Kalsiyo

Ang kalsyo o kalsyum (Kastila: calcio, Ingles: calcium, may sagisag na Ca, atomikong bilang na 20, atomikong timbang na 40.08, punto ng pagkatunaw na mula 842 hanggang 48 °C, punto ng pagkulong 1,487 °C, espesipikong grabidad na 1.55, at V na 2) ay isang elementong metalikong kahawig ng pilak at medyo may katigasan. Isa ito sa mahahalagang sangkap sa mga buto, sa mga kabibe, at sa mga dahon. Sangkap din ito sa paggawa ng plaster, apog, at semento. Natuklasan ito noong 1808 ni Humphry Davy.

Calcium, ₂₀Ca

Calcium
Hitsura	Dull gray, silver
Pamantayang atomikong timbang Ar°(Ca)	40.078±0.004 40.078±0.004 (pinaikli)
Calcium sa talahanayang peryodiko
Hydrogen Helium Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Nihonium Flerovium Moscovium Livermorium Tennessine Oganesson Mg ↑ Ca ↓ Sr potassium ← calcium → scandium
Atomikong bilang (Z)	20
Pangkat	pangkat 2 (alkalinong mga lupang metal)
Peryodo	peryodo 4
Bloke	s-bloke
Konpigurasyon ng elektron	[Ar] 4s2
Mga elektron bawat kapa	2, 8, 8, 2
Katangiang pisikal
Pase sa STP	solid
Punto ng pagkatunaw	1115 K ​(842 °C, ​1548 °F)
Punto ng pagkulo	1757 K ​(1484 °C, ​2703 °F)
Densidad (malapit sa r.t.)	1.55 g/cm3
kapag likido (sa m.p.)	1.378 g/cm3
Init ng pusyon	8.54 kJ/mol
Init ng baporisasyon	154.7 kJ/mol
Molar na kapasidad ng init	25.929 J/(mol·K)
Presyon ng singaw P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 864 956 1071 1227 1443 1755
Katangiang atomiko
Mga estado ng oksidasyon	+1, +2 (isang matapang na panimulang oksido)
Elektronegatibidad	Eskala ni Pauling: 1.00
Mga enerhiyang ionisasyon	(marami pa)
Radyong atomiko	emperiko: 197 pm
Radyong Kobalente	176±10 pm
Radyong Van der Waals	231 pm
Mga linyang espektral ng calcium
Ibang katangian
Likas na paglitaw	primordiyal
Kayarian ng krystal	​face-centered cubic (fcc)
Bilis ng tunog manipis na bara	3810 m/s (at 20 °C)
Termal na pagpapalawak	22.3 µm/(m⋅K) (at 25 °C)
Termal na konduktibidad	201 W/(m⋅K)
Elektrikal na resistibidad	33.6 n Ω⋅m (at 20 °C)
Magnetikong pagsasaayos	diamagnetic
Modulo ni Young	20 GPa
Modulo ng tigas	7.4 GPa
Bultong modulo	17 GPa
Rasyo ni Poisson	0.31
Eskala ni Mohs sa katigasan	1.75
Subok sa katigasan ni Brinell	167 MPa
Bilang ng CAS	7440-70-2
Pangunahing isotopo ng calcium
Iso­topo Abudansya Half-life (t1/2) Paraan ng pagkabulok Produkto 40Ca 96.941% Ang 40Ca ay tumatagal sa may 20 neutron 41Ca trace 1.03×105 y ε - 41K 42Ca 0.647% Ang 42Ca ay tumatagal sa may 22 neutron 43Ca 0.135% Ang 43Ca ay tumatagal sa may 23 neutron 44Ca 2.086% Ang 44Ca ay tumatagal sa may 24 neutrons 45Ca syn 162.7 d β− 0.258 45Sc 46Ca 0.004% >2.8×1015 y β−β− ? 46Ti 47Ca syn 4.536 d β− 0.694, 1.99 47Sc γ 1.297 - 48Ca 0.187% >4×1019 y β−β− ? 48Ti