Wikipedia

Lucena

lungsod ng Pilipinas at kabisera ng lalawigan ng Quezon
Tungkol sa lungsod sa Pilipinas ang artikulo na ito. Para sa kapangalang mga lugar sa ibayong dagat, tingnan ang Lucena (paglilinaw).

Ang Lungsod ng Lucena ay isang primera klaseng lungsod sa lalawigan ng Quezon, Pilipinas. Ito rin ang kabisera ng Quezon. Ayon sa senso ng 2020, ito ay may populasyon na 278,924 sa may 66,905 na kabahayan.

Lucena

ᜎᜓᜐᜒᜈ

Lungsod ng Lucena
Mataas na urbanisadong lungsod
Ang Lungsod ng Lucena
Ang Lungsod ng Lucena
Mapa ng Quezon na nagpapakita ng lokasyon ng Lucena
Mapa ng Quezon na nagpapakita ng lokasyon ng Lucena
Map
Lucena is located in Pilipinas
Lucena
Lucena
Lokasyon sa Pilipinas
Mga koordinado: 13°56′N 121°37′E / 13.93°N 121.62°E / 13.93; 121.62
Bansa Pilipinas
RehiyonCalabarzon (Rehiyong IV-A)
LalawiganChartered city sa Quezon
Distrito— 0431200000
Mga barangay33 (alamin)
Pagkatatag1 Hunyo 1882
Ganap na LungsodAgosto 19, 1962
Pamahalaan
 • Punong LungsodMark Don Victor B. Alcala
 • Manghalalal183,412 botante (2022)
Lawak
 [1]
 • Kabuuan80.21 km2 (30.97 milya kuwadrado)
Populasyon
 (Senso ng 2020)
 • Kabuuan278,924
 • Kapal3,500/km2 (9,000/milya kuwadrado)
 • Kabahayan
66,905
Ekonomiya
 • Kaurian ng kitaika-2 klase ng kita ng lungsod
 • Antas ng kahirapan6.40% (2021)[2]
 • Kita(2022)
 • Aset(2022)
 • Pananagutan(2022)
 • Paggasta(2022)
Sona ng orasUTC+8 (PST)
Kodigong Pangsulat
4300, 4301
PSGC
0431200000
Kodigong pantawag42
Uri ng klimaTropikal na kagubatang klima
Mga wikawikang Tagalog
Websaytlucenacity.gov.ph

Kasama ang bayan sa Ikalawang Distrito ng lalawigan. Ang mga kalapit na bayan ng Lucena ay ang Pagbilao (silangan), Tayabas (hilaga) at Sariaya (kanluran).

Kasaysayan

baguhin

Panimulang kasaysayan

baguhin

Noong 1570s, unang ginalugad ni Kapitan Juan de Salcedo ang noo'y Kalilayan, na kalaunan ay itinatag bilang isang lalawigan noong 1591. Ang mga paring Pransiskano na sina Juan de Plasencia at Diego de Oropesa ay nagtatag ng bayan nito , sa pagitan ng 1580 at 1583, na pinangalanang "Tayabas". Ang bayan ng Tayabas ay inorganisa ng mga Kastila sa pamamagitan ng mga misyonerong Pransiskano at ang Lucena ay isa lamang sa mga baryo nito. Ang Tayabas ay naging kabisera ng lalawigan noong 1749, pinalitan ang pangalan ng lalawigan pagkatapos nito. [3] [4]

Tinawag ng mga Kastila noong ika-16 na siglo ang lugar na " Buenavista " dahil sa kagandahan ng tanawin nito; makalipas ang ilang taon, pinalitan ng pangalan ang baryo na " Oroquieta ". Makalipas ang isang siglo, sinimulang takutin ng mga piratang Muslim ang buong baybayin ng Pilipinas, kasama na dito ang Oroquieta. Ang mga taga-baryo ay nagtayo ng mga kuta sa tabi ng dalampasigan upang ipagtanggol ito laban sa mga umaatakeng pirata sa baybayin, partikular sa kasalukuyang Cotta at sa Barangay Mayao, ganunpaman, ang mga istrukturang ito ay wala na sa kasalukuyan. Kaya naman, ang lugar ay nakilala bilang Cotta, ang anyong Espanyol ng Tagalog na "kuta" ("kuta"). Ang paglago ng lokal na kalakalang pandagat ay pinadali sa daungan ng Cotta at ang pangwakas na pagkatalo ng mga mananalakay na Moro sa karagatan ng Luzon at Visayan, ay nagbigay-daan sa paglago ng Lucena bilang isang bayan na kalaunan ay humantong sa pagiging kabisera ng probinsya ng Tayabas noong 1901.

