Alohino

Mga alohino (ika-17 grupo) sa talahanayang peryodiko

↓ Peryodo

2

9
Plurina (F)

3

17
Klorina (Cl)

4

35
Bromina (Br)

5

53
Yodo (I)

6

85
Astatina (At)

7

117
Tenesina (Ts)

Paliwanag

Alohino

Primordiyal

Sintetiko

Kulay ng atomikong bilang:

Itim = Siksin
Berde = Danumin
Pula = Buhagin
Abo = Di-batid

Ang mga alohino (Español: halógeno, Ingles: halogen) ay isang grupo ng mga elementong di-metal mula sa ika-17 grupo ng talahanayang peryodiko. Ito'y binubuo ng plurina (F), klorina (Cl), bromina (Br), yodina (I), at astatina (At). Isinasama rin ang elementong tenesina (Ts) sa mga alohino. Isang katangi-tanging grupo ang mga alohino sapagka't ang mga elementong napapaloob dito ay matutunghayan sa tatlong himtang ng mga butang, alinsunod sa batayang kainitan at kariinan.

Kasaysayan

Noong 1826, iniharap ni Baron Jöns Berzelius, isang Suwekong kimiko, ang ngalang halogen — mula sa ἅλς (háls), "asin," at γενειν (genein), "lumikha" — para sa mga elementong plurina, klorina, bromina, at yodina, yamang naglalabas ang mga ito ng mala-tubig-alat na sangkap kapag bumubuo ng halungkap sa mga metal na alkali.^[1] Subalit, noong 1811 pa nang inimungkahi ni Johann Schweigger, isang Alemang kimiko, ang naturang salita, bagama't para sa ika-17 elemento, ngayo'y klorina; hindi siya nagwagi.^[2]

Pasimundan

Tulad ng ibang grupo, nagpapakita ng padron ang mga alohino sa dagisikang kompigurasyon, lalo na ang eksteryor na alukaba, kaya't nagreresulta sa grupo ng sumusunod:

Z	Elemento	Blg. ng dagisik kada alukaba
9	Plurina	2, 7
17	Klorina	2, 8, 7
35	Bromina	2, 8, 18, 7
53	Yodina	2, 8, 18, 18, 7
85	Astatina	2, 8, 18, 32, 18, 7
117	Tenesina	2, 8, 18, 32, 32, 18, 7

Nagpapakita rin ang mga alohino ng padron mula sa itaas paibaba — kada elemento, bumababa ang elektronegatibidad at reaktibidad, at tumataas ang mga punto ng pagkatunaw at pagkulo.

Elemento	Atomikong Bigat (Da)	Punto ng Pagkatunaw (K)	Punto ng Pagkatunaw (°C)	Punto ng Pagkulo (K)	Punto ng Pagkulo (°C)	Elektro- negatibidad (Pauling)
Plurina	18.998	53.53	−219.62	85.03	−188.12	3.98
Klorina	35.453	171.6	-101.5	239.11	-34.04	3.16
Bromina	79.904	265.8	-7.3	332.0	58.8	2.96
Yodina	126.904	386.85	113.7	457.4	184.3	2.66
Astatina	(210)	575	302	? 610	? 337	2.2
Tenesina	(294)	? 623–823	? 350–550	? 883	? 610	-

Mga diyatomikong molekula

Elemento	Molekula	d(X−X)/pm (Anyong buhagin)	d(X−X)/pm (Anyong siksin)
Plurina	F₂	143	149
Klorina	Cl₂	199	198
Bromina	Br₂	228	227
Yodina	I₂	266	272
Astatina	At₂
Tenesina	Ts₂

Tignan din

Mga talababa

↑ Online Etymology Dictionary halogen.
↑ Snelders, H. A. M. (1971). "J. S. C. Schweigger: His Romanticism and His Crystal Electrical Theory of Matter". Isis. 62 (3): 328. doi:10.1086/350763. JSTOR 229946.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

Mga sanggunian

N. N. Greenwood, A. Earnshaw, Chemistry of the Elements, 2nd ed., Butterworth-Heinemann, Oxford, UK, 1997.

[1] Online Etymology Dictionary halogen.

[2] Snelders, H. A. M. (1971). "J. S. C. Schweigger: His Romanticism and His Crystal Electrical Theory of Matter". Isis. 62 (3): 328. doi:10.1086/350763. JSTOR 229946.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[1]

[2]