Wikipedia

Olframyo

(Idinirekta mula sa Wolpramyo)

Ang Tungsten /ˈtʌŋstən/ na kilala rin bilang wolfram /ˈwʊlfrəm/ (WUUL-frəm) ay isang kemikal na elemento na may kemikal na simbolong W at atomikong bilang na 74. Ang salitang Tungsten ay nagmula sa wikang Swedish na tung sten na direktang masasaling mabigat na bato.[11]

Tungsten, 74W
Tungsten
Bigkas /ˈtʌŋstən/ ​(TUNG-stən)
Alternative nameWolfram, pronounced: /ˈwʊlfrəm/ (WUUL-frəm)
Allotropesα-tungsteno (karaniwan), β-tungsteno
AppearanceGrayish white, lustrous
Standard atomic weight Ar°(W)
  • 183.84±0.01
  • 183.84±0.01 (pinaikli)[1][2]
Tungsten sa talahanayang peryodiko
Hydrogen Helium
Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon
Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon
Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton
Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon
Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon
Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Nihonium Flerovium Moscovium Livermorium Tennessine Oganesson
Mo
↑
W
↓
Sg
tantalum ← tungsten → rhenium
Atomikong bilang (Z)74
Group6
Period6
Block  d-block
Electron configuration[Xe] 4f14 5d4 6s2[3]
Electrons per shell2, 8, 18, 32, 12, 2
Physical properties
Phase at STPsolido
Melting point3695 K ​(3422 °C, ​6192 °F)
Boiling point6203 K ​(5930 °C, ​10706 °F)
Density (at 20° C)19.254 g/cm3 [4]
when liquid (at m.p.)17.6 g/cm3
Heat of fusion52.31 kJ/mol[5][6]
Heat of vaporization774 kJ/mol
Molar heat capacity24.27 J/(mol·K)
Vapor pressure
P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T (K) 3477 3773 4137 4579 5127 5823
Atomic properties
Oxidation states−4, −2, −1, 0, +1, +2, +3, +4, +5, +6 (isang katamtamang asidikong oksido)
ElectronegativityPauling scale: 2.36
Ionization energies
  • 1st: 770 kJ/mol
  • 2nd: 1700 kJ/mol
Atomic radiusempirical: 139 pm
Covalent radius162±7 pm
Color lines in a spectral range
Mga linyang espektral ng tungsten
Other properties
Crystal structure ​body-centered cubic (bcc) (cI2)
Lattice constant
Body-centered cubic crystal structure for tungsten
a = 316.52 pm (at 20 °C)[4]
Thermal expansion4.42×10−6/K (at 20 °C)[4]
Thermal conductivity173 W/(m⋅K)
Electrical resistivity52.8 nΩ⋅m (at 20 °C)
Magnetic orderingparamagnetic[7]
Molar magnetic susceptibility+59.0×10−6 cm3/mol (298 K)[8]
Young's modulus411 GPa
Shear modulus161 GPa
Bulk modulus310 GPa
Speed of sound thin rod4620 m/s (at r.t.) (annealed)
Poisson ratio0.28
Mohs hardness7.5
Vickers hardness3430–4600 MPa
Brinell hardness2000–4000 MPa
CAS Number7440-33-7
History
Discovery and first isolationJuan José Elhuyar and Fausto Elhuyar[9] (1783)
Named byTorbern Bergman (1781)
Symbol"W": mula sa Wolfram, orihinal mula sa Gitnang Mataas na Aleman na wolf-rahm 'bula ng lobo' na sinasalarawan ang mineral na wolpramita[10]
Isotopes of tungsten
Main isotopes Decay
abun­dance half-life (t1/2) mode pro­duct
180W 0.120% 1.8×1018 y α 176Hf
181W synth 121.2 d ε 181Ta
182W 26.5% stable
183W 14.3% stable
184W 30.6% stable
185W synth 75.1 d β− 185Re
186W 28.4% stable
188W synth 69.78 d β− 188Re
Kategorya Kategorya: Tungsten
| references

Ang tungsten ay isang matigas at bihirang metal sa ilalim ng pamantayang mga kondisyon kung hindi isinama (uncombined). Ito ay natural na matatagpuan lamang sa mundo sa mga kemikal na compound. Ito ay natukoy bilang bagong elemento noong 1781 at unang naihiwalay bilang metal noong 1783. Ang mahalagang ore nito ay kinabibilangan ng wolframite at scheelite. Ang malayang elemento ay kahanga hanga sa pagiging matibay nito lalo na ang katotohanang ito ang may pinaka mataas na natutunaw na punto sa lahat ng mga hindi-alloy na metal at ikalawang pinakamataas sa lahat ng mga kemikal na elemento pagkatabos ng carbon. Kahanga hanga rin dito ang pagkakaroon nito ng mataas na densidad na 19.3 beses ng tubig at maikukumpara sa uranium at ginto at mas mataas (mga 1.7 beses) kesa sa tingga (lead)[12] Tungsten with minor amounts of impurities is often brittle[13] at katigasan na gumagawa ritong mahirap pagtrabahuhan. Gayunpaman, ang napaka purong tungsten bagaman matigas pa rin ay mas duktilo (ductile) at maaaring hiwain ng isang matigas na bakal na hacksaw.[14]

