 2011-10-24.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) CS1 maint: date auto-translated (link)
  103. ↑ "Archive copy". Inarkibo mula sa orihinal noong 2013-07-29. Nakuha noong 2011-10-24.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) CS1 maint: date auto-translated (link)
  104. ↑ http://www.usatoday.com/news/nation/2008-10-27-hatecrimes_N.htm
  105. ↑ "Archive copy". Inarkibo mula sa orihinal noong 2011-09-27. Nakuha noong 2011-09-21.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) CS1 maint: date auto-translated (link)
  106. ↑ Richard James (1 Oktubre 2010). "US gay community reeling from 'epidemic' of suicides among teenagers". London: Dailymail.co.uk. Nakuha noong 2010-10-01.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  107. ↑ Minister backs refugee status for gay Iranians Naka-arkibo 2009-03-03 sa Wayback Machine., Toronto Star, 28 Pebrero 2009
  108. ↑ Urban, Robert (1 Hunyo 2006). "Taking the Homophobia Out of Hip-Hop: A Progress Report". After Elton.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  109. ↑ "Beyond Beats and Rhymes". pbs.org. Nakuha noong 2011-10-16.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  110. ↑ "Issue Brief: Gender Violence and Homophobia" (PDF). Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 2008-01-18. Nakuha noong 2012-02-06.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  111. ↑ Banerjee, Neela (21 Enero 2006). "Black Churches' Attitudes Toward Gay Parishioners Is Discussed at Conference". The New York Times. Nakuha noong 4 Mayo 2010.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  112. ↑ Michel, Amanda (25 Enero 2008). ""Obama takes on the black community's homophobia"". Huffington Post.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  113. ↑ "black gay christian church and homosexuality OPERATION: REBIRTH". Inarkibo mula sa orihinal noong 2008-04-24. Nakuha noong 2012-02-06.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  114. ↑ Index of Homophobia: W. W. Hudson and W. A. Ricketts, 1980.
  115. ↑ Adams HE, Wright LW, Lohr BA (1996). "Is homophobia associated with homosexual arousal?". J Abnorm Psychol. 105 (3): 440–5. doi:10.1037/0021-843X.105.3.440. PMID 8772014. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link) Summarized in an American Psychological Association press release, Agosto 1996: "New Study Links Homophobia with Homosexual Arousal".
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Homoseksuwalidad&oldid=2116457"