Niyodimyo

Ang Neodimyo o Neodymium ay isang elementong kimikal na may simbolong Nd at bilang atomikong 60. Ito ay isang malambot na mapilak na metal na nawawalan ng kinang sa hanging. Ang Neodimyo ay natuklasan noong 1885 nang kimikong Austriyanong si Carl Auer von Welsbach. Ito ay umiiral sa malalaking mga bilang sa mga mineral na mena na monazite at bastnäsite. Ang Neodimyo ay hindi likas na matatagpuan sa anyong metaliko o hindi kahalo ng ibang mga lantanido. Ito ay karaniwang pinipino para sa pangkalahatang paggamit. Bagaman ang Neodimyo ay inuuri bilang isang elementong bihirang mundo, ito ay hindi mas bihira sa ore na cobalt, nickel, at copper. Ito ay malawakang nakabahagi sa kortesa ng mundo. Ang karamihan ng neodimyo ng mundo ay minimina sa Tsina. Ang mga kompuwestong neodimyo ay unang ginamit ng pangkalakalan (commercial) bilang mga dye ng salamin noong 1997 at ito ay nananatiling sikat na aditibo sa mga salamin. Ang kulay ng mga kompuwestong neodimyo sanhi ng Nd3+ ion ay kadalasang mapulang-purpura ngunit nagbabago sa uri ng pagliliwanag sanhi ng mga epektong fluorescent. Ang ilang mga salaming dinopahe ng neodimyo ay ginagamit rin sa mga laser na naglalabas ng liwanag imprared na may mga wavelength sa pagitan ng 1047 at 1062 nanometro. Ang mga ito ay ginagamit sa mga aplikasyong may mataas na kapangyarihan gaya ng mga eksperimento sa inertial confinement fusion.

Neodymium, ₆₀Nd

Neodymium
Bigkas sa Ingles	/ˌniːoʊˈdɪmiəm/ ​(NEE-oh-DIM-ee-əm)
Hitsura	silvery white
Pamantayang atomikong timbang Ar°(Nd)	144.242±0.003 144.24±0.01 (pinaikli)
Neodymium sa talahanayang peryodiko
Hydrogen Helium Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Nihonium Flerovium Moscovium Livermorium Tennessine Oganesson - ↑ Nd ↓ U praseodymium ← neodymium → promethium
Atomikong bilang (Z)	60
Pangkat	n/a
Peryodo	peryodo 6
Bloke	f-bloke
Konpigurasyon ng elektron	[Xe] 4f4 6s2
Mga elektron bawat kapa	2, 8, 18, 22, 8, 2
Katangiang pisikal
Pase sa STP	solid
Punto ng pagkatunaw	1297 K ​(1024 °C, ​1875 °F)
Punto ng pagkulo	3347 K ​(3074 °C, ​5565 °F)
Densidad (malapit sa r.t.)	7.01 g/cm3
kapag likido (sa m.p.)	6.89 g/cm3
Init ng pusyon	7.14 kJ/mol
Init ng baporisasyon	289 kJ/mol
Molar na kapasidad ng init	27.45 J/(mol·K)
Presyon ng singaw P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 1595 1774 1998 (2296) (2715) (3336)
Katangiang atomiko
Mga estado ng oksidasyon	0, +2, +3, +4 (isang katamtamang panimulang oksido)
Elektronegatibidad	Eskala ni Pauling: 1.14
Radyong atomiko	emperiko: 181 pm
Radyong Kobalente	201±6 pm
Mga linyang espektral ng neodymium
Ibang katangian
Kayarian ng krystal	​hexagonal
Bilis ng tunog manipis na bara	2330 m/s (at 20 °C)
Termal na pagpapalawak	(r.t.) (α, poly) 9.6 µm/(m⋅K)
Termal na konduktibidad	16.5 W/(m⋅K)
Elektrikal na resistibidad	(r.t.) (α, poly) 643 n Ω⋅m
Magnetikong pagsasaayos	paramagnetic, antiferromagnetic below 20 K
Modulo ni Young	(α form) 41.4 GPa
Modulo ng tigas	(α form) 16.3 GPa
Bultong modulo	(α form) 31.8 GPa
Rasyo ni Poisson	(α form) 0.281
Subok sa katigasan ni Vickers	343 MPa
Subok sa katigasan ni Brinell	265 MPa
Bilang ng CAS	7440-00-8
Kasaysayan
Pagkakatuklas	Carl Auer von Welsbach (1885)
Pangunahing isotopo ng neodymium
Iso­topo Abudansya Half-life (t1/2) Paraan ng pagkabulok Produkto 142Nd 27.2% Ang 142Nd ay tumatagal sa may 82 neutron 143Nd 12.2% Ang 143Nd ay tumatagal sa may 83 neutron 144Nd 23.8% 2.29×1015 y α 1.905 140Ce 145Nd 8.3% >6×1016 y α 1.5784 141Ce 146Nd 17.2% Ang 146Nd ay tumatagal sa may 86 neutrons 148Nd 5.7% >3.0×1018 y α 0.5986 144Ce β−β− 1.9288 148Sm 150Nd 5.6% 6.7×1018 y β−β− 3.367 150Sm

Mga katangiang pisikal

Ang neodimyo ay umiiral sa klasikong mischmetal sa konsentrasyong mga 18%. Ang metalikong neodimyo ay may maliwanag na mapilak na metalikong ningning ngunit bilang isa sa mas reaktibong mga bihirang mundong metal na lantanido, ito ay mabilis na nag-ooksido sa ordinaryong hangin. Ang patong na oksido na nabubuo ay naaalis at ito ay naglalantad sa metal sa karagdagang oksidasyon. Ang isang may sukat na sentimetrong samplo ng neodimyo ay buong nag-ooksido sa loob ng isang taon.

Ang neodimyo ay karaniwang umiiral sa dalawang mga anyong allotropiko na may isang transpormasyon mula sa isang dobleng heksagonal tungo sa isang istrukturang kubikong nakasentro sa katawan na nangyayari sa mga 863 °C.