Plutonyo

Plutonyo, ₉₄Pu
Plutonyo
Bigkas sa Ingles	/pluːˈtoʊniəm/ (ploo-TOH-nee-əm)
Alotropiya	see Allotropes of plutonium
Hitsura	silvery white, tarnishing to dark gray in air
Bilang na pangmasa	[244]
Plutonyo sa talahanayang peryodiko
	neptunium ← plutonyo → americium
Atomikong bilang (Z)	94
Pangkat	n/a
Peryodo	peryodo 7
Bloke	f-bloke
Konpigurasyon ng elektron	[Rn] 5f6 7s2
Mga elektron bawat kapa	2, 8, 18, 32, 24, 8, 2
Katangiang pisikal
Pase sa STP	solido
Punto ng pagkatunaw	912.5 K (639.4 °C, 1182.9 °F)
Punto ng pagkulo	3505 K (3228 °C, 5842 °F)
Densidad (malapit sa r.t.)	19.85 g/cm3 (239Pu)
kapag likido (sa m.p.)	16.63 g/cm3
Init ng pusyon	2.82 kJ/mol
Init ng baporisasyon	333.5 kJ/mol
Molar na kapasidad ng init	35.5 J/(mol·K)
Katangiang atomiko
Mga estado ng oksidasyon	+2, +3, +4, +5, +6, +7, +8 (isang anpoterong oksido)
Elektronegatibidad	Eskala ni Pauling: 1.28
Mga enerhiyang ionisasyon	Una: 584.7 kJ/mol ; ;
Radyong atomiko	emperiko: 159 pm
Radyong Kobalente	187±1 pm
	Mga linyang espektral ng plutonyo
Ibang katangian
Likas na paglitaw	mula sa pagkabulok
Kayarian ng krystal	monoclinic
Bilis ng tunog	2260 m/s
Termal na pagpapalawak	46.7 µm/(m⋅K) (at 25 °C)
Termal na konduktibidad	6.74 W/(m⋅K)
Elektrikal na resistibidad	1.460 µΩ⋅m (at 0 °C)
Magnetikong pagsasaayos	paramagnetic
Modulo ni Young	96 GPa
Modulo ng tigas	43 GPa
Rasyo ni Poisson	0.21
Bilang ng CAS	7440-07-5
Kasaysayan
Pagpapangalan	after dwarf planet Pluto, itself named after classical god of the underworld Pluto
Pagkakatuklas	Glenn T. Seaborg, Arthur Wahl, Joseph W. Kennedy, Edwin McMillan (1940–1941)
Pangunahing isotopo ng plutonyo
α	234U
α	235U
α	236U
SF	–
α	238U
SF	–
	Kategorya: Plutonyo; tingnan; usapan; baguhin;

Huwag itong ikalito sa platina at sa platinum.

Ang plutonyo, plutonyum, o plutonium^[2] (Kastila: plutonio, Ingles: plutonium,daglat o sagisag = Pu) ay isang uri ng mala-pilak na elementong kimikal na may mga katangiang metaliko, at pagka-trans-uranikong elemento. Nalilikha ito sa pamamagitan ng pagpapatama ng mga partikulo sa mga atomo ng uranyo. Mayroon itong 15 isotopo na may masang magula sa 232 magpahanggang 246, at may kalahating-buhay mula magmula 20 minuto magpahanggang 76 milyong taon. Delikadong tumama ito sa utak ng buto ng katawan ng tao sapagkat itinuturing itong isang lasong radyolohiko. Ginagamit ito bilang isang panggatong ng reaktor na nukleyar at maging isang sangkap para sa mga sandatang nukleyar. Magkakapanahong natuklasan ang elementong ito nina G.T. Seaborg, A.C. Wahl, at J.W. Kennedy; ng pangkat nina Edwin M. McMillan at Philip Abelson ng Laboratoryo ng Radyasyon ng Berkeley sa Pamantasan ng California; at ng pangkat nina Egon Bretscher at Norman Feather sa Laboratoryong Cavendish ng Pamantasan ng Cambridge para sa proyetong Tube Alloys, noong 1940. Kabilang sa mga katangian nito ang pagkakaroon ng atomikong bilang na 94, antas o degri ng pagkatunaw na 639^oC, antas o degri ng pagkulo 3,235^oC, at tiyak na kalubhaan (tiyak na dagsin o espesipikong grabedad) na 19.8.

Mga sanggunianBaguhin

↑ Calculated from the atomic weight and the atomic volume. The unit cell, containing 16 atoms, has a volume of 319.96 cubic Å, according to Siegfried S. Hecker (2000). "Plutonium and its alloys: from atoms to microstructure" (PDF). Los Alamos Science. 26: 331.. This gives a density for ²³⁹Pu of (1.66053906660×10⁻²⁴g/dalton×239.0521634 daltons/atom×16 atoms/unit cell)/(319.96 Å³/unit cell × 10⁻²⁴cc/Å³) or 19.85 g/cc.
↑ Gaboy, Luciano L. Plutonium, plutonyo, plutonyum - Gabby's Dictionary: Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com.; Paunawa: may kamaliang nailagay sa diksyunaryong ito: ang paglalarawan ng plutonium ay nailagay sa entradang dapat na para sa platinum ngunit mayroon ding nakahiwalay na isa pang entrada para sa mismong plutonium na mas maikli lang.

[1] Calculated from the atomic weight and the atomic volume. The unit cell, containing 16 atoms, has a volume of 319.96 cubic Å, according to Siegfried S. Hecker (2000). "Plutonium and its alloys: from atoms to microstructure" (PDF). Los Alamos Science. 26: 331.. This gives a density for ²³⁹Pu of (1.66053906660×10⁻²⁴g/dalton×239.0521634 daltons/atom×16 atoms/unit cell)/(319.96 Å³/unit cell × 10⁻²⁴cc/Å³) or 19.85 g/cc.

[Gabby-2] Gaboy, Luciano L. Plutonium, plutonyo, plutonyum - Gabby's Dictionary: Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com.; Paunawa: may kamaliang nailagay sa diksyunaryong ito: ang paglalarawan ng plutonium ay nailagay sa entradang dapat na para sa platinum ngunit mayroon ding nakahiwalay na isa pang entrada para sa mismong plutonium na mas maikli lang.

[2]

[1]