Fransiyo

Ang Pransyo o Pransyum ay isang elementong pangkimika na mayroong sagisag na pangkimikang Fr at atomikong bilang na 87. Isa itong metal, na sa larangan ng kimika, ay inilagay sa isang pangkat ng mga elementong metal na pinangalanan bilang mga metal na alkalina. Napakaradyo-aktibo ng francium. Ang napakamaliliit na dami nito ay nasa loob ng mga bato ng uranium at ng thorium. Sa lahat ng mga elementong kimikal, ito ang mayroong pinakamababang elektronegatibidad at pagkahinlog ng elektron.

Francium, ₈₇Fr

Francium
Bigkas	/ˈfrænsiəm/ ​(FRAN-see-əm)
Bilang na pangmasa	[223]
Francium sa talahanayang peryodiko
Hydrogen Helium Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Nihonium Flerovium Moscovium Livermorium Tennessine Oganesson Cs ↑ Fr ↓ (Uue) radon ← francium → radium
Atomikong bilang (Z)	87
Group	1
Period	7
Block	s-block
Electron configuration	[Rn] 7s1
Electrons per shell	2, 8, 18, 32, 18, 8, 1
Physical properties
Phase at STP	solid
Melting point	300 K ​(27 °C, ​81 °F)
Boiling point	950 K ​(677 °C, ​1251 °F)
Density (near r.t.)	2.458 g/cm3 (estimated)
Vapor pressure (extrapolated) P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 404 454 519 608 738 946
Atomic properties
Oxidation states	+1 (isang matapang na panimulang oksido)
Electronegativity	Pauling scale: >0.79
Ionization energies	1st: 393 kJ/mol
Covalent radius	260 pm (extrapolated)
Van der Waals radius	348 pm (extrapolated)
Other properties
Natural occurrence	mula sa pagkabulok
Crystal structure	​body-centered cubic (bcc) (extrapolated)
Lattice constant	a = 670.4 pm (estimated)
Thermal conductivity	15 W/(m⋅K) (extrapolated)
Electrical resistivity	3 µΩ⋅m (calculated)
Magnetic ordering	Paramagnetic
CAS Number	7440-73-5
History
Naming	after France, homeland of the discoverer
Discovery and first isolation	Marguerite Perey (1939)
Isotopes of francium
Main isotopes Decay abun­dance half-life (t1/2) mode pro­duct 212Fr synth 20.0 min β+ 212Rn α 208At 221Fr trace 4.8 min α 217At 222Fr synth 14.2 min β− 222Ra 223Fr trace 22.00 min β− 223Ra α 219At

Katulad ng lahat ng mga elementong nasa pangkat bilang 1 sa talaang peryodiko, ang francium ay marahas na tumutugon (reaksiyon) sa tubig. Ang francium ang isa sa pinakamahirap na mahanap na mga elemento sa Daigdig. Tinataya na mayroong lamang humigit-kumulang sa 15 mga gramo o kalahati ng isang onsa ang mayroon nito sa ibabaw o "balat" ng Daigdig sa loob ng nag-iisang panahon.

Bagaman nalalaman ng mga kimiko na dapat na umiral ang bilang ng elemento na 87 sa talaang peryodiko, matagal bago ito natagpuan. Noong kaagahan ng dekada ng 1900, halos lahat ng mga kahon na nasa talaang peryodiko ay napuno na. Nalalaman ng mga kimiko na mayroong nang tig-iisang elemento na mailalagak sa bawat isang kahon. Ang francium ay natagpuan noong 1939 ng kimikong Pransesa na si Marguerite Perey. Pinangalanan niya ang elementong ito bilang francium, na nakabatay sa pangalan ng kaniyang bansang pinagmulan, ang Pransiya (na sa wikang Pranses ay France).