Noong Nobyembre 3, 1879, isang kautusan ng hari ang inilabas at opisyal na pinagtibay ng Orden Superior Civil ang pangalang " Lucena " bilang parangal sa isang prayleng Espanyol na nagngangalang Padre Mariano Granja na nagmula sa Lucena, Córdoba sa Andalucia, Espanya. Responsable si Granja sa pagtataguyod ng baryo na naging Parokya noong 1881. Naging isang malayang munisipalidad ang Lucena noong Hunyo 1, 1882. [5]

Sumama rin sa pag-usbong ng himagsikan ang mga mamamayan ng Lucena noong Himagsikang Pilipino taong 1896. Pinamunuan ni José Zaballero ang mga lokal na rebolusyonista na nasa ilalim ng bombardeong maskit ng Espanyol. Nang maglaon, si Miguel Arguilles kasama si Jose Barcelona bilang pangulo ay bumuo ng isang rebolusyonaryong pamahalaan sa Lucena.

Matapos ipahayag ni Aguinaldo ang kalayaan ng bansa noong Hunyo 12, 1898, sa Kawit, Cavite, kinuha ni Heneral Miguel Malvar, bilang Komandanteng Heneral para sa Timog Luzon, ang Lalawigan ng Tayabas noong Agosto 15, 1898. Si Don Crisanto Marquez ang naging unang nahalal na pangulong pangmunisipyo ng Lucena noong unang Republika ng Pilipinas.

Digmaang Pilipino-Amerikano

baguhin
 
Panghimpapawid na tanawid ng Lucena, circa 1930s hanggang 40s

Ang Lucena ay sumabak din sa Digmaang Pilipino-Amerikano noong 1899. Ang mga Amerikano ay nagtatag ng isang pamahalaang sibil sa bansa, at noong Marso 12, 1901, ang kabisera ng lalawigan ay inilipat mula Tayabas patungong Lucena.

Ikalawang Digmaang Pandaigdig

baguhin

Noong ika-27 ng Disyembre 1941, nilusob ng Japanese Imperial Forces ang lungsod ng Lucena (tinukoy ng mga lokal na Pagbagsak ng Lucena), 19 araw lamang pagkatapos nilang tumuntong sa lupa ng Pilipinas. Nais ng mga Hapones na palakasin ang kanilang presensyang militar sa rehiyon, magpadala ng mga yunit upang makuha ang mga pangunahing punto sa bayan. Ang pagsalakay ay matagumpay sa simula ngunit ang Imperyal na Puwersa ng Hapones ay malapit nang makaharap ng matinding resistans mula sa mga miyembro ng lokal na paglaban at mga miyembro ng Hunters ROTC.

Ang pailalim na paglabang kilusan ay matatag. Ang mga Puwersang Hapones ay nahuhuli sa mga sorpresang pag-atake na kadalasang nagreresulta sa matinding labanan sa malapitan. Ang patuloy na pag-atake at mga isyu sa logistik ay nagdudulot ng pinsala sa mga puwersa ng Hapon.

Noong Enero 25, 1945, nakapasok na sa bayan ang mga gerilya ng Hunters ROTC . Gamit ang kanilang kaalaman sa lokal na kapaligiran para sa kanilang kalamangan, mabilis silang kumilos upang maiwasan ang mga pwersang Hapones na mag-organisa ng tamang depensa. Pagkatapos ng matinding opensiba, matagumpay na napalayas ng pwersang Pilipino ang mga Hapones sa Lucena. Ang mga Lucenahin ay nagpatibay ng kanilang mga depensa bilang paghahanda sa panibagong pag-atake. Nabigo ang mga pagtatangka ng mga Hapones na ibalik ang kanilang pananakop sa Lucena.

