Baryo (elemento)

Ang baryo o baryum (Kastila: bario,Ingles: barium) ay isang elementong kimikal na mag sagisag na Ba, atomikong bilang na 56, atomikong timbang na 137.34, punto ng pagkatunaw na 725 °C, punto ng pagkulong 1,140 °C, espesipikong grabidad na 3.50, at balensiyang 2. Malambot ito at parang maputing pilak na may alkalinang panglupang metal. Ginagamit ito sa deoksidasyon ng tansong nakalangkap sa mga aloy. Ginagamit itong sangkap na lason laban sa pesteng mga daga. Natuklasan ito ni Humphry Davy noong 1808.

Baryo, ₅₆Ba

Baryo
Bigkas sa Ingles	/ˈbɛəriəm/ ​(BAIR-ee-əm)
Hitsura	silvery gray; with a pale yellow tint
Pamantayang atomikong timbang Ar°(Ba)	137.327±0.007 137.33±0.01 (pinaikli)
Baryo sa talahanayang peryodiko
Hydrogen Helium Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Nihonium Flerovium Moscovium Livermorium Tennessine Oganesson Sr ↑ Ba ↓ Ra caesium ← baryo → lanthanum
Atomikong bilang (Z)	56
Pangkat	pangkat 2 (alkalinong mga lupang metal)
Peryodo	peryodo 6
Bloke	s-bloke
Konpigurasyon ng elektron	[Xe] 6s2
Mga elektron bawat kapa	2, 8, 18, 18, 8, 2
Katangiang pisikal
Pase sa STP	solido
Punto ng pagkatunaw	1000 K ​(727 °C, ​1341 °F)
Punto ng pagkulo	2118 K ​(1845 °C, ​3353 °F)
Densidad (malapit sa r.t.)	3.51 g/cm3
kapag likido (sa m.p.)	3.338 g/cm3
Init ng pusyon	7.12 kJ/mol
Init ng baporisasyon	142 kJ/mol
Molar na kapasidad ng init	28.07 J/(mol·K)
Presyon ng singaw P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 911 1038 1185 1388 1686 2170
Katangiang atomiko
Mga estado ng oksidasyon	+1, +2 (isang matapang na panimulang oksido)
Elektronegatibidad	Eskala ni Pauling: 0.89
Mga enerhiyang ionisasyon	Una: 502.9 kJ/mol Ikalawa: 965.2 kJ/mol Ikatlo: 3600 kJ/mol
Radyong atomiko	emperiko: 222 pm
Radyong Kobalente	215±11 pm
Radyong Van der Waals	268 pm
Mga linyang espektral ng baryo
Ibang katangian
Kayarian ng krystal	​body-centered cubic (bcc)
Bilis ng tunog manipis na bara	1620 m/s (at 20 °C)
Termal na pagpapalawak	20.6 µm/(m⋅K) (at 25 °C)
Termal na konduktibidad	18.4 W/(m⋅K)
Elektrikal na resistibidad	332 nΩ⋅m (at 20 °C)
Magnetikong pagsasaayos	paramagnetic
Molar na magnetikong susseptibilidad	+20.6×10−6 cm3/mol
Modulo ni Young	13 GPa
Modulo ng tigas	4.9 GPa
Bultong modulo	9.6 GPa
Eskala ni Mohs sa katigasan	1.25
Bilang ng CAS	7440-39-3
Kasaysayan
Pagkakatuklas	Carl Wilhelm Scheele (1772)
Unang pagbubukod	Humphry Davy (1808)
Pangunahing isotopo ng baryo
Iso­topo Abudansya Half-life (t1/2) Paraan ng pagkabulok Produkto 130Ba 0.11% (0.5–2.7)×1021 y εε 130Xe 132Ba 0.10% matatag 133Ba syn 10.51 y ε 133Cs 134Ba 2.42% matatag 135Ba 6.59% matatag 136Ba 7.85% matatag 137Ba 11.23% matatag 138Ba 71.70% matatag

Tungkol ito sa elementong kimikal, para sa bahagi ng pamayanang katumbas ng barangay, pumunta sa baryo.