Vladimir Lenin
Ang pahinang ito ay nangangailangan ng pagsasalin mula Ingles patungong Tagalog. |
Si Vladimir Ilyich Ulyanov (Ruso: Влади́мир И́льич Ле́нин, IPA:[ljɛˈnɪn], alias Lenin, ay isang Rusong rebolusyunaryong komunista, politiko, at politikal na teorista. Naglingkod siya bílang punò ng pamahalaan ng Republikang Ruso mula 1917 hanggang 1918, ng Russian Soviet Federative Socialist Republic mula 1918 hanggang 1924,at ng Unyong Sobyet mula 1922 hanggang 1924. Sa ilalim ng kaniyang pamumuno, ang Rusya at nag dáting mas malawak na Unyong Sobyet ay naging iisang-partidong komunistang estado na pinamahalaan ng Rusong Partido Komunista. Sa ideolohiya, siya ay Marxista, ang kaniyang mga teoryang politikal ay tinawag na Leninismo, na isinalarawan sa panitikan ng Sosyalismo bílang isang pag-ayon sa "panahon ng imperyalismo" ng Marxismo. pinúnò ng partidong Bolshevik,
Vladimir Lenin | |
|---|---|
Владимир Ленин | |
| Talaksan:Лідер Російської комуністичної партії (більшовиків), 1918.png Si Lenin noong 1920 | |
| Tagapangulo ng Konsilyo ng Komisar ng mga tao ng Unyong Sobyet (Primyer ng Unyong Sobyet) | |
| Nasa puwesto 30 December 1922 – 21 January 1924 | |
| Nakaraang sinundan | ginawa ang Posisyon |
| Sinundan ni | Alexei Rykov |
| Chairman of the Council of People's Commissars of the Russian SFSR | |
| Nasa puwesto 8 November 1917 – 21 January 1924 | |
| Nakaraang sinundan | ginawa ang Posisyon |
| Sinundan ni | Alexei Rykov |
| Ganap na kasapi ng Politburo | |
| Nasa puwesto 10 October 1917 – 21 January 1924 | |
| Term(s) | 6th, 7th, 8th, 9th, 10th, 11th, 12th |
| Ganap na kasapi ng Komiteng Sentral | |
| Nasa puwesto 3 August 1917 – 21 January 1924 | |
| Term(s) | 6th, 7th, 8th, 9th, 10th, 11th, 12th |
| Nasa puwesto 27 April 1905 – 19 May 1907 | |
| Term(s) | 3rd |
| Pansariling detalye | |
| Ipinanganak | Vladimir Ilyich Ulyanov (Владимир Ильич Ульянов) 22 Abril 1870 Simbirsk, Imperyong Ruso |
| Namatay | 21 January 1924 (aged 53) Gorki, Distrito ng Leninsky, Moscow Oblast, Russian SFSR, Unyong Sobyet |
| Himlayan | Musoleo ni Lenin, Moscow, Federasyong Ruso |
| Kabansaan | Sobyet Ruso |
| Partidong pampolitika | League of Struggle for the Emancipation of the Working Class (1895–1898) Russian Social Democratic Labour Party (Bolsheviks) (1898–1912) Rusong Partido Komunista (1912–1924) |
| (Mga) Asawa | Nadezhda Krupskaya (married 1898–1924) |
| Mga relasyon | Aleksandr Ulyanov (older brother) Anna Ulyanova (older sister) Dmitry Ilyich Ulyanov (younger brother) Maria Ilyinichna Ulyanova (younger sister) and 4 other siblings |
| Mga anak | wala |
| Mga magulang | Ilya Ulyanov (ama) Maria Alexandrovna Ulyanova (ina) |
| Alma mater | Pamantasang Imperyal ng Kazan (no degree) Pamantasang Imperyal ng St. Petersburg (diploma sa batas, 1892) |
| Trabaho | rebolusyonaryo, politiko |
| Propesyon | abogado |
| Iba pang pangalan | Lenin, Nikolai, N. Lenin, V. I. Lenin, Peterburzhets, Starik, Ilyin, Frei, Petrov, Maier, Iordanov, Jacob Richter, Karpov, Mueller, Tulin |
| Pirma |  |
,_1918.png){kind=link}
Si Lenin ay nagkaroon ng nagungunang papel sa Himagsikan ng Oktubre ng 1917, pinabagsak nila ang Pamahalaang Probisyonal at nagtatag ng iisang-partidong estado sa ilalim ng bagong Partido Komunista. Binuwag ng kaniyang pamahalaanang hinalal ng Rusya na Constituent Assembly, umurong mula sa Unang Digmaang Pandaigdig sa paglagda ng kasunduang pamparusa kasáma ang Central Powers, at ipinagkaloob ang pansamantalang kalayaan sa mga hindi-Rusong bansa sa ilalim ng kontrol ng Rusya. Ang mga kalaban ay nasugpo sa Red Terror, isang marahas na kampanyang pakana ng mga Cheka; libo-libo ang pinatay at ang mga iba ay kinulong sa mga concentration camp. Ang pamahalaan ni Lenin ay naging matagumpay laban sa mga anti-Bolshevik na hukbo noong Russian Civil War mula 1917 hanggang 1922. Noong 1921, ipinakilala ni Lenin ang isang sistema magkahalong ekonomiya sa pamamagitan ng Bagong Polisiyang Pang-ekonomiya. Napagbuklod din ng pamahalaan ni Lenin ang Rusya sa mga karatig na teritory nito upang mabuo ang Unyong Sobyet noong 1922. Si Lenin ay nagpakita ng pagtutol sa patuloy na pagtaas ng kapangyarihan ng kaniyang kahalili na si Joseph Stalin bago siya namatay sa kaniyang dacha sa Gorki.
Unang bahagi ng búhayBaguhin
Ang ama ni Lenin, na si Ilya Nikolayevich Ulyanov, ay apo – at posibleng anak – ng isang serf, bagam't ang kaniyang pinagmulang etniko ay nananatiling hindi malinaw, may posibilidad na isa siyang Ruso, Chuvash, or Mordvin. Sa kabila ng karanasan niya na ito sa mababang klase, umakyat ang katayuan niya sa gitnang uri (middle-class). Nag-aral siya ng liknayan at sipnayan Pamantasang Imperyal ng Kazan bago siya nagturo sa Paaralan para sa Dangal ng Penza3] . Pinakasalan ni Ilya si Maria Alexandrovna Blank sa tag-init ng 1863.[4] Hailing from a relatively prosperous background, she was the daughter of anapostate Russian Jewish physician and his German–Swedish wife, and had received a good education, learning Russian, German, English and French, and being well versed in Russian literature.[5] Soon after their wedding, Ilya obtained a job in Nizhny Novgorod, rising to become Director of Primary Schools in the Simbirsk district six years later. Five years after that, he was promoted to Director of Public Schools for the province, overseeing the foundation of over 450 schools as a part of the government's plans for modernisation. His dedication to education earned him the Order of St. Vladimir, which bestowed on him the status of hereditary nobleman.