Ang lalawigan ng Tayabas ay nakatayo at naghintay para sa mga puwersa ng Sandatahang Lakas ng Estados Unidos at Komonwelt ng Pilipinas, na malapit nang ibigay sa kanila ang kanilang kalayaan noong Abril 4, 1945.

Pagka-lungsod

baguhin

Ang Lucena ay ginawang isang chartered city sa pamamagitan ng pagsisikap ng noo'y Kongresista Manuel S. Enverga ng Quezon's 1st district . Ang Republic Act No. 3271 ay naging batas noong Hunyo 17, 1961, nang walang pirma ng noo'y Presidente Carlos P. Garcia . Ang pagtatalaga ng mga opisyal ng lungsod nito sa pangunguna ni Mayor Castro Profugo noon, gayundin ang pormal na inagurasyon nito ay naganap noong Agosto 20, 1961, gaya ng pormal na nakasaad sa Section 90 ng Republic Act No. 3271. Noong Hulyo 1, 1991, ang Lucena ay naging isang lubos na urbanisadong lungsod, sa gayon ay ginawang independente ang lungsod mula sa lalawigan.[6]

Mga barangay

baguhin

Ang Lucena ay nahahati sa 33 barangay.

  • Barangay 1 (Pob.)
  • Barangay 2 (Pob.)
  • Barangay 3 (Pob.)
  • Barangay 4 (Pob.)
  • Barangay 5 (Pob.)
  • Barangay 6 (Pob.)
  • Barangay 7 (Pob.)
  • Barangay 8 (Pob.)
  • Barangay 9 (Pob.)
  • Barangay 10 (Pob.)
  • Barangay 11 (Pob.)
  • Barra
  • Bocohan
  • Mayao Castillo
  • Cotta
  • Gulang-gulang
  • Dalahican
  • Domoit
  • Ibabang Dupay
  • Ibabang Iyam
  • Ibabang Talim
  • Ilayang Dupay
  • Ilayang Iyam
  • Ilayang Talim
  • Isabang
  • Mayao Crossing
  • Mayao Kanluran
  • Mayao Parada
  • Mayao Silangan
  • Ransohan
  • Salinas
  • Talao-talao
  • Market View

Demograpiko

baguhin
Senso ng populasyon ng
Lucena
TaonPop.±% p.a.
1903 9,375—    
1918 12,108+1.72%
1939 21,675+2.81%
1948 33,092+4.81%
1960 49,264+3.37%
1970 77,006+4.56%
1975 92,336+3.71%
1980 107,880+3.16%
1990 150,624+3.39%
1995 177,750+3.15%
2000 196,075+2.13%
2007 236,390+2.61%
2010 246,392+1.52%
2015 266,248+1.49%
2020 278,924+0.92%
Sanggunian: PSA[7][8][9][10]


Heograpiya

baguhin
 
Ilog Iyam sa Cotta
 
Lucena mula sa himpapawid

Ito ay matatagpuan 130 kilometro (81 mi) timog ng Maynila . Ang city proper (bayan o poblasyon) ay nasa pagitan ng dalawang ilog, Dumacaa River sa silangan at Iyam River sa kanluran. Pitong iba pang ilog at anim na sapa ang nagsisilbing natural na drainage o patagbuhan ng tubig para sa lungsod. Ang daungan nito sa baybayin sa tabi ng Tayabas Bay ay kanlungan ng ilang mga linya ng bangka at lantsa na tumatakbo at nagsisilbi sa mga daanan ng dagat sa pagitan ng Lucena at iba't ibang mga punto sa rehiyon at hanggang sa Visayas .

Mayroong isang Lucena Airport ( kilala sa lokal bilang Landing ) na matatagpuan 300 metro (980 tal) sa kanluran ng AMA College Lucena Campus ngunit hindi na magagamit. Hindi na ito magagamit ng magaan na sasakyang panghimpapawid dahil ginawa ang isang kalsada bilang interseksyon noong panahon ng pagkapangulo ni Gloria Macapagal Arroyo.

