Wikipedia

Idrohino

elementong kimikal, simbolong H at atomikong bilang 1; pinakamagaan at pinakasaganang sustansiya sa sansinukob
(Idinirekta mula sa Hydrogen)

Ang hidroheno (Ingles: hydrogen; Espanyol: hidrógeno) ay isang elementong kimikal sa talahanayang peryodiko na sinasagisag ng simbolong H at nagtataglay ng atomikong bilang 1.

Hydrogen, 1H
Purple glow in its plasma state
Hydrogen
Hitsuracolorless gas
Pamantayang atomikong timbang Ar°(H)
  • [1.00784, 1.00811]
  • 1.0080±0.0002 (pinaikli)[1]
Hydrogen sa talahanayang peryodiko
Hydrogen Helium
Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon
Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon
Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton
Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon
Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon
Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Nihonium Flerovium Moscovium Livermorium Tennessine Oganesson
-
↑
H
↓
Li
- ← hydrogen → helium
Atomikong bilang (Z)1
Pangkatpangkat 1: idrohino at mga metal na alkali
Peryodoperyodo 1
Bloke  s-bloke
Konpigurasyon ng elektron1s1
Mga elektron bawat kapa1
Katangiang pisikal
Colorcolorless
Pase sa STPgas
Punto ng pagkatunaw14.01 K ​(-259.14 °C, ​-434.45 °F)
Punto ng pagkulo20.28 K ​(-252.87 °C, ​-423.17 °F)
Densidad (sa STP)0.08988 g/L
kapag likido (sa m.p.)0.07 (0.0763 solid)[2] g/cm3
kapag likido (at b.p.)0.07099 g/cm3
Puntong triple13.8033 K, ​7.042 kPa
Puntong kritikal32.97 K, 1.293 MPa
Init ng pusyon(H2) 0.117 kJ/mol
Init ng baporisasyon(H2) 0.904 kJ/mol
Molar na kapasidad ng init(H2) 28.836 J/(mol·K)
Presyon ng singaw
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 15 20
Katangiang atomiko
Mga estado ng oksidasyon−1, +1 (isang anpoterong oksido)
ElektronegatibidadEskala ni Pauling: 2.20
Radyong Kobalente31±5 pm
Radyong Van der Waals120 pm
Color lines in a spectral range
Mga linyang espektral ng hydrogen
Ibang katangian
Likas na paglitawprimordiyal
Kayarian ng krystal ​hexagonal
Hexagonal crystal structure for hydrogen
Bilis ng tunog(gas, 27 °C) 1310 m/s
Termal na konduktibidad0.1805 W/(m⋅K)
Magnetikong pagsasaayosdiamagnetic[3]
Bilang ng CAS1333-74-0
Kasaysayan
PagkakatuklasH. Cavendish[4][5] (1766)
Pinangalan ni/ngA. Lavoisier[6] (1783)
Pangunahing isotopo ng hydrogen
Iso­topo Abudansya Half-life (t1/2) Paraan ng pagkabulok Produkto
1H 99.985% Ang 1H ay tumatagal sa may 0 neutron
2H 0.015% Ang 2H ay tumatagal sa may 1 neutron
3H trace 12.32 y β− 0.01861 3He
Kategorya Kategorya: Hydrogen

Natuklasan ito ni Henry Cavendish noong 1766. Kabilang rin sa mga angking katangian nitong pagkakaroon ng atomikong bilang na 1, atomikong timbang na 1.00797, punto ng pagkatunaw na 259.14 °C, punto ng pagkulong 252.5 °C, densidad na = 0.08988 gramo sa bawat litro, at balensiyang 1.[8]

Idrohino

Sa karaniwang temperatura at presyon ito ay walang kulay, walang amoy, hindi metaliko, nagtataglay ng isang balensiyang elektron, at mabilis magdingas o magsiklab kung nasa porma ng diyatomikong gas (may dalawahang atomo). Ito rin ang pinakamagaan at pinakamarami o pinakamalaganp na elementong likas sa buong mundo at maging sa buong sansinukob.[8] Matatagpuan ang idroheno sa tubig at sa lahat ng organikong kawi at maging sa lahat ng may bahay na may buhay. Ang idroheno din ay may kakayahan na magkaroon ng reaksiyon sa kimikal na pamamaraan sa napakaraming elemento. Maging ang mga bituin ay nagtataglay ng idroheno sa kanilang plasmang estado. Ang elemento ring ito ang ginagamit sa paggawa ng amonya — isa alternatibong panggatong at sa kasalukuyan ay mas mabisang pinanggagalingan ng mga selulang panggatong (mga fuel cell).

Nagagamit ang hidroheno sa paggawa ng sintetikong amonya at metanol. Ginagamit din ito sa pagrerepina o pagdadalisay ng petrolyo, sa hidrohenasyon ng mga materyal na organiko, at maging sa pagpapasindi ng mga sulong oksihidroheno. Sangkap din ito sa mga panggatong na pangkuwitis.[8]

Etimolohiya ng salitang hidroheno Baguhin

Hango ang salitang hidroheno mula sa Kastilang salita na hidrógeno na nagmula naman sa salitang Latin na hydrogenium na hango naman sa katagang Griyego na hydro: tubig at genes: nabubuo.

Tingnan din Baguhin

Mga sanggunian Baguhin

  1. ↑ "Standard Atomic Weights: Hydrogen". CIAAW. 2009.
  2. ↑ Wiberg, Egon; Wiberg, Nils; Holleman, Arnold Frederick (2001). Inorganic chemistry. Academic Press. pa. 240. ISBN 0123526515.
  3. ↑ "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". CRC Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (ika-81st (na) edisyon). CRC Press.
  4. ↑ "Hydrogen". Van Nostrand's Encyclopedia of Chemistry. Wylie-Interscience. 2005. pa. 797–799. ISBN 0-471-61525-0.
  5. ↑ Emsley, John (2001). Nature's Building Blocks. Oxford: Oxford University Press. pa. 183–191. ISBN 0-19-850341-5.
  6. ↑ Stwertka, Albert (1996). A Guide to the Elements. Oxford University Press. pa. 16–21. ISBN 0-19-508083-1.
  7. ↑ Simpson, J.A.; Weiner, E.S.C. (1989). "Hydrogen". Oxford English Dictionary. Bol. 7 (ika-2nd (na) edisyon). Clarendon Press. ISBN 0-19-861219-2.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 Gaboy, Luciano L. Hydrogen, hidroheno - Gabby's Dictionary: Praktikal na Talahuluganang Ingles-Filipino ni Gabby/Gabby's Practical English-Filipino Dictionary, GabbyDictionary.com.

Lahat sa wikang Ingles:

Mga kawing panlabas Baguhin

Lahat sa wikang Ingles:

Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Idrohino&oldid=2028751"