Vladimir Lenin
Ang pahinang ito ay nangangailangan ng pagsasalin mula Ingles patungong Tagalog. |
Si Vladimir Ilyich Ulyanov (Abril 22, 1870 – Enero 21, 1924), mas kilala sa kanyang alyas na Lenin, ay isang Rusong komunistang politiko, manghihimagsik, at teoristang pampolitika. Naglingkod siya bilang unang pinunong tagapagtatag ng pamahalaan ng Rusyang Sobyetiko noong 1917 hanggang 1924 at ng Unyong Sobyetiko mula 1922 hanggang 1924. Sa ilalim ng kanyang pangasiwaan, naging isang partidong sosyalistang estado ang Rusya (at Unyong Sobyetiko nang maglaon) na pinamahalaan ng Partido Komunista. Ang kanyang mga pag-unlad sa teoryang Marxismo ay tinatawag na Leninismo. Sa kalaunan ay pinagbuklod ito ni Iosif Stalin sa ortodoksong Marxismo upang mabuo ang Marxismo-Leninismo, na naging ideolohiyang pampamahalaan ng Unyong Sobyetiko.
Vladimir Lenin | |
|---|---|
Владимир Ленин | |
 | |
| Tagapangulo ng Konsilyo ng Komisar ng mga tao ng Unyong Sobyet (Primyer ng Unyong Sobyet) | |
| Nasa puwesto 30 December 1922 – 21 January 1924 | |
| Nakaraang sinundan | ginawa ang Posisyon |
| Sinundan ni | Alexei Rykov |
| Chairman of the Council of People's Commissars of the Russian SFSR | |
| Nasa puwesto 8 November 1917 – 21 January 1924 | |
| Nakaraang sinundan | ginawa ang Posisyon |
| Sinundan ni | Alexei Rykov |
| Ganap na kasapi ng Politburo | |
| Nasa puwesto 10 October 1917 – 21 January 1924 | |
| Term(s) | 6th, 7th, 8th, 9th, 10th, 11th, 12th |
| Ganap na kasapi ng Komiteng Sentral | |
| Nasa puwesto 3 August 1917 – 21 January 1924 | |
| Term(s) | 6th, 7th, 8th, 9th, 10th, 11th, 12th |
| Nasa puwesto 27 April 1905 – 19 May 1907 | |
| Term(s) | 3rd |
| Pansariling detalye | |
| Ipinanganak | Vladimir Ilyich Ulyanov (Владимир Ильич Ульянов) 22 Abril 1870 Simbirsk, Imperyong Ruso |
| Namatay | 21 Enero 1924 (edad 53) Gorki, Distrito ng Leninsky, Moscow Oblast, Russian SFSR, Unyong Sobyet |
| Himlayan | Musoleo ni Lenin, Moscow, Federasyong Ruso |
| Kabansaan | Sobyet Ruso |
| Partidong pampolitika | League of Struggle for the Emancipation of the Working Class (1895–1898) Russian Social Democratic Labour Party (Bolsheviks) (1898–1912) Rusong Partido Komunista (1912–1924) |
| (Mga) Asawa | Nadezhda Krupskaya (married 1898–1924) |
| Mga relasyon | Aleksandr Ulyanov (older brother) Anna Ulyanova (older sister) Dmitry Ilyich Ulyanov (younger brother) Maria Ilyinichna Ulyanova (younger sister) and 4 other siblings |
| Mga anak | wala |
| Mga magulang | Ilya Ulyanov (ama) Maria Alexandrovna Ulyanova (ina) |
| Alma mater | Pamantasang Imperyal ng Kazan (no degree) Pamantasang Imperyal ng St. Petersburg (diploma sa batas, 1892) |
| Trabaho | rebolusyonaryo, politiko |
| Propesyon | abogado |
| Iba pang pangalan | Lenin, Nikolai, N. Lenin, V. I. Lenin, Peterburzhets, Starik, Ilyin, Frei, Petrov, Maier, Iordanov, Jacob Richter, Karpov, Mueller, Tulin |
| Pirma |  |
Si Lenin ay nagkaroon ng nagungunang papel sa Himagsikan ng Oktubre ng 1917, pinabagsak nila ang Pamahalaang Probisyonal at nagtatag ng iisang-partidong estado sa ilalim ng bagong Partido Komunista. Binuwag ng kaniyang pamahalaanang hinalal ng Rusya na Constituent Assembly, umurong mula sa Unang Digmaang Pandaigdig sa paglagda ng kasunduang pamparusa kasáma ang Central Powers, at ipinagkaloob ang pansamantalang kalayaan sa mga hindi-Rusong bansa sa ilalim ng kontrol ng Rusya. Ang mga kalaban ay nasugpo sa Red Terror, isang marahas na kampanyang pakana ng mga Cheka; libo-libo ang pinatay at ang mga iba ay kinulong sa mga concentration camp. Ang pamahalaan ni Lenin ay naging matagumpay laban sa mga anti-Bolshevik na hukbo noong Russian Civil War mula 1917 hanggang 1922. Noong 1921, ipinakilala ni Lenin ang isang sistema magkahalong ekonomiya sa pamamagitan ng Bagong Polisiyang Pang-ekonomiya. Napagbuklod din ng pamahalaan ni Lenin ang Rusya sa mga karatig na teritory nito upang mabuo ang Unyong Sobyet noong 1922. Si Lenin ay nagpakita ng pagtutol sa patuloy na pagtaas ng kapangyarihan ng kaniyang kahalili na si Joseph Stalin bago siya namatay sa kaniyang dacha sa Gorki.
Unang bahagi ng búhayBaguhin
Ang ama ni Lenin, na si Ilya Nikolayevich Ulyanov, ay apo – at posibleng anak – ng isang serf, bagam't ang kaniyang pinagmulang etniko ay nananatiling hindi malinaw, may posibilidad na isa siyang Ruso, Chuvash, or Mordvin. Sa kabila ng karanasan niya na ito sa mababang klase, umakyat ang katayuan niya sa gitnang uri (middle-class). Nag-aral siya ng liknayan at sipnayan Pamantasang Imperyal ng Kazan bago siya nagturo sa Paaralan para sa Dangal ng Penza3] . Pinakasalan ni Ilya si Maria Alexandrovna Blank sa tag-init ng 1863.