Bilang ulumbayan ng lalawigan at dating Sentrong Pamahalaan ng dating Rehiyon sa Timog Katagalugan, ang Lucena ay kanlungan ng karamihan sa mga sangay ng mga ahensya ng gobyerno, negosyo, bangko at pasilidad ng serbisyo sa rehiyon ng Timog Katagalugan .

Klima

baguhin

Ang Lucena ay nasa ilalim ng Type III ng Corona's climatic classification system o sistema ng pag-uuri ng klima ng Corona.[11] Ito ay nailalarawan sa pamamagitan ng walang tiyak na tag-ulan at tagtuyo na panahon. Sa pangkalahatan, ang tag-ulan ay mula Hunyo hanggang Nobyembre at kung minsan ay umaabot hanggang Disyembre kung kailan nangingibabaw ang habagat. Ang tagtuyot ay mula Enero hanggang Mayo ngunit kung minsan ay naaabala ng pabagu-bagong pag-ulan. Ang taunang karaniwan o average na temperatura ay 27 °C (81 °F), kung saan ang Pebrero ang pinakamalamig na buwan na bumababa sa 20 °C (68 °F) ang temperatura, at Mayo bilang pinakamainit na buwan na may temperaturang umaabot hanggang 35 °C (95 °F) . Ang monsoon o balaklaot na hanging Habagat ay dumadaan sa lalawigan mula Hunyo hanggang Oktubre habang ang hanging hilagang-silangan o Amihan ay umiihip sa mga isla mula Disyembre hanggang Pebrero.

Ekonomiya

baguhin
 
Downtown Merchan Street sa Poblasyon (Bayan o Gitna)

Ang mga aktibidad na pang-ekonomiya sa Lucena ay mabigat na nakatutok sa poblacion (bayan) at iba pang mga kanugnog o suburban na barangay kung saan ang napakasiksik at nakakonsentang central business district (CBD) ay kanlungan ng malaking kumpol ng iba't ibang negosyo. Habang lumalaki ang populasyon kasabay ng mga bago at umuusbong na mga prospektong negosyo, ang mga aktibidad sa negosyo ay dumarami sa magkadugtong na mga barangay, kaya bumubuo ng mini satellite commercial areas.

Ang iba pang pilas ng komersyal ay matatagpuan sa poblacion at kanugnog na mga barangay kung saan parehong tingian (retail) at lansakan (wholesale) na kalakalan, kabilang ang iba pang mahahalagang serbisyo, ay ginagawa. Tampok sa lungsod ng Lucena ang SM City Lucena, ang pinakamalaking mall sa lungsod na matatagpuan sa Ibabang Dupay, na isa rin sa mga unang SM Mall sa Luzon. Ang iba pang mga Sentrong Pamilihan ay kasama ang: Pacific Mall Lucena ( Metro Gaisano Mall ), SM Savemore Agora, Puregold Gulang-Gulang Lucena, Agora Public Market at marami pang iba.

Mga industriya

baguhin

Ang malalaking pabrika at bodega ay naroroon sa mga kanugnog na barangay na ito tulad ng San Miguel Brewery, Coca-Cola Bottlers Philippines, Inc., PepsiCo Philippines, Inc., Asia Brewery, Inc. Nestlé Philippines, at Ginebra San Miguel, Inc. (dating La Tondeña Distillers Inc.), magnenegosyo sa pagbebenta, pamamahagi, at transportasyon ng iba't ibang produkto ng negosyo nang maramihan.

Sa kabuuang 8,316.90 ektarya (20,551.5 akre) na lupain ng Lucena, 19 porsiyento o 1,651.77 ektarya (4,081.6 akre) ang sumasakop sa umiiral na built up area. Halos 3% nito o 46.62 ektarya (115.2 akre) ang sumasakop sa seksyon ng industriya, na matatagpuan sa iba't ibang barangay ng lungsod. Ang mga lugar na ito ay tahanan ng mga makabuluhang aktibidad sa industriya at pagmamanupaktura.

Ang industriya sa Lucena ay gumagawa ng napapanatiling dami ng agro-industrial-based na mga produkto, tuyo at pinausukang isda, distilled na alak, kawayan at rattan furniture, ornamental na bulaklak/halaman, gulay at mga produktong karne.

