Ang Praseodimyo o Praseodymium ay isang elementong kimikal na may simbolong Pr at bilang atomikong 59. Ang Praseodimyo ay isang malambot, mapilak, maleable at duktilong metal sa pangkat lantanido. Ito ay labis na reaktibo na matatagpuan sa likas na anyo at kapag inihandang artipisyal ay mabagal na bumubuo ng isang luntiang oksidong pagpapahid. Ang elementong ito ay ipinangalan para sa kulay ng pangunahing oksido nito. Noong 1841, kinuha ng kimikong Swedish si Carl Gustav Mosander ang isang bihirang mundong oksidong labi na kanyang tinawag na "didymium" mula sa isang labi kanyang "lantana" na hinawalay naman mula sa asing seryo. Noong 1885, hiniawalay ng kimikong Austriyano na si Baron Carl Auer von Welsbach ang didymium sa dalawang mga asin ng magkakaibang mga kulay na kanyang tinawag na praseodymium at neodymium. Ang pangalang praseodymium ay nagmula sa salitang Griyegong prasios (πράσιος) na nangangahulugang luntian at didymos (δίδυμος) na nangangahulugang kambal. Tulad ng karamihang mga elementong bihirang mundo, ang praseodymium ay pinakahandang bumubuo ng tribalenteng Pr(III) mga ion. Ang mga ito ay dilaw-luntian sa solusyong tubig at iba't ibang mga lilim ng dilaw-bered kapag isinama sa mga salamin. Marami sa mga gamit industriyal ng praseodimyo ay kinasasangkutan ng panalang liwanag na dilay mula sa mga pinagmulang liwanag.

Praseodymium, 59Pr
Praseodymium
Bigkas sa Ingles /ˌprzəˈdɪmiəm/[1] (PRAY-zee-ə-DIM-ee)
Hitsuragrayish white
Pamantayang atomikong timbang Ar°(Pr)
  • 140.90766±0.00001
  • 140.91±0.01 (pinaikli)[2]
Praseodymium sa talahanayang peryodiko
Hydrogen Helium
Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon
Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon
Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton
Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon
Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon
Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Nihonium Flerovium Moscovium Livermorium Tennessine Oganesson
-

Pr

Pa
ceriumpraseodymiumneodymium
Atomikong bilang (Z)59
Pangkatn/a
Peryodoperyodo 6
Bloke  f-bloke
Konpigurasyon ng elektron[Xe] 4f3 6s2
Mga elektron bawat kapa2, 8, 18, 21, 8, 2
Katangiang pisikal
Pase sa STPsolid
Punto ng pagkatunaw1208 K ​(935 °C, ​1715 °F)
Punto ng pagkulo3793 K ​(3520 °C, ​6368 °F)
Densidad (malapit sa r.t.)6.77 g/cm3
kapag likido (sa m.p.)6.50 g/cm3
Init ng pusyon6.89 kJ/mol
Init ng baporisasyon331 kJ/mol
Molar na kapasidad ng init27.20 J/(mol·K)
Presyon ng singaw
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 1771 1973 (2227) (2571) (3054) (3779)
Katangiang atomiko
Mga estado ng oksidasyon0,[3] +1,[4] +2, +3, +4, +5 (isang katamtamang panimulang oksido)
ElektronegatibidadEskala ni Pauling: 1.13
Radyong atomikoemperiko: 182 pm
Radyong Kobalente203±7 pm
Color lines in a spectral range
Mga linyang espektral ng praseodymium
Ibang katangian
Kayarian ng krystalhexagonal
Hexagonal crystal structure for praseodymium
Bilis ng tunog manipis na bara2280 m/s (at 20 °C)
Termal na pagpapalawak(r.t.) (α, poly) 6.7 µm/(m⋅K)
Termal na konduktibidad12.5 W/(m⋅K)
Elektrikal na resistibidad(r.t.) (α, poly)
0.700 µ Ω⋅m
Magnetikong pagsasaayosparamagnetic[5]
Modulo ni Young(α form) 37.3 GPa
Modulo ng tigas(α form) 14.8 GPa
Bultong modulo(α form) 28.8 GPa
Rasyo ni Poisson(α form) 0.281
Subok sa katigasan ni Vickers400 MPa
Subok sa katigasan ni Brinell481 MPa
Bilang ng CAS7440-10-0
Kasaysayan
PagkakatuklasCarl Auer von Welsbach (1885)
Pangunahing isotopo ng praseodymium
Iso­topo Abudansya Half-life (t1/2) Paraan ng pagkabulok Produkto
141Pr 100% Ang 141Pr ay tumatagal sa may 82 neutron
142Pr syn 19.12 h β 2.162 142Nd
ε 0.745 142Ce
143Pr syn 13.57 d β 0.934 143Nd
Kategorya Kategorya: Praseodymium

Mga sanggunian baguhin

  1. "praseodymium". Oxford English Dictionary (sa Ingles) (3 pat.). Oxford University Press. Setyembre 2005.
  2. "Standard Atomic Weights: Praseodymium". CIAAW. 2017.
  3. Yttrium and all lanthanides except Ce and Pm have been observed in the oxidation state 0 in bis(1,3,5-tri-t-butylbenzene) complexes, see Cloke, F. Geoffrey N. (1993). "Zero Oxidation State Compounds of Scandium, Yttrium, and the Lanthanides". Chem. Soc. Rev. 22: 17–24. doi:10.1039/CS9932200017. and Arnold, Polly L.; Petrukhina, Marina A.; Bochenkov, Vladimir E.; Shabatina, Tatyana I.; Zagorskii, Vyacheslav V.; Cloke (2003-12-15). "Arene complexation of Sm, Eu, Tm and Yb atoms: a variable temperature spectroscopic investigation". Journal of Organometallic Chemistry. 688 (1–2): 49–55. doi:10.1016/j.jorganchem.2003.08.028.
  4. Chen, Xin; et al. (2019-12-13). "Lanthanides with Unusually Low Oxidation States in the PrB3– and PrB4– Boride Clusters". Inorganic Chemistry. 58 (1): 411–418. doi:10.1021/acs.inorgchem.8b02572. PMID 30543295.
  5. M. Jackson "Magnetism of Rare Earth" The IRM quarterly col. 10, No. 3, p. 1, 2000
  6. "praseodymium". Oxford English Dictionary (sa Ingles) (3 pat.). Oxford University Press. Setyembre 2005.