Niyon
Ang neon ay isang elementong kimikal sa talahanayang peryodiko na sinasagisag ng simbolong Ne at nagtataglay ng atomikong bilang 10.
 | |||||||||||||||||||||
| Niyon | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hitsura | colorless gas exhibiting an orange-red glow when placed in an electric field | ||||||||||||||||||||
| Pamantayang atomikong timbang Ar°(Ne) |
| ||||||||||||||||||||
| Niyon sa talahanayang peryodiko | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| Atomikong bilang (Z) | 10 | ||||||||||||||||||||
| Pangkat | pangkat 18 (mga gas na noble) | ||||||||||||||||||||
| Peryodo | peryodo 2 | ||||||||||||||||||||
| Bloke | p-bloke | ||||||||||||||||||||
| Konpigurasyon ng elektron | [He] 2s2 2p6 | ||||||||||||||||||||
| Mga elektron bawat kapa | 2, 8 | ||||||||||||||||||||
| Katangiang pisikal | |||||||||||||||||||||
| Pase sa STP | gas | ||||||||||||||||||||
| Punto ng pagkatunaw | 24.56 K (−248.59 °C, −415.46 °F) | ||||||||||||||||||||
| Punto ng pagkulo | 27.104 K (−246.046 °C, −410.883 °F) | ||||||||||||||||||||
| Densidad (sa STP) | 0.9002 g/L | ||||||||||||||||||||
| kapag likido (at b.p.) | 1.207 g/cm3[2] | ||||||||||||||||||||
| Puntong triple | 24.556 K, 43.37 kPa[3][4] | ||||||||||||||||||||
| Puntong kritikal | 44.4918 K, 2.7686 MPa[4] | ||||||||||||||||||||
| Init ng pusyon | 0.335 kJ/mol | ||||||||||||||||||||
| Init ng baporisasyon | 1.71 kJ/mol | ||||||||||||||||||||
| Molar na kapasidad ng init | 20.79[5] J/(mol·K) | ||||||||||||||||||||
Presyon ng singaw
| |||||||||||||||||||||
| Katangiang atomiko | |||||||||||||||||||||
| Mga estado ng oksidasyon | 0 | ||||||||||||||||||||
| Mga enerhiyang ionisasyon |
| ||||||||||||||||||||
| Radyong Kobalente | 58 pm | ||||||||||||||||||||
| Radyong Van der Waals | 154 pm | ||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||
| Ibang katangian | |||||||||||||||||||||
| Likas na paglitaw | primordiyal | ||||||||||||||||||||
| Kayarian ng krystal | face-centered cubic (fcc) | ||||||||||||||||||||
| Bilis ng tunog | 435 m/s (gas, at 0 °C) | ||||||||||||||||||||
| Termal na konduktibidad | 49.1×10−3 W/(m⋅K) | ||||||||||||||||||||
| Magnetikong pagsasaayos | diamagnetic[6] | ||||||||||||||||||||
| Molar na magnetikong susseptibilidad | −6.74×10−6 cm3/mol (298 K)[7] | ||||||||||||||||||||
| Bultong modulo | 654 GPa | ||||||||||||||||||||
| Bilang ng CAS | 7440-01-9 | ||||||||||||||||||||
| Kasaysayan | |||||||||||||||||||||
| Prediksyon | William Ramsay (1897) | ||||||||||||||||||||
| Pagkakatuklas at unang pagbubukod | William Ramsay & Morris Travers[8][9] (1898) | ||||||||||||||||||||
| Pangunahing isotopo ng niyon | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Mayroon din itong atomikong timbang na 20.183, punto ng pagkatunaw (MP o melting point) na 248.67 °C, punto ng pagkulo (BP o boiling point) na 245.95 °C, at V na 0.[10] Bagaman isang napakakaraniwang elemento sa uniberso, bihira ito sa mundo. Isa itong hindi magalaw, walang-kulay, at hindi nakikitang gas sa pamantayang mga kalagayan o kundisyon. Nagbibigay ang neon ng kakaiba at natatanging mamula-mula o naranghalang katingkaran kapag dinaanan ng kuryente[10] at kapag ginamit sa tubong Geissler o tubong pangdiskarga at mga lamparang neon (ilawang neon).[11][12] pangkalakalan (commercial) na nakukuha ito mula sa hangin, kung saan natatagpuan ito sa maliliit o bakas na mga bilang. Ginagamit ito para sa mga ilaw ng neon ng lungsod.[10] Nagmula ang salitang neon sa salitang Griyegong nangangahulugang "bago". Natuklasan ito nina William Ramsay (binabaybay ding William Ramsey[10]) at Morris W. Travers noong 1898.[10]
Hindi ito nagkakaroon ng reaksiyon at hindi sumasanib sa iba pang mga elemento,[10] kaya't matatagpuan nag-iisa o nagsasarili lamang. Bagaman may katangiang maging mapula o narangha kapag dinaanan ng kuryente, umiilaw o nagliliwanag rin ito na may iba't ibang mga kulay. Dahil sa kalidad o katangiang ito ng neon, kaya ito ginagamit sa mga karatula.
Mga sanggunian baguhin
- ↑ "Standard Atomic Weights: Neon". CIAAW. 1985.
- ↑ Hammond, C. R. (2000). The Elements, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition (PDF). CRC press. p. 19. ISBN 0849304814.
- ↑ Preston-Thomas, H. (1990). "The International Temperature Scale of 1990 (ITS-90)". Metrologia. 27 (1): 3–10. Bibcode:1990Metro..27....3P. doi:10.1088/0026-1394/27/1/002.
- ↑ 4.0 4.1 Padron:RubberBible92nd
- ↑ Shuen-Chen Hwang, Robert D. Lein, Daniel A. Morgan (2005). "Noble Gases". in Kirk Othmer Encyclopedia of Chemical Technology, pages 343–383. Wiley. doi:10.1002/0471238961.0701190508230114.a01.pub2
- ↑ Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Lide, D. R., pat. (2005). CRC Handbook of Chemistry and Physics (86th pat.). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 0-8493-0486-5.
- ↑ Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. pp. E110. ISBN 0-8493-0464-4.
- ↑ Ramsay, William; Travers, Morris W. (1898). "On the Companions of Argon". Proceedings of the Royal Society of London. 63 (1): 437–440. doi:10.1098/rspl.1898.0057.
- ↑ "Neon: History". Softciências. Nakuha noong 2007-02-27.
- ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 Gaboy, Luciano L. Neon - Gabby's Dictionary: Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com.
- ↑ Harold P Coyle (2001). Project STAR: The Universe in Your Hands. Kendall Hunt. ISBN 9780787267636.
- ↑ Kohtaro Kohmoto (1999). "Phosphors for lamps". In Shigeo Shionoya and William M. Yen (pat.). Phosphor Handbook. CRC Press. ISBN 9780849375606.