Ang Lucena ay kilala rin bilang "Cocopalm City of the South" o "Lungsod ng Kokopalma ng Timog". Matatagpuan sa gitna ng malawak na lupain ng niyog, ang Lucena ay may coconut oil mill na gumagawa ng oil-based na mga produktong pambahay tulad ng cooking oil, sabon, mantika, margarina, at oil-based na mga gamot. Ang Exora Cooking Oil at Vegetable Lard, at Miyami Cooking Oil ay ipinagmamalaki na ginawa sa lungsod na ito. Ang Tantuco Industries, JnJ Oil Industries, Inc., at Monaco Oil Company ay ilan sa mga kilalang kumpanya ng langis ng niyog sa lungsod.

Nagtayo na rin ng mga planta ng asembleya at pagmamanupaktura ng kotse sa lungsod, habang ang mga tindahan ng kotse na nakabase sa Maynila ay nagsisimula nang maglagay ng ilang sangay tulad ng Toyota-Lucena, Isuzu-Lucena, SFM-Lucena, at Foton Motor .

Ang San Pedro Shipping Yard (Subsidiary of MSLI) ay matatagpuan din sa Dalahican.

Mga lugar ng interes

baguhin

Ang Lucena ay may mga pasilidad at amenidad na makikita sa lungsod tulad ng Quezon Convention Center ng lungsod ng Lucena ay nagho-host ng 2004 SEABA Under-18 Championship qualifying tournament para sa 2004 FIBA Asia Under-18 Championship in India, Kalilayan Civic Center, Sentro Pastoral Auditorium, Alcala Sports Complex a two time host of a Palarong Pambansa (1976, 1989), Manuel S. Enverga University Foundation Gymnasium, Sacred Heart College Gymnasium, at Marcial Punzalan Gymnasium

Mga ilang historikal na lugar at atraksyong panturista

baguhin
  • Lucena Botanical Garden & Arboretum
  • Orchids Country Farm
  • Perez Park
  • Quezon Convention Center
  • Saint Ferdinand Cathedral
  • Our Lady of Lourdes Parish Church
  • Talaba Eco Park[12]
  • Lucena City Promenade
  • Museo de Lucena
  • Port of Lucena [13]

Mga luma o pamanang istruktura[14]

baguhin
  • Cabana Ancestral House
  • Calixto (Zaballero) Ancestral House
  • Granja Panciteria
  • Governor's Mansion
  • Old Carlos Superdrug
  • Farmacia Chionglo
  • PNR Lucena Station

Kalinangan ng Kultura

baguhin

Mga pagdiriwang at kasayahan

baguhin

Tampok sa lungsod ang iba't ibang mga pagdiriwang at kasayahan kagaya ng pista, at isa sa pinakaprominente ay ang pagdiriwang ng Pasayahan sa Lucena.[15][16]

 
Pasayahan sa Lucena Grand Parade
Isang 28-sigundong sampol o patikim ng pagdiriwang tugtugin para sa Pasayahan sa Lucena.[17]

Ang Pasayahan sa Lucena, na pinagdiriwang sa buong buwan ng Mayo, ay isang sekular na pagdiriwang na nakonsepto upang ipakita ang natural at ekolohikal na ugnayan sa pagitan ng kalikasan at tao. Itinataguyod din nito ang mga likas na paraan ng pamumuhay at kultural na pamana ng mga mamamayan ng Lucena. Ang Pasayahan ay nagsisilbing nagpaparurok sa isang buwang serye ng mga selebrasyon at tanghalan sa lungsod, na nagdadala ng diwa at nakakahumaling na biswal na maihahambing sa Mardi Gras ng Rio de Janeiro at New Orleans. Sa katunayan, ang kaganapan ay talagang kilala bilang Mardi Gras sa mga mas matandang residente ng lungsod. Orihinal na inilaan bilang tatlong araw ng masiglang pagsasaya sa mga lansangan, ang kaganapan ay naging isang buwang atraksyon ng mga turista.

