Neptunyo

Ang Neptunyo o Neptunium ay isang elementong kimika may simbolong Np at bilang na atomikong 93. Isang radioactive na aktinidong metal, ang neptunyo ay ang unang elementong transuraniko. Ang posisyon nito sa talaang peryodiko ay pagkatapos lamang ng uranyo, na ipinangalanan pagkatapos ng planetang Urano, na humantong sa inito sa Neptuno, ang sumunod na planeta na lampas sa Urano. Ang isang neptunium atom ay may 93 proton at 93 elektron, kung saan pito ang ang valence elektron. Ang metal na neptunyo ay pilak at masisira kapag nakalantad sa hangin. Ang elemento ay nangyayari sa tatlong mga form na allotropic at normal itong nagpapakita ng limang mga estado ng oksihenasyon, mula sa +3 hanggang +7. Ito ay radioactive, lason, pyrophoric, at may kakayahang makaipon sa mga buto, na kung saan ay mapanganib ang paghawak ng neptunyo.

Neptunium, ₉₃Np

Neptunium
Pronunciation	/nɛpˈtjuːniəm/ ​(nep-TEW-nee-əm)
Appearance	silvery metallic
Mass number	[237]
Neptunium in the periodic table
Hydrogen Helium Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Nihonium Flerovium Moscovium Livermorium Tennessine Oganesson Pm ↑ Np ↓ — uranium ← neptunium → plutonium
Atomic number (Z)	93
Group	n/a
Period	7
Block	f-block
Electron configuration	[Rn] 5f4 6d1 7s2
Electrons per shell	2, 8, 18, 32, 22, 9, 2
Physical properties
Phase at STP	solido
Melting point	912±3 K ​(639±3 °C, ​1182±5 °F)
Boiling point	4447 K ​(4174 °C, ​7545 °F) (extrapolated)
Density (at 20° C)	20.48 g/cm3 (237Np)
Heat of fusion	5.19 kJ/mol
Heat of vaporization	336 kJ/mol
Molar heat capacity	29.46 J/(mol·K)
Vapor pressure P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 2194 2437
Atomic properties
Oxidation states	+2, +3, +4, +5, +6, +7 (isang anpoterong oksido)
Electronegativity	Pauling scale: 1.36
Ionization energies	1st: 604.5 kJ/mol
Atomic radius	empirical: 155 pm
Covalent radius	190±1 pm
Mga linyang espektral ng neptunium
Other properties
Natural occurrence	mula sa pagkabulok
Crystal structure	​orthorhombic (oP8)
Lattice constants	a = 472.3 pm b = 488.7 pm c = 666.3 pm (at 20 °C)
Thermal conductivity	6.3 W/(m⋅K)
Electrical resistivity	1.220 µΩ⋅m (at 22 °C)
Magnetic ordering	paramagnetic
CAS Number	7439-99-8
History
Naming	after planet Neptune, itself named after Roman god of the sea Neptune
Discovery	Edwin McMillan and Philip H. Abelson (1940)
Isotopes of neptunium
Main isotopes Decay abun­dance half-life (t1/2) mode pro­duct 235Np synth 396.1 d α 231Pa ε 235U 236Np synth 1.54×105 y ε 236U β− 236Pu α 232Pa 237Np trace 2.144×106 y α 233Pa 239Np trace 2.356 d β− 239Pu

Bagaman maraming maling sinasabing pagkatuklas nito ang nagawa sa mga nakaraang taon, ang elemento ay unang nagawa nina Edwin McMillan at Philip H. Abelson sa Berkeley Radiation Laboratory noong 1940. Simula noon, ang karamihan sa neptunyo ay, at patuloy pa ring, ginawa sa pamamagitan ng neutron irradiation ng uranium sa mga nuclear reactor. Ang karamihan ay nabuo bilang isang produkto sa mga pangkaraniwang reaktor ng enerhiyang nukleyar. Habang ang neptunyo mismo ay walang komersiyal na gamit sa kasalukuyan, ginagamit ito bilang pauna para sa pagbuo ng plutonyo-238, ginagamit sa radioisotope thermal generators upang magbigay ng elektrisidad para sa spacecraft. Ang Neptunium ay ginamit din sa mga detektor ng mga neutron na may mataas na enerhiya.

Ang pinakamahabang isotopo ng neptunyo, neptunyo-237, ay isang produkto ng mga nukleyar na reaktor at paggawa ng plutonyo. Ito, at ang isotope neptunyo-239, ay matatagpuan din sa mga halaga ng bakas sa mga mineral ng uranyo dahil sa mga reaksiyon ng neutron capture at pagkabulok beta.