Ang hindi alloyed na elemental na anyo nito ay pangunahing ginagamit sa mga elektrikal na aplikasyon. Ang maraming mga alloy ng tungles ay may maraming mga aplikasyon na ang pinakakilala rito ang inkandesenteng bombilyang filamento ng , tubo ng X-ray (bilang parehong filamento at inaasinta) at mga superalloy. Ang katigasan ng tungsten at mataas na densidad ay nagbibigay dito ng mga aplikasyong militar sa pagtagog ng mga prohektilo (projectile). Ang mga compound ng tungsten ay pinaka kalimitang ginagamit ng industriyal bilang mga katalista.

Ang tungsten ang tanging metal mula sa ikatlong transisyong serye na alam na umiiral sa mga biomolekula kung saan ito ay ginagamit sa ilang mga espesye ng bacteria. Ito ang pinakamabigat ng elementong alam na gingamit ng anumang buhay na organismo. Gayunpaman, ang tungsten ay nanghihimasok sa metabolismo ng molybdenum at tanso at medyo nakalalason sa buhay ng mga hayop.[15][16]

Mga sanggunian

baguhin
  1. ↑ "Standard Atomic Weights: Tungsten" (sa wikang Ingles). CIAAW. 1991.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. ↑ Prohaska, Thomas; Irrgeher, Johanna; Benefield, Jacqueline; Böhlke, John K.; Chesson, Lesley A.; Coplen, Tyler B.; Ding, Tiping; Dunn, Philip J. H.; Gröning, Manfred; Holden, Norman E.; Meijer, Harro A. J. (2022-05-04). "Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry (sa wikang Ingles). doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. ↑ Berger, Dan. "Why does Tungsten not 'Kick' up an electron from the s sublevel ?". Bluffton College, USA.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 Arblaster, John W. (2018). Selected Values of the Crystallographic Properties of Elements. Materials Park, Ohio: ASM International. ISBN 978-1-62708-155-9.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. ↑ Lide, David R., pat. (2009). CRC Handbook of Chemistry and Physics (ika-90th (na) edisyon). Boca Raton, Florida: CRC Press. p. 6-134. ISBN 978-1-4200-9084-0.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  6. ↑ Tolias P. (2017). "Analytical expressions for thermophysical properties of solid and liquid tungsten relevant for fusion applications". Nuclear Materials and Energy. 13: 42–57. arXiv:1703.06302. Bibcode:2017arXiv170306302T. doi:10.1016/j.nme.2017.08.002. S2CID 99610871.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  7. ↑ Lide, D. R., pat. (2005). "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds" (PDF). CRC Handbook of Chemistry and Physics (ika-86th (na) edisyon). Boca Raton (FL): CRC Press. ISBN 978-0-8493-0486-6. Inarkibo mula sa orihinal (PDF) noong 2011-03-03.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  8. ↑ Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. p. E110. ISBN 978-0-8493-0464-4.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  9. ↑ "Tungsten". Royal Society of Chemistry. Royal Society of Chemistry. Nakuha noong Mayo 2, 2020.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  10. ↑ van der Krogt, Peter. "Wolframium Wolfram Tungsten" (sa wikang Ingles). Elementymology& Elements Multidict. Inarkibo mula sa orihinal noong 2010-01-23. Nakuha noong 2010-03-11.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  11. ↑ "Tungsten". Oxford English Dictionary (sa wikang Ingles) (ika-3 (na) edisyon). Oxford University Press. Setyembre 2005.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  12. ↑ Daintith, John (2005). Facts on File Dictionary of Chemistry (ika-4th (na) edisyon). New York: Checkmark Books. ISBN 0816056498.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  13. ↑ Lassner, Erik (1999). "low temperature brittleness". Tungsten: properties, chemistry, technology of the element, alloys, and chemical compounds. Springer. p. 256. ISBN 9780306450532. {{cite book}}: More than one of |pages= at |page= specified (tulong); Unknown parameter |coauthor= ignored (|author= suggested) (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  14. ↑ Stwertka, Albert (2002). A Guide to the elements (ika-2nd (na) edisyon). New York: Oxford University Press. ISBN 0195150260.{{cite book}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  15. ↑ McMaster, J. and Enemark, John H (1998). "The active sites of molybdenum- and tungsten-containing enzymes". Current Opinion in Chemical Biology. 2 (2): 201–207. doi:10.1016/S1367-5931(98)80061-6. PMID 9667924.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link) CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link)
  16. ↑ Hille, Russ (2002). "Molybdenum and tungsten in biology". Trends in Biochemical Sciences. 27 (7): 360–367. doi:10.1016/S0968-0004(02)02107-2. PMID 12114025.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
Kinuha sa "https://tl.wikipedia.org/w/index.php?title=Olframyo&oldid=2082975"