Turkiya
- Para sa ibang gamit, tingnan ang Turkesa (paglilinaw).
Ang Turkey o Turkiya, na may opisyal na pangalang Republika ng Turkiye[1] (Turko: Türkiye Cumhuriyeti) ay isang bansa na pangunahing matatagpuan sa Gitnang Silangan at bahagi nito sa Timog-silangang Europa. Hinahanggan ang Turkey ang Bulgaria at Greece sa kanluran, Georgia, Armenia, Azerbaijan, at Iran sa silangan, at Iraq at Syria sa timog. Ito hanggang 1922 ang sentro ng Imperyong Otomano.
Türkiye Cumhuriyeti Türkiye | |
---|---|
![]() | |
Kabisera | Ankara |
Pinakamalaking lungsod | Istanbul |
Wikang opisyal | Turko |
Pamahalaan | Presidensyal na republika |
• Pangulo | Recep Tayyip Erdoğan |
Binali Yıldırım | |
• | 29 Oktubre 1923 |
Lawak | |
• Kabuuan | 780,580 km2 (301,380 mi kuw) (37th) |
• Katubigan (%) | 1.3% |
Populasyon | |
• Pagtataya sa 2019 | 83.154.997 (18th) |
• Densidad | 105/km2 (271.9/mi kuw) (107th) |
KDP (PLP) | Pagtataya sa 2008 |
• Kabuuan | $941.6 billion (15th) |
• Bawat kapita | $13,511 |
KDP (nominal) | Pagtataya sa 2008 |
• Kabuuan | $748.3 billion (17th) |
TKP (2007) | 0.775 mataas · 84th |
Salapi | Bagong Turkish Lira (TRY) |
Sona ng oras | UTC+2 |
• Tag-init (DST) | UTC+2 (+3) |
Kodigong pantelepono | 90 |
Internet TLD | .tr |
Etimolohiya baguhin
Ang pangalan ng Turkiya sa Wikang Turko, Türkiye, ay nagmula sa salitang Türk, na ang kahulugan ay "malakas" sa Lumang Wikang Turko at katawagan din sa mga mamamayan ng mga bansa ng mga Turko.[2]
Sa wikang Tagalog, ang pangalang Turkiya ay muling pagsasabaybay ng salitang Español na Turquía.
Kasaysayan baguhin
Sinaunang Anatolya baguhin
Mas matagal nang may naninirahang tao sa Anatolia (ang bahagi ng Turkiya na nasa Asya na tinatawag ding Asia Minor) kaysa saan man sa mundo, maliban na lamang sa Africa.
Ang unang pangunahing imperyo sa lugar na ito ay ang mga Hittite (mula sa ika-18 dantaon hanggang sa ika-13 dantaon BC). Ang mga Hittites, na nagsalita ng mga wikang Indo-Europeo, ay bumuo ng isang mataas na kultura sa Gitnang Anatolya. Nasira ang kanilang kaharian noong ika-7 dantaon BC at ang mga sumunod na estaso ay ang Lydia, Caria, at Lycia.
Mula 1950 BCE, ang mga Griyego at Assyriano ay tumira sa iba't ibang bahagi ng timog silangang Turkey. Ang kabisera ng Assyria ay tinawag na Tushhan (900-600 BCE). Namahala ang mga Assyrians sa timog silangang Turkey hanggang sa masakop ng Babylonia sa taong 612 BC. Naging tahanan ang Anatolia sa iba't ibang mga kaharian tulad ng Imperyong Achaemenid, mga kahariang Hellenistiko, Imperyong Romano, Silangang Imperyong Romano, Imperyong Seljuk at ang Imperyong Monggol.
Mga teritoryong pampangasiwaan baguhin
- Adana Province
- Adıyaman Province
- Afyonkarahisar Province
- Ağrı Province
- Amasya Province
- Ankara Province
- Antalya Province
- Artvin Province
- Aydın Province
- Balıkesir Province
- Bilecik Province
- Bingöl Province
- Bitlis Province
- Bolu Province
- Burdur Province
- Bursa Province
- Çankırı Province
- Çanakkale Province
- Çorum Province
- Denizli Province
- Diyarbakır Province
- Düzce Province
- Edirne Province
- Elazığ Province
- Erzincan Province
- Erzurum Province
- Eskişehir Province
- Gaziantep Province
- Giresun Province
- Gümüşhane Province
- Hakkâri Province
- Hatay Province
- Isparta Province
- Mersin Province
- Istanbul Province
- İzmir Province
- Kars Province
- Kastamonu Province
- Kayseri Province
- Kırklareli Province
- Kırşehir Province
- Kocaeli Province
- Konya Province
- Kütahya Province
- Malatya Province
- Manisa Province
- Kahramanmaraş Province
- Mardin Province
- Muğla Province
- Muş Province
- Nevşehir Province
- Niğde Province
- Ordu Province
- Rize Province
- Sakarya Province
- Samsun Province
- Siirt Province
- Sinop Province
- Sivas Province
- Tekirdağ Province
- Tokat Province
- Trabzon Province
- Tunceli Province
- Şanlıurfa Province
- Uşak Province
- Van Province
- Yozgat Province
- Zonguldak Province
- Aksaray Province
- Bayburt Province
- Karaman Province
- Kırıkkale Province
- Batman Province
- Şırnak Province
- Bartın Province
- Ardahan Province
- Iğdır Province
- Yalova Province
- Karabük Province
- Kilis Province
- Osmaniye Province
Mga sanggunian baguhin
- ↑ "Ang Orden ng Sikatuna". GOVPH. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 28 Oktubre 2021. Nakuha noong 6 Oktubre 2015.
Veka Inal — Embahador ng Turkey — 11 Mayo 2002
- ↑ American Heritage Dictionary (2000). "The American Heritage® Dictionary of the English Language: Fourth Edition - "Turk"". Houghton Mifflin Company. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2018-12-25. Nakuha noong 2006-12-27.