Ang unang Pasayahan noong 1987 ay isang malaking tagumpay na naging taunang gawain. Taon-taon ang Pasayahan ay gumuguhit ng dagat ng nagsasayaw na sangkatauhan. Itinatampok sa Pasayahan ang Chami Festival o Pagdiriwang ng Tsami upang isulong ang sariling lutuin ng Lucena, ang chami. Iba pang mga tampok tulad ng Midnight Madness Sale at mga konsiyerto sa kalye sa Pasayahan.[18]

Alinsabay din sa pagdiriwang tuwing ika-30 ng Mayo ang Kapistahan ni St. Ferdinand, isa sa mga patron sa Lucena.[19]

Mga sanggunian

baguhin
  1. ↑ "Province:". PSGC Interactive. Quezon City, Philippines: Philippine Statistics Authority. Nakuha noong 12 Nobyembre 2016.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. ↑ "PSA Releases the 2021 City and Municipal Level Poverty Estimates". Pangasiwaan ng Estadistika ng Pilipinas. 2 Abril 2024. Nakuha noong 28 Abril 2024.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. ↑ "History of Quezon Province". Provincial Government of Quezon. Inarkibo mula sa orihinal noong Oktubre 1, 2016. Nakuha noong Abril 4, 2016.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. ↑ Ramos, Lily O. (Hulyo 18, 2012). "Quezon province's impressive historical and cultural heritage". Balita.ph. Inarkibo mula sa orihinal noong Abril 22, 2016. Nakuha noong Abril 4, 2016.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. ↑ "About Lucena City – Lucena City" (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2023-11-01.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  6. ↑ "Official Week in Review: August 20 – August 26, 1961 | GOVPH". Official Gazette of the Republic of the Philippines.[patay na link]
  7. ↑ Census of Population (2015). "Region IV-A (Calabarzon)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. PSA. Nakuha noong 20 Hunyo 2016.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  8. ↑ Census of Population and Housing (2010). "Region IV-A (Calabarzon)". Total Population by Province, City, Municipality and Barangay. NSO. Nakuha noong 29 Hunyo 2016.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  9. ↑ Censuses of Population (1903–2007). "Region IV-A (Calabarzon)". Table 1. Population Enumerated in Various Censuses by Province/Highly Urbanized City: 1903 to 2007. NSO.{{cite ensiklopedya}}: CS1 maint: url-status (link)
  10. ↑ "Province of". Municipality Population Data. Local Water Utilities Administration Research Division. Nakuha noong Disyembre 17, 2016.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  11. ↑ Corporal-Lodangco, Irenea L.; Leslie, Lance M. (2017). "Defining Philippine Climate Zones Using Surface and High-Resolution Satellite Data". Procedia Computer Science. 114 (2017): 324–332. doi:10.1016/j.procs.2017.09.068. Philippine climate zones traditionally were classified from a rain-gauge network, using the Modified Coronas Classification (MCC). MCC uses average monthly rainfall totals to define four climate zones: Types I-IV. Types I and III have wet and dry seasons, whereas Types II and IV have wet seasons but no dry seasons. {{cite journal}}: |hdl-access= requires |hdl= (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  12. ↑ "Lucena City Guide". Lamudi (sa wikang Ingles). 2022-03-04. Nakuha noong 2024-01-28.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  13. ↑ "Tourism – Lucena City" (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2024-01-28.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  14. ↑ rvnogie. "Cultural Mapping of Ancestral Houses in Lucena City - IIARI" (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2024-04-05.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  15. ↑ "Fiestas in Lucena City | Lucenahin | Lucena City Community Website" (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 2024-01-24. Nakuha noong 2024-01-24.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  16. ↑ "Tourism – Lucena City" (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2024-01-28.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  17. ↑ Pasayahan sa Lucena, nakuha noong 2024-01-28{{citation}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  18. ↑ "Pasayahan Sa Lucena 2013 | Lucenahin | Lucena City Community Website" (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 2024-01-24. Nakuha noong 2024-01-24.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  19. ↑ "Pasayahan sa Lucena – Lucena City" (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2024-01-24.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Mga kawing panlabas

baguhin
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lucena&oldid=2137429"