Lantano
Ang Lanatano o Lanthanum ay isang elementong kimikal na may simbolong La at bilang atomiko na 57. Ito ay isang mapilak na putong elementong metaliko na kabilang sa pangkat 3 ng talaang peryodiko at ang unang elemento ng seryeng lantanido. Ito ay matatagpuan sa ilang mga bihirang mundong mineral na karaniwang kasama ng seryo at iba ng mga bihirang elementong mundo. Ang lantano ay maleable, duktilo at malambot na metal na nag-ooksidong mabilis kapag nalantad sa hanging. Ito ay nalilikha mula sa mga mineral na monasita at bastnäsite gamit ang masalimuot na maraming yugtong proseso ng ekstraksiyon. Ang mga kompuwestong lantano ay may maraming mga aplikasyon bilang mga katalista, mga aditibo sa salamin, pag-iilaw na karbono sa pag-iilaw ng studio at proheksiyon, ignisyon ng mga elemento sa mga lighter at mga tanglaw, mga mainit na katodo, mga sintilador at iba pa. Ang karbonatang lantano (La2(CO3)3) ay inaprobahan bilang gamot laban sa pagkabigo ng bato.
 | |||||||||||||||||||||||||||
| Lanthanum | |||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bigkas sa Ingles | /ˈlænθənəm/ | ||||||||||||||||||||||||||
| Hitsura | silvery white | ||||||||||||||||||||||||||
| Pamantayang atomikong timbang Ar°(La) |
| ||||||||||||||||||||||||||
| Lanthanum sa talahanayang peryodiko | |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
| Atomikong bilang (Z) | 57 | ||||||||||||||||||||||||||
| Pangkat | n/a | ||||||||||||||||||||||||||
| Peryodo | peryodo 6 | ||||||||||||||||||||||||||
| Bloke | f-bloke | ||||||||||||||||||||||||||
| Konpigurasyon ng elektron | [Xe] 5d1 6s2 | ||||||||||||||||||||||||||
| Mga elektron bawat kapa | 2, 8, 18, 18, 9, 2 | ||||||||||||||||||||||||||
| Katangiang pisikal | |||||||||||||||||||||||||||
| Pase sa STP | solid | ||||||||||||||||||||||||||
| Punto ng pagkatunaw | 1193 K (920 °C, 1688 °F) | ||||||||||||||||||||||||||
| Punto ng pagkulo | 3737 K (3464 °C, 6267 °F) | ||||||||||||||||||||||||||
| Densidad (malapit sa r.t.) | 6.162 g/cm3 | ||||||||||||||||||||||||||
| kapag likido (sa m.p.) | 5.94 g/cm3 | ||||||||||||||||||||||||||
| Init ng pusyon | 6.20 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||
| Init ng baporisasyon | 402.1 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||
| Molar na kapasidad ng init | 27.11 J/(mol·K) | ||||||||||||||||||||||||||
Presyon ng singaw (extrapolated)
| |||||||||||||||||||||||||||
| Katangiang atomiko | |||||||||||||||||||||||||||
| Mga estado ng oksidasyon | 0,[2] +1,[3] +2, +3 (isang matapang na panimulang oksido) | ||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegatibidad | Eskala ni Pauling: 1.10 | ||||||||||||||||||||||||||
| Radyong atomiko | emperiko: 187 pm | ||||||||||||||||||||||||||
| Radyong Kobalente | 207±8 pm | ||||||||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||||||||
| Ibang katangian | |||||||||||||||||||||||||||
| Kayarian ng krystal | hexagonal | ||||||||||||||||||||||||||
| Bilis ng tunog manipis na bara | 2475 m/s (at 20 °C) | ||||||||||||||||||||||||||
| Termal na pagpapalawak | (r.t.) (α, poly) 12.1 µm/(m⋅K) | ||||||||||||||||||||||||||
| Termal na konduktibidad | 13.4 W/(m⋅K) | ||||||||||||||||||||||||||
| Elektrikal na resistibidad | (r.t.) (α, poly) 615 n Ω⋅m | ||||||||||||||||||||||||||
| Magnetikong pagsasaayos | paramagnetic[4] | ||||||||||||||||||||||||||
| Modulo ni Young | (α form) 36.6 GPa | ||||||||||||||||||||||||||
| Modulo ng tigas | (α form) 14.3 GPa | ||||||||||||||||||||||||||
| Bultong modulo | (α form) 27.9 GPa | ||||||||||||||||||||||||||
| Rasyo ni Poisson | (α form) 0.280 | ||||||||||||||||||||||||||
| Eskala ni Mohs sa katigasan | 2.5 | ||||||||||||||||||||||||||
| Subok sa katigasan ni Vickers | 491 MPa | ||||||||||||||||||||||||||
| Subok sa katigasan ni Brinell | 363 MPa | ||||||||||||||||||||||||||
| Bilang ng CAS | 7439-91-0 | ||||||||||||||||||||||||||
| Kasaysayan | |||||||||||||||||||||||||||
| Pagkakatuklas | Carl Gustaf Mosander (1838) | ||||||||||||||||||||||||||
| Pangunahing isotopo ng lanthanum | |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
Mga sanggunianBaguhin
- ↑ "Standard Atomic Weights: Lanthanum". CIAAW. 2005.
- ↑ Yttrium and all lanthanides except Ce and Pm have been observed in the oxidation state 0 in bis(1,3,5-tri-t-butylbenzene) complexes, see Cloke, F. Geoffrey N. (1993). "Zero Oxidation State Compounds of Scandium, Yttrium, and the Lanthanides". Chem. Soc. Rev. 22: 17–24. doi:10.1039/CS9932200017. and Arnold, Polly L.; Petrukhina, Marina A.; Bochenkov, Vladimir E.; Shabatina, Tatyana I.; Zagorskii, Vyacheslav V.; Cloke (2003-12-15). "Arene complexation of Sm, Eu, Tm and Yb atoms: a variable temperature spectroscopic investigation". Journal of Organometallic Chemistry. 688 (1–2): 49–55. doi:10.1016/j.jorganchem.2003.08.028.
- ↑ La(I), Pr(I), Tb(I), Tm(I), and Yb(I) have been observed in MB8− clusters; see Li, Wan-Lu; Chen, Teng-Teng; Chen, Wei-Jia; Li, Jun; Wang, Lai-Sheng (2021). "Monovalent lanthanide(I) in borozene complexes". Nature Communications. 12: 6467. doi:10.1038/s41467-021-26785-9.
- ↑ Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics (PDF). CRC press. 2000. ISBN